Là thuật ngữ được dùng nhiều trong thời gian gần đây, để nói về căn bệnh sa sút trí tuệ ở người trung cao tuổi, bệnh rất đa dạng, chứa đựng nhiều bí ẩn, mà khoa học chưa hiểu hết, nên hiệu quả điều trị còn thấp, và dưới đây là một số dạng sa sút trí tuệ thường gặp.
1. Bệnh suy giảm trí tuệ mạch.
Suy giảm trí tuệ mạch, (Vasaular dementia), là căn
bệnh sa sút trí tuệ thường gặp, yếu tố gây bệnh, là vì não không nhận đủ máu do mạch bị tắc, làm cho tế bào không nhận được máu, gây thiếu oxy và dưỡng chất, tạo nên hiện tượng loạng quạng. Nguyên nhân gây bệnh còn có lý do mắc bệnh đột quỵ, đái tháo đường và cao huyết áp.
2. Sa sút trí tuệ hỗn hợp.
Sa sút trí tuệ hỗn hợp, (Mixed Dementia), là căn bệnh do trên một nguyên nhân, kể cả bệnh Alzheimer và suy giảm trí tuệ, do mạch máu gây ra.
3.
bệnh sa sút trí tuệ thể DLB.
Sa sút trí tuệ đi thể DLB, (Lewy Body Disease), hay còn gọi là bệnh DLB, là căn bệnh dễ nhận biết là có nhiều cặn protein bất thường, hay các chất Lewy có trong các tế bào thần kinh thùy não. Các chất cặn lắng này, làm gián đoạn chức năng của não bộ, làm suy giảm nhận thức và hành vi, làm cho chân tay bị run. Đây là căn bệnh khó chữa, bởi có nhiều bí ẩn, mà đến nay khoa học chưa khám phá hết.
4. Bệnh mất trí nhớ Parkinson.
Bệnh mất trí nhớ Parkinson, gọi tắt PDD, là bệnh thần kinh mãn tính tăng dần, và ở giai đoạn cao, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến trí nhớ của con người. Tuy không phải tất cả những người mắc bệnh Parkinson, đều dẫn đến sa sút trí tuệ, nhưng nó lại có cơ chế, giống như bệnh mất trí nhớ thể Lewy nêu ở trên. Triệu chứng thường gặp như run tay, co cơ và gặp khó khăn trong phát ngôn. Các vấn đề liên quan đến suy nghĩ, như nói năng và nhận thức cũng bị ảnh hưởng.
5.
bệnh sa sút trí tuệ trán - thái dương.
Sa sút trí tuệ trán-thái dương, (Frontotemporal Dementia, gọi tắt FD), là một dạng bệnh khá phổ biến, trong nhóm bệnh về sa sút trí tuệ, rối loạn hiếm gặp, do tế bào não ở thùy trán thái dương bị tổn thương gây ra. Căn bệnh này còn có tên là Pick’s disease, ảnh hưởng đến tính cách cá nhân, làm suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội, thường gặp ở nhóm người trên 65 tuổi. Tuy không làm mất trí nhớ, nhưng lại làm thay đổi tính cách. Ví dụ: bệnh nhân không có khả năng tự kìm chế, không quan tâm đến công việc gia đình. Trước đây, căn bệnh này được xếp là bệnh tâm lý, nhưng ngày nay, qua nghiên cứu, người ta phát hiện thấy, là do suy thần kinh, việc chẩn đoán sớm và can thiệp kịp thời, sẽ có tác dụng tích cực.
6. Bệnh suy giảm trí tuệ CJD.
Suy giam trí tuê CJD, (Creutzfeldt- Jacob Dementia), là căn bệnh rối loạn thần kinh thoái hóa, hay còn được gọi là bệnh bò điên. Căn bệnh này diễn ra rất chậm, tỷ lệ mắc bệnh 1 trên 1 triệu người, và hiện vẫn chưa có Thu*c đặc trị. Nguyên nhân gây bệnh là do virút gây ra, can thiệp vào não, làm rối loạn các chức năng vốn có, và gây suy giảm trí nhớ. Triệu chứng đa dạng như mất trí nhớ, suy giảm khả năng phát ngôn, gây lộn xộn, đau cơ, co giật cơ bắp, và ảnh hưởng trực tiếp quá trình điều phối khả năng đi đứng, di chuyển của con người, và thường gây ngã, mắt mờ kèm theo ảo giác.
7. Bệnh NPH.
NPH, (No rma l P r e s s u r e Hydrocephalus), là bệnh tràn dịch não áp lực bình thường, hay phình nước trong não thất, là căn bệnh liên quan đến sự tích tụ dịch tủy não, trong các khoang của não. Do không thoát được, nên dịch ứ này đã làm tăng áp lực não, can thiệp đến chức năng não, và dẫn đến suy giảm trí nhớ. Những người mắc phải căn bệnh này, thường đi lại khó khăn, mất cân bằng, đặc biệt là khả năng kiểm soát của bàng quang, ngoài ra, nó còn gây suy giảm nhận thức, đặc biệt là kỹ năng nói, xử lý tình huống và khả năng trí nhớ của não.
8. Bệnh Huntington.
Bệnh Huntington, (Huntington’s disease), là căn bệnh mang tính di truyền, gây ảnh hưởng đến nhận thức hành vi, và việc di chuyển của người bệnh. Các triệu chứng thường gặp như, suy giảm chức năng nhớ, phân biệt đúng sai, thay đổi tâm trạng, trầm cảm và nói năng khó khăn, (hay nói lắp), ngoài ra, còn xuất hiện tình trạng ảo giác, co giật không kiểm soát, kể cả cơ mặt và chân tay.
9. Suy giảm trí tuệ WKS.
WKS là căn bệnh suy giảm trí nhớ, liên quan đến Hội chứng Wernickekosakoff Syndrome. Nguyên nhân gây bệnh, là do thiếu thiamine, (vitamin B1), nhất là nhóm người hay lạm dụng rượu bia, suy dinh dưỡng, và nhóm người mắc bệnh ung thư giai đoạn di căn, hoặc những người có hormone tuyến giáp cao bất thường, những người chạy thận dài kỳ, và dùng liệu pháp lợi tiểu quá lâu để chữa bệnh tim. Triệu chứng của căn bệnh thường hay lẫn lộn, trí nhớ kém, nhất là nhớ ngắn hạn, và đôi khi xuất hiện cả tình trạng ảo giác.
10. Suy giảm nhận thức thể nhẹ.
Suy giảm nhận thức thể nhẹ, gọi tắt là bệnh MCI, là căn bệnh do sử dụng các loại Thu*c chữa bệnh gây ra. Người mắc phải căn bệnh MCI thường dễ nhận biết là suy giảm trí nhớ, và đôi khi còn ảnh hưởng đến nhận thức, phân biệt đúng sai, và do diễn ra chậm, nên không gây ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày, dễ bị bỏ qua. Người mắc bệnh thường có những thay đổi đáng kể về tính cách, như suy giảm trí nhớ, mắc bệnh trầm cảm, bồn chồn, bực tức. Đây chính là biểu hiện của căn bệnh suy giảm trí nhớ ở thể nhẹ, do dùng Thu*c chữa bệnh gây ra.
KHẮC HÙNG, Theo Care2.