Tin y tế hôm nay

Tin y tế

Khi bác sĩ buộc phải nói dối bệnh nhân

Hà Nội-Đối mặt với cú sốc của người bệnh, nhiều bác sĩ chuyên ngành ung thư chọn cách nói dối để giúp bệnh nhân thêm nghị lực chiến đấu số phận.

Bác sĩ Phạm Thị Tuyết Nhung, Khoa Huyết học lâm sàng, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nhớ như in cú điện thoại lúc 3h sáng một ngày cận kề Tết Nguyên đán 2020. Đầu dây bên kia, giọng người đàn ông gấp gáp: "Xin bác sĩ hãy cứu vợ tôi, cô ấy đang hoảng loạn đòi tự tử, tôi phải làm gì?".

Vừa trấn tĩnh người chồng, bác sĩ Nhung vừa hướng dẫn anh cách gọi cấp cứu, đồng thời vơ vội chiếc áo rét rồi lao vào màn đêm đến viện.

Vợ người đàn ông, 45 tuổi, đang điều trị ung thư vú. "ban đầu, lúc nhận tin bị ung thư vú ở giai đoạn tương đối muộn, chị ấy vô cùng sốc nhưng sau đó đã chấp nhận và dần ổn định tâm lý", bác sĩ nhung nói, thêm rằng người bệnh đáp ứng phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và các liệu pháp hỗ trợ khác hiệu quả, khối u tiêu biến, chỉ cần duy trì uống thuốc hàng ngày.

Lần này, bác sĩ "bàng hoàng" khi biết bệnh nhân của mình tìm đến cái chết tại thời điểm đáng nhẽ phải mừng vui nhất. Sau ca cấp cứu giành lại mạng sống người vợ, bác sĩ Nhung mới phát hiện bệnh nhân bị trầm cảm.

"Có khả năng quá trình điều trị phẫu thuật, hóa chất, xạ trị kéo dài, cường độ cao, và các tác dụng phụ không mong muốn khiến chị ấy trầm cảm, lo lắng và ý định tự vẫn", bác sĩ nói.

Lúc này, ê kíp cùng gia đình và chuyên gia tâm lý tìm cách vực lại tinh thần cho bệnh nhân. "may mắn, hiện chị ấy đã khỏi bệnh trầm cảm, sống vui vẻ và tích cực", bác sĩ nhung chia sẻ.

Người phụ nữ trên là một trong hàng nghìn bệnh nhân ung thư gặp phải vấn đề tâm lý trong quá trình điều trị. năm 2012, bệnh viện quân y 103 (hà nội) tiến hành một cuộc nghiên cứu trong 9 tháng, tại khoa ung bướu, trên 264 bệnh nhân. kết quả cho thấy gần 58% người bệnh bị trầm cảm. trong đó, bác sĩ nói rằng đáng chú ý là bệnh nhân vốn nghề nghiệp lao động trí óc có mức độ trầm cảm nặng hơn người bệnh nghề lao động chân tay, tỷ lệ trầm cảm tăng dần theo giai đoạn bệnh. các triệu chứng trầm cảm thường gặp là cảm giác buồn chán gần 71%, rối loạn giấc ngủ hơn 70%, hồi hộp lo lắng hơn 66%...

Hai nghiên cứu khác của các nhà khoa học anh, mỹ, đức trên quy mô toàn cầu, được ny times trích dẫn, cho thấy tỷ lệ tự tử ở người mắc bệnh ung thư cao hơn 85% so với dân số chung, trong đó những bệnh tiên lượng xấu nhất như ung thư dạ dày và tuyến tụy có tỷ lệ tự tử cao nhất.

Các chuyên gia nhận định trầm cảm ở bệnh nhân ung thư do nhiều nguyên nhân gây ra, như chấn thương tâm lý, khối u, các biện pháp hóa trị, tia xạ, phẫu thuật, tác dụng phụ của thuốc. "một bệnh nhân có thể cảm thấy mất kiểm soát cuộc sống do những thay đổi trong cơ thể. họ đau khổ, lo sợ, nghĩ đến cái chết, hoặc tất cả điều chưa biết phía trước", nhóm nghiên cứu của bệnh viện 103 kết luận.

Theo bác sĩ nhung, tâm lý người bệnh ung thư sẽ trải qua 5 giai đoạn gồm phủ nhận, oán trách, thương lượng, suy sụp, chấp nhận. lúc đầu, khi nhận tin họ sẽ phủ nhận hoàn toàn, cho rằng điều này không đúng, chối bỏ sự thật rằng "chuyện này không phải của tôi".

Sau khi không phủ định được nữa, họ chuyển sang giai đoạn phẫn nộ, oán trách. "Họ trách ông trời, trách cả thế giới, liên tục đặt câu hỏi, tìm đủ nguyên nhân 'Tại sao lại là tôi?, 'Mình ăn ở thế nào lại thành ra như vậy?"', bác sĩ Nhung nói.

Giai đoạn thứ ba là thương lượng, lúc này không thể chối bỏ được sự thật, người bệnh mong rằng có thể kéo dài hoặc trì hoãn cái chết. Bệnh nhân liên tục cầu cứu bác sĩ, mong muốn tìm được phương pháp để chữa khỏi bệnh.

Khi người bệnh hiểu rằng "cái chết là chắc chắn", họ bắt đầu trầm cảm đến mức tuyệt vọng và suy sụp. Hầu hết họ trở nên im lặng, từ chối gặp người thân hoặc bạn bè, dành nhiều thời gian để khóc và đau buồn. Lúc này, bác sĩ hay gia đình khó tiếp xúc với họ nhất.

"Nhiều bệnh nhân đến giai đoạn này không vực dậy được, họ đau buồn đến cuối đời", chị Nhung chia sẻ.

Giai đoạn cuối, người bệnh chấp nhận bệnh tật, thậm chí cái chết. Khi không còn gì để mất, họ bắt đầu tìm hiểu các biện pháp điều trị, quyết tâm phối hợp với bác sĩ để vượt qua căn bệnh.

"trên thực tế, qua hơn 10 năm điều trị, tôi thấy bệnh nhân nào cũng trải qua 5 cung bậc cảm xúc đó. tuy nhiên, tùy từng người sẽ trải qua mỗi gian đoạn dài hay ngắn. tâm lý của bệnh nhân rất đa dạng, việc của bác sĩ là biết được tâm lý đó để rút ngắn giai đoạn tiêu cực, thúc đẩy và kéo dài thời gian tích cực", bác sĩ nói, thêm rằng cũng có một số trường hợp không thể hồi phục và số khác từ chối điều trị để tìm các phương pháp khác mà họ tin là đúng.

Bệnh nhân xạ trị tại Bệnh viện 108. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Chính vì nỗi đau tâm lý này, các bác sĩ mang tâm nguyện cố gắng đưa thông tin một cách nhẹ nhàng nhất đến với bệnh nhân. có lúc, bác sĩ buộc phải nói giảm, nói tránh, thậm chí nói dối ngay cả khi bệnh nhân không còn mảy may hy vọng sống.

Một chuyên gia đầu ngành ung thư không muốn nêu danh tính, kể lại câu chuyện người phụ nữ mắc ung thư phổi giai đoạn cuối. trước khi được chẩn đoán, chị có gia đình và công việc ổn định, không có tiền sử về các vấn đề sức khỏe tâm thần. khi biết mình mắc ung thư giai đoạn 4, chị suy sụp rất nhanh và cố gắng tìm đến cái chết do lo sợ tương lai ba đứa con bơ vơ khi mất mẹ.

"tôi phải nhìn vào mắt chị và cố gắng động viên sẽ 'ổn cả thôi' mặc dù tôi biết thời gian của chị còn rất ít", vị bác sĩ kể. nhờ sự động viên của bác sĩ và gia đình, người mẹ đã ổn định tâm lý và quyết tâm điều trị dù chỉ còn một ngày để sống.

Hoặc, trong quá trình chữa bệnh, để tạo cảm giác yên tâm cho bệnh nhân, bác sĩ Nhung chia sẻ chị luôn hỏi "mấy ngày nay bác có ăn ngủ được không? Lần xạ trị trước thế nào?". Đến phác đồ truyền hóa chất sẽ gây rụng tóc, bác sĩ cảnh báo trước cho bệnh nhân về tình trạng này, tránh họ bị sốc. "Bác ơi, phác đồ này sẽ rụng tóc, để đạt được hiệu quả thì không có cách nào khác cả", bác sĩ Nhung dặn dò bệnh nhân, kèm theo tư vấn cách chọn và đội tóc giả. Cuối cùng, bác sĩ dỗ dành "bác yên tâm, sau kết thúc quá trình điều trị, tóc sẽ mọc lại còn đẹp hơn tóc cũ".

Bằng trải nghiệm cá nhân, bác sĩ Nhung nói nghệ thuật ở đây là rút ngắn tiêu cực và thúc đẩy tích cực. "Có những điều không thay đổi được, bệnh nhân buộc phải chấp nhận. Còn những điều có thể thay đổi sẽ ở phía trước - đó chính là tiếp nhận điều trị giúp nâng cao hiệu quả, kéo dài và nâng cao chất lượng sống", bác sĩ nói.

Đó cũng là tâm nguyện của nhiều bác sĩ ung thư trong quá trình chữa trị cho bệnh nhân. hiểu rõ tâm lý, lưu ý các dấu hiệu bệnh tâm thần (nếu có) để tầm soát và điều trị kịp thời sẽ mở ra những cơ hội sống tích cực cho người bệnh, theo bác sĩ nhung.

Lê Nga

Mạng Y Tế
Nguồn: Vnexpress (https://vnexpress.net/khi-bac-si-buoc-phai-noi-doi-benh-nhan-4505968.html)

Tin cùng nội dung

Tải ứng dụng Mạng Y Tế trên CH PLAY