| Bộ trưởng Bộ Chuyển Đổi Sinh Thái Pháp Agnès Pannier-Runacher |
Chính phủ pháp chính thức thông báo về kế hoạch tiết kiệm năng lượng, nhấn mạnh đến các nỗ lực cần có để tiết kiệm, đặc biệt về phía giới doanh nghiệp, từ ngành thực phẩm, đến kỹ thuật số… vốn đang tìm cách hướng đến mục tiêu hợp lý hóa việc sử dụng năng lượng. chủ động thay đổi ‘‘thay vì rơi vào thế bị động’’ là thông điệp chính của kế hoạch tiết kiệm năng lượng.
Chương trình tiết kiệm năng lượng của chính phủ pháp khuyến khích hành động tự nguyện nói trên dự kiến giảm được 10% tiêu thụ năng lượng trong vòng 2 năm. ‘‘tổng động viên’’ - một từ ngữ thường chỉ được dùng trong lĩnh vực quân sự - là khẩu hiệu được chính phủ pháp đưa ra để nhấn mạnh ‘‘tính cấp bách của tình hình’’, đòi hỏi sự tham gia của toàn thể xã hội, theo bộ trưởng bộ chuyển đổi sinh thái agnès pannier-runacher.
Tổng thống pháp emmanuel macron nhấn mạnh, nếu toàn thể xã hội chủ động, tự nguyện tham gia tiết kiệm, sẽ không cần đến các sắc lệnh, các luật mới, những thứ phức tạp, chúng ta có thể vượt qua mùa đông năm nay, ngay cả khi phải đối mặt với kịch bản tồi tệ nhất, khi không còn khí đốt đến từ nga, điều rất có khả năng xảy ra’.
Trong số các biện pháp mà chính phủ pháp đề ra, có nhiều biện pháp căn bản như dùng ít năng lượng để sưởi ấm hơn, thắp sáng ít hơn, hay gia tăng làm việc từ xa…. người dân pháp được khuyến khích chỉ giữ nhiệt độ trong nhà ở mức 19°c vào mùa đông, tại nơi ở, nơi làm việc. chính phủ cũng có kế hoạch phổ biến rộng rãi chỉ dẫn cụ thể về ‘‘các hành vi sinh thái’’ chủ yếu cần thực hiện để tiết kiệm năng lượng, kể từ đầu tuần tới.
Tuy nhiên cũng có những ý kiến phản đối lời kêu gọi của Chính phủ Pháp. Le Figaro chê trách chính phủ coi dân như trẻ con. Le Figaro có bài xã luận ‘‘Gáo nước lạnh’’. Bài viết tỏ ra không thiện cảm với chủ trương can thiệp sâu của chính phủ vào lĩnh vực riêng tư của người dân. Le Figaro so sánh các khuyến nghị thay đổi hành vi để gia tăng tiết kiệm năng lượng, mà chính phủ đưa ra, như các thủ tướng Chirac và Barre dưới thời Tổng thống Giscard d’Estaing (những năm 1970), đã ‘‘khuyên người dân nên tắm nước nóng ít hơn, và tắm trong thời gian ngắn hơn’’.
Le figaro bình luận: ‘‘trong cuộc khủng hoảng dịch tễ, do thiếu vắc-xin, người ta đã yêu cầu các ông già bà lão đón noel trong bếp (để tránh bị lây nhiễm do tiếp xúc với người thân). với cuộc khủng hoảng thiếu năng lượng hiện nay, bộ trưởng kinh tế lại nồng nhiệt yêu cầu dân chúng nên sử dụng áo len cao cổ, và các loại áo ấm khác". theo le figaro, ‘‘cuộc khủng hoảng năng lượng cũng như khủng hoảng khí hậu… đều là những điều có thể dự báo trước’’. le figaro chê trách chính phủ đã thổi phồng vấn đề này vì mục tiêu lấy lòng cử tri, cũng như để phục vụ cho các mục tiêu ‘‘ý thức hệ’’ không có ý nghĩa thực tế. ‘‘gáo nước lạnh ghê gớm!’’ là biểu đạt đầy thất vọng của nhật báo thiên hữu này, khi chỉ trích chính phủ đã lơ là năng lượng hạt nhân, được coi là có thể bảo đảm một phần lớn nhu cầu năng lượng của nước pháp.
Ngược lại với le figaro, nhật báo công giáo la croix ủng hộ chủ trương của chính phủ. xã luận la croix nhan đề ‘‘tiết kiệm, một hành động lâu dài’’ trực tiếp chỉ trích quan điểm so sánh chính sách tiết kiệm năng lượng mà chính phủ vừa đưa ra với tình hình nước pháp những năm 1970. la croix nhấn mạnh: "thời kỳ chúng ta đang sống hiện nay hoàn toàn khác trước, tình hình hiện nay trầm trọng nhiều hơn gấp bội phần’’. cuộc chiến ở ukraine ‘‘chỉ là một tác nhân làm tình hình trầm trọng hơn, nhưng không phải là nguyên nhân duy nhất khiến giá năng lượng tăng vọt. việc giá cả tăng vọt sẽ không biến mất khi mùa xuân trở lại, cũng như khi chiến tranh kết thúc’’. khủng hoảng năng lượng không chỉ do thiếu nguồn cung năng lượng hóa thạch mà còn xuất phát chủ yếu từ thực trạng biến đổi khí hậu, buộc con người phải cắt giảm mạnh việc sử dụng năng lượng nói chung, và các năng lượng hóa thạch nói riêng.
La croix giải thích: chúng ta đang sống trong một giai đoạn đòi hỏi "thay đổi triệt để các thói quen, ứng xử không chỉ trong một vài tháng, mà còn trong nhiều thập niên". những hành vi tiết kiệm năng lượng như chính phủ đề xuất (tiết kiệm điện, tránh đi lại không cần thiết, hay thậm chí mua áo len cao cổ…) quả thật là ‘‘cần thiết cho trước mắt, nhưng rất không đủ xét về dài hạn’’.
La croix khuyến nghị, trong bối cảnh áp lực tiết kiệm năng lượng còn kéo dài, mọi người nên có một thái độ bình tĩnh, tránh rơi vào tâm trạng lo lắng. la croix khép lại bài viết với một câu trích: ‘‘tiết độ không phải là ít sống hơn mà hoàn toàn ngược lại. hạnh phúc đòi hỏi việc giới hạn một số nhu cầu, vốn làm cho chúng ta trở nên dốt nát hơn, và chính nhờ vậy giúp cho chúng ta có thể sẵn sàng đón nhận vô số những cơ hội mà cuộc sống có thể mang lại’’.
Cũng về chủ đề này, hơi khác với la croix, liberation có bài chỉ trích ‘‘khủng hoảng năng lượng: chính phủ vẫn còn quá ư tiết độ’’. tiết độ trong việc sử dụng năng lượng hay tiết kiệm năng lượng là khuyến nghị của chính phủ pháp. liberation chơi chữ khi dùng chính chữ ‘‘tiết độ’’ này để chỉ trích chính phủ đã quá nương nhẹ với các doanh nghiệp. nhật báo thiên tả đặc biệt chỉ trích việc chính phủ đã vạch ra những mục tiêu lớn, nhưng khi định hướng hành động lại vẫn chỉ dựa vào thiện chí của các doanh nghiệp và gia đình.
Về phần mình, trang nhất le monde chú ý đến chương trình tiết kiệm năng lượng của chính phủ đề ra cho mùa đông này chỉ là ‘‘một trắc nghiệm cho kế hoạch tổng thể chuyển sang một xã hội tôn trọng môi sinh’’. cương lĩnh mang tên ‘‘kế hoạch hóa sinh thái’’ đầy tham vọng đã được tổng thống pháp từ mùa hè này xác lập như trụ cột chính cho chính quyền.
Nhật báo Le Monde dành riêng một bài viết dài gần hai trang báo, với nhan đề ‘‘Tổng thống Macron tìm cách thực thi chủ trương kế hoạch hóa sinh thái’’. Bài viết nhấn mạnh đến hoạt động của Tổng Thư ký Kế hoạch hóa Sinh thái (SGPE), Antoine Pellion, phụ trách điều phối các hoạt động liên quan đến chuyển đổi sinh thái. Chức vụ Tổng Thư ký Kế hoạch hóa Sinh thái được lập ra vào tháng 5/2022, ngay khi ông Macron tái đắc cử.
Về mặt chính thức, chính phủ pháp đã có một bộ máy phục vụ cho chủ trương kế hoạch hóa sinh thái, nhưng các nội dung cụ thể, mục tiêu cụ thể, và lộ trình hành động cụ thể, theo nhiều nhân vật chủ chốt của liên đảng cầm quyền.
Thách thức đối với thay đổi nói trên được đánh giá là ‘‘khổng lồ’’, theo ghi nhận của Giám đốc cơ sở tư vấn chuyển đổi sinh thái The Shift Project, ông Matthieu Auzanneau, bởi mục tiêu là ‘‘thay máu’’, chuyển đổi toàn bộ phương thức vận hành của hệ thống cầm quyền, và hoạt động này diễn ra một cách công khai. Một trong các điểm mấu chốt là định hướng hành động của chính quyền cần không được quá cứng rắn, mang tính chỉ đạo, bởi ‘‘rất cần đến sự thích ứng’’, việc liên tục điều chỉnh các mục tiêu hành động cụ thể, cho dù mục tiêu lớn cho một hoặc hai thập niên đã được xác định.
Để phục cho định hướng lớn chuyển sang xã hội sinh thái, nhật báo kinh tế les echos dành chuyên mục ‘‘thảo luận hôm nay" cho chủ đề ‘‘chúng ta mong muốn lối sống tiết độ nào?’’. ông thierry marx, một chủ doanh nghiệp pháp nổi tiếng chuyên về trường phái ‘‘ẩm thực phân tử’’, tham gia vào thảo luận với bài viết ‘‘lối sống tiết độ tích cực, một giải pháp cho thực phẩm’’. các thành viên của trường quản trị kinh doanh grenoble có bài viết phê phán các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng hóa thạch, thiên về nhấn mạnh đến đòi hỏi thay đổi hành vi từng cá nhân, thay vì thay đổi cấu trúc của nền kinh tế…