Làm gì để phòng bệnh nha chu?

Nguyên nhân gây bệnh

Nha chu là tổ chức xung quanh răng có chức năng chống đỡ, lưu giữ răng trong xương. Một răng lành mạnh thường được giữ trong xương hàm bởi: xương ổ răng, dây chằng và nướu răng. Nướu ôm sát lấy răng để che chở các mô dễ nhạy cảm bên dưới ngăn ngừa không cho vi khuẩn xâm nhập làm hại răng. Nướu tốt là nền tảng cho hàm răng tốt.

Nguyên nhân chính của bệnh nha chu là do tình trạng vệ sinh răng miệng kém, tạo điều kiện cho các mảng bám vi khuẩn tồn đọng trên răng - lợi (nướu) lâu ngày sẽ gây viêm nướu răng. Theo thời gian, mảng bám răng bị vôi hóa (cứng dần) thành vôi răng (còn gọi là cao răng). Khi ấy nướu sẽ bị viêm nặng hơn, bệnh chuyển sang giai đoạn viêm nha chu. Bệnh sẽ tiến triển rất nhanh nếu cơ thể có một bệnh toàn thân nào đó làm giảm sức đề kháng của cơ thể.

Cần chải răng đúng cách để phòng bệnh nha chu.

Diễn tiến của bệnh nha chu

Khi tình trạng vệ sinh răng miệng không sạch, có nhiều mảng bám vi khuẩn lắng đọng nhiều trên rãnh lợi, kẽ răng lâu ngày làm cho lợi bị viêm, sưng phồng, chảy máu làm lung lay một hay nhiều răng. Khi lợi bị viêm, nhiễm trùng thường có màu đỏ sậm, căng phồng dễ chảy máu khi ăn, nhai hay chải răng. Khi lợi bị viêm, mô lợi trở nên lỏng lẻo thay vì bám chặt vào chân răng, lúc này sẽ rất dễ bị giắt thức ăn khi ăn, nhai.

Quan sát thì thấy có nhiều mảng bám và vôi răng. Nếu mảng bám vi khuẩn bám trên răng lâu ngày sẽ trở nên cứng nhắc được gọi là vôi răng hay đá răng. Khi ăn các mảng bám sẽ dễ dàng tích tụ và bám trên lớp vôi răng hơn làm cho lớp vôi răng càng trở nên dày thêm và tình trạng viêm lợi trầm trọng thêm. Trong điều kiện bình thường, nếu không vệ sinh răng lợi sạch sẽ thì 24 giờ sau khi tụ tập, các mảng bám sẽ cứng lại tạo thành vôi răng mới và cứ thế nếu không chải răng sạch sẽ, thường xuyên kỹ lưỡng thì cứ thế lớp vôi răng càng dày lên.

Các biểu hiện của bệnh nha chu bao gồm lợi bị chảy máu khi chải răng, lợi sưng đỏ dễ chảy máu. Vôi răng đóng ở cổ răng, hơi thở hôi, ấn vào nướu thấy mủ chảy ra. Cảm giác không bình thường khi ăn nhai. Răng lung lay, răng bị di lệch làm cho các răng bị thưa ra.

Bệnh tiến triển rất thầm lặng nên người bệnh thường ít chú ý. Các nướu bị sưng to rồi tự xẹp xuống làm người bệnh lầm tưởng là bệnh tự lành. Cứ thế, nếu bệnh nhân không điều trị kịp thời thì lớp mô nâng đỡ răng, dây chằng sẽ bị phá hủy và làm tiêu xương ổ răng, răng bị lung lay và cuối cùng sẽ mất răng dù răng còn nguyên vẹn, không bị sâu.

Hệ lụy

Bệnh nha chu là bệnh xuất hiện rất sớm, ở nhiều nhóm tuổi khác nhau, không phân biệt nam hay nữ và bệnh thường tiến triển nặng hơn ở người nhiều tuổi có tình trạng vệ sinh răng miệng kém, bệnh thường trải qua 4 giai đoạn chính. Vôi răng (cao răng), mảng bám vi khuẩn bám ở cổ răng, viền lợi, kẽ răng sẽ kích thích nướu gây viêm lợi. Lợi bị viêm sưng phồng làm lợi dễ chảy máu khi ăn nhai.

Nếu không điều trị, tình trạng viêm nhiễm sẽ lan rộng tạo thành túi nha chu chứa vi khuẩn và mủ. Cuối cùng sẽ phá hủy xương ổ răng, tụt lợi, răng lung lay và bị rụng đi.

Biện pháp dự phòng

Chúng ta biết rằng, bệnh nha chu có khả năng xuất hiện rất sớm, tỷ lệ mắc bệnh rất cao. Nguyên nhân gây bệnh nha chu chủ yếu là do vi khuẩn gây nên (chiếm đa số), do đó muốn phòng trách bệnh nha chu, điều quan trọng cần phải:

Chải răng đều đặn, thường xuyên, kỹ lưỡng hàng ngày sau mỗi khi ăn và tối trước khi đi ngủ giúp cho răng lợi sạch sẽ, không còn mảng bám tích tụ trên răng lợi. Nên ăn nhiều các loại trái cây tươi, rau xanh. Khám răng định kỳ và điều trị sớm khi có dấu hiệu bệnh nha chu. Ngoài ra, chúng ta nên dùng chỉ tơ nha khoa để làm sạch kẽ răng, súc miệng hàng ngày với nước muối ấm pha loãng hay các dạng nước súc miệng giúp răng miệng sạch sẽ thơm tho.

Khi lợi bị viêm, việc chải răng đều đặn thường xuyên, kỹ lưỡng hàng ngày sau mỗi khi ăn và trước khi ngủ cần phải làm tích cực và thường xuyên hơn. Khi bệnh mới khởi phát nếu được hướng dẫn và chăm sóc tốt thì bệnh sẽ khỏi nhanh chóng giúp lợi trở lại bình thường.

Khi bị vôi răng (cao răng), cần đi khám bác sĩ nha khoa để lấy sạch vôi răng và hướng dẫn cách giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ và việc chải răng luôn là công việc quan trọng hàng đầu giúp làm giảm và phòng tránh sự tiến triển trầm trọng của bệnh. Nên ăn nhiều các loại trái cây tươi, rau xanh. Khám răng định kỳ và điều trị sớm khi có dấu hiệu bệnh nha chu.

BS. NGÔ THỊ TUYẾT