Bệnh ung thư cổ tử cung và sùi mào gà phần lớn do virus HPV gây nên. Ít nhất một nửa dân số nhiễm virus này vào lúc nào đó trong đời, song không phải tất cả đều phát bệnh.
Theo bác sĩ sản khoa Trần Thị Kim Xuyến, HPV có trên 120 loại, phổ biến ở
nam và nữ. Các HPV sinh ung (nguy cơ cao) là 16, 18, 45, 31, 16, 33. Thông
thường cơ thể sẽ tự chống lại HPV trước khi nó có thể gây ra những vấn đề sức khỏe.
Hầu hết những người bị nhiễm HPV không có triệu chứng và không biết mình đã nhiễm
bệnh. Tỷ lệ nhiễm HPV trong
ung thư cổ tử cung là 99,7% và ở trường hợp mụn cóc
Sinh d*c là trên 90%.
HPV lây qua đường T*nh d*c như giao hợp, quan hệ bằng miệng, quan hệ
ngoài... Một số đường lây truyền khác gồm vật truyền bệnh, đồ lót, găng phẫu
thuật, kềm sinh thiết, truyền từ mẹ qua trẻ sơ sinh dẫn đến đa bướu gai hô hấp.
Các yếu tố nguy cơ nhiễm HPV ở nữ do vệ sinh kém, bộ phận Sinh d*c thường ẩm ướt,
viêm âm hộ *m đ*o, quan hệ T*nh d*c sớm, nhiều bạn tình hoặc với bạn tình đã có nhiều bạn tình, bạn
tình nam không cắt da quy đầu, tiền căn T*nh d*c của bạn tình nam, suy giảm miễn
dịch.
Các yếu tố nguy cơ nhiễm HPV ở nam thường là do bao quy đầu dài, không cắt da quy
đầu, quan hệ T*nh d*c sớm, nhiều bạn tình…
Bệnh lý thường thấy nhất do HPV tuýp 6-11 gây ra ở nam là mụn cóc sinh
dục. Các loại HPV khác có thể gây ung thư ở D**ng v*t và hậu
môn. HPV cũng có thể gây ung thư cuống họng.
Mụn cóc Sinh d*c và HPV
Mụn cóc Sinh d*c là những mụn nhìn thấy được ở vùng Sinh d*c của đàn ông và phụ
nữ. Mụn có thể nhô lên hay bẹt, nhỏ hay lớn, thường không đe dọa tính mạng nhưng khó đối phó. Lứa
tuổi mắc nhiều nhất là 20-45. Thời gian ủ bệnh 1-6 tháng, trong thời gian này nếu bệnh
nhân có quan hệ T*nh d*c không an toàn có thể dễ dàng truyền bệnh.
Các mụn này có thể xuất hiện sau khi đã bị nhiễm HPV nhiều tuần, nhiều
tháng hay nhiều năm. Vì những lý do này, không có cách nào chắc chắn để biết
mình bị lây mụn cóc Sinh d*c khi nào hay từ ai.
Có nhiều cách để điều trị mụn cóc Sinh d*c, bao gồm các loại kem,
làm mụn bị khô đi hoặc cắt bỏ. Tuy nhiên điều trị hết mụn cóc Sinh d*c
không phải là hết HPV. Mụn cóc Sinh d*c thường tái phát sau khi điều trị, đặc biệt là trong 3
tháng đầu tiên.
Vấn đề nghiêm trọng nhất ở phụ nữ do HPV là ung thư cổ tử
cung
HPV cũng có thể gây ra ung thư âm hộ, *m đ*o, hậu môn, và hầu họng (tập hợp ung
thư đầu và cổ, vòng quanh sau lưỡi và yết hầu). Tuy nhiên những loại ung thư này ít hơn ung thư cổ
tử cung, thường ở phụ nữ 30 tuổi trở lên.
Tại Việt Nam mỗi năm có khoảng trên 6.000 trường hợp mắc mới và trên
300.000 phụ nữ Tu vong. Bệnh tập trung trong lứa tuổi 40 đến dưới 70 tuổi, đạt
đỉnh lứa tuổi 50-60.
Việc chủng ngừa có khả năng ngăn ngừa các sang thương ngay từ đầu. Theo WHO,
hiện có hai loại Thu*c là Gardasil và Cervarix.
- Gardasil phòng mụn cóc Sinh d*c và tổn thương tiền ung thư do HPV
tuýp 6, 11, 16, 18. Gardasil dùng được cho nam giới.
- Cervarix phòng tổn thương tiền ung thư do HPV tuýp 16 và
18. Cả hai Thu*c đều phải chích đủ 3 lần trong 6 tháng.
Nữ giới từ 9 - 26 tuổi nên được chích ngừa HPV nếu chưa
nhiễm. Nên chích ngừa sớm để đạt được hiệu ứng miễn dịch tốt nhất.
Thu*c chủng ngừa HPV hữu hiệu nhất khi chích trước khi có quan hệ T*nh d*c lần đầu tiên, khi
họ có thể bị phơi nhiễm HPV.
Thời điểm khuyến cáo là khi trẻ 11-12
tuổi. Việc chích văcxin sau 26 tuổi không cho thấy có lợi ích rõ ràng trong việc
ngăn ngừa
ung thư cổ tử cung, vì thế không được khuyến cáo trong lứa tuổi này.
Trước đây, việc chích ngừa HPV chỉ được khuyến cáo cho trẻ nữ. Từ
tháng 10/2011, Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh CDC đề nghị chích ngừa cho các trẻ
nam 11-12 tuổi. Nếu lớn hơn và chưa nhiễm HPV, văcxin có thể dùng cho đến giới
hạn là 21 tuổi, có thể 26 tuổi đối với một số đối tượng đặc biệt như nam quan hệ đồng giới hoặc có
suy giảm miễn dịch.
Lưu ý, Thu*c chủng ngừa không phòng ngừa được tất cả các tuýp
HPV trong khi hai tuýp 16, 18 chỉ là nguyên nhân gây nên 70% ca ung thư và hiệu quả này chỉ kéo dài
4-5 năm trong điều kiện tiêm đủ 3 mũi theo phác đồ.
Thu*c không điều trị khỏi
khi đã bị nhiễm hoặc đang bị bệnh do siêu vi HPV hiện tại (như mụn cóc Sinh d*c), cũng không ngăn
ngừa được các bệnh lây truyền qua đường T*nh d*c khác. Điều này cũng có nghĩa là
dù đã tiêm vắcxin, phụ nữ vẫn phải được tầm soát ung thư bởi xét nghiệm phát hiện (xét nghiệm
Papmears) định kỳ.
Bao cao su có thể giảm nguy cơ nhiễm siêu vi HPV, mụn cóc Sinh d*c và ung thư cổ
tử cung. Nhưng siêu vi HPV có thể gây nhiễm trùng ở những chỗ bao cao su không che được. Nên dùng
bao cao su mới mỗi khi có quan hệ T*nh d*c, mang trước khi có quan hệ cho đến khi kết
thúc.
Theo Lê Phương - VnExpress