Mỗi năm có hàng trăm lá thư từ mọi nơi trên đất nước gửi tới chúng tôi. Trong những lá thư ấy, chính bản thân người bệnh hoặc cha mẹ anh chị em của họ, tuy chưa được học ngày nào trong ngành Y tế,...
Mỗi năm có hàng trăm
lá thư từ mọi nơi trên đất nước gửi tới chúng tôi. Trong những
lá thư ấy, chính bản thân người bệnh hoặc cha mẹ anh chị em của họ, tuy chưa được học ngày nào trong ngành Y tế, nhưng cũng đã kể được rất tỉ mỉ về những triệu chứng, hình thái và sự tiến triển của hàng chục loại bệnh tim khác nhau như những người thầy Thu*c lành nghề chuyên khoa tim kể lại vậy.
Trong số các
lá thư chúng tôi nhận được có một
lá thư kể như sau:
“Cháu gái Hà lúc mới sinh được các y bác sĩ kết luận là khỏe mạnh bình thường như các trẻ khác. Tới tháng thứ 11 sau sinh, cơ thể cháu vẫn phát triển bình thường, chỉ bị một lần viêm phổi nhẹ. Khi khám bệnh cho cháu, bác sĩ phát hiện cháu bị một bệnh tim bẩm sinh. Bác sĩ còn cho biết cháu mắc bệnh này khó sống được. Cũng từ đó, chúng tôi phải cố gắng giành giật sự sống trong cơ thể bé bỏng của cháu. Tháng thứ 13 cháu mới bắt đầu chập chững biết đi. Cùng lúc đó, chúng tôi nhận thấy các đầu ngón tay, ngón chân của cháu có màu tím nhạt. Dần dần môi cháu cũng tím và màu tím đỏ ấy lan khắp cơ thể cháu. Cháu đi lại một cách chậm chạp, không chạy được, bắt đầu xuất hiện các cơn khó thở, đầu các ngón tay ngón chân của cháu to bè ra như hình dùi trống... Những lúc có cơn khó thở xuất hiện, chúng tôi phải đưa cháu đi bệnh viện ngay mới cứu sống được. Đôi lúc cơn khó thở xuất hiện cả lúc cháu đang ngồi yên một chỗ. Cháu chỉ có thể đi lại nhẹ nhàng ở trong nhà, khi ra đường chúng tôi phải bế cháu. Chúng tôi phải mất bao công sức săn sóc cháu mới sống được tới 6 tuổi. Sự phát triển trí tuệ của cháu vẫn bình thường. Cháu đã biết đọc, biết viết và biết cộng trừ nhân chia. Cháu rất thèm chơi khi thấy các bé khác cùng tuổi chơi trong sân nhà. Đôi khi thích quá, cháu bật dậy chạy theo các bạn thì than ôi! Chỉ được vài bước cháu đã phải ngồi xuống vì khó thở. Khi đó, cháu quay lại nói với chúng tôi một cách rất tội nghiệp: “Mẹ ơi! Bố ơi! Bao giờ thì con được đi chữa bệnh? Chữa khỏi bệnh con sẽ được chơi với các bạn phải không?”. Chúng tôi rơi nước mắt mỗi khi cháu than vãn như thế! Nhìn thấy cái ch*t đang đe dọa đứa con nhỏ bé yếu ớt của mình mà vẫn phải bó tay chờ đợi vì gia cảnh kinh tế khó khăn, chúng tôi đành gửi
lá thư này với hy vọng khoa học cùng tấm lòng của các bác sĩ sẽ cứu sống cháu cũng như những cháu khác cùng hoàn cảnh như cháu!”.
Đọc xong bức thư, chúng tôi hình dung được ngay một trường hợp suy tim đang tiến triển và ngày càng nặng lên ở một cháu bé bị mắc bệnh tim thể tím.
Trong số các bệnh nhân bị bệnh tim thể tím, thường gặp nhiều nhất là tứ chứng Fallot. Vào năm 1886, một người Pháp tên là Fallot lần đầu tiên mô tả tỉ mỉ các dấu hiệu chính của chứng bệnh này: thông liên thất (lỗ thông giữa hai buồng tim lớn), gốc động mạch chủ cưỡi ngựa lên vách liên thất, hẹp phễu gốc động mạch phổi, dầy phì đại thành tâm thất phải.
Trẻ mắc bệnh tứ chứng Fallot thường có các triệu chứng chính là tím nhợt da và niêm mạc vì khối lượng huyết sắc tố được phục hồi bị giảm đi. Bệnh nhân khó thở vì phổi phải làm việc bù để nhận một số lượng dưỡng khí vừa đủ cho nhu cầu của sự sống. Đôi khi xuất hiện các cơn suy tim, mạch nhanh, khó thở gấp, gan to… Trẻ thường ngồi hay nằm co hai chân lên bụng, nhất là lúc đứa bé mới chập chững biết đi. Trẻ mắc bệnh Fallot thường phát triển chậm, lồng ngực bị biến dạng, nhô ra ở vùng trước tim gọi là ngực gà, các đầu ngón tay ngón chân to ra như dùi trống, tim to do thành tâm nhĩ và tâm thất phải phì đại… Bệnh Fallot được chẩn đoán dễ dàng và chính xác bằng các dấu hiệu lâm sàng kể trên kết hợp với chụp X-quang, siêu âm tim 3D, 4D…
Bệnh Fallot không thể điều trị bằng các phương pháp bảo tồn nội khoa mà cần phải điều trị bằng phẫu thuật.
Tôi còn nhớ cách nay hơn nửa thế kỷ, tôi được chứng kiến và tham gia phụ mổ một cuộc mổ để chữa bệnh tim bẩm sinh thể tím - tứ chứng Fallot - cho một cháu bé 8 tuổi.
Cháu được bố đưa đến viện phẫu thuật tim với chẩn đoán là tứ chứng Fallot. Cháu chỉ đi được vài bước là khó thở ngay. Khi đó, mổ tim hở có sử dụng máy tim phổi nhân tạo còn đang ở thời kỳ sơ khởi ban đầu. Để kịp thời cứu sống cháu bé, giáo sư - viện sĩ BV. Petrovski cùng kíp mổ phải tiến hành ngay phẫu thuật bảo tồn để chuẩn bị cho một phẫu thuật triệt để sau đó. Đó là ca mổ nối tĩnh mạch chủ trên với nhánh phải động mạch phổi trong điều kiện gây mê nội khí quản thông thường. Sau cuộc mổ, vết mổ lành kỳ đầu và cháu được ra viện vào ngày thứ 20 trong tình trạng sức khỏe tương đối tốt. Cháu đã chạy chơi được được với các bạn bè cùng lứa tuổi, da dẻ trở nên hồng hào, không tím nhợt như trước nữa.
Một năm sau mổ, cháu được giáo sư BV. Petrovski và kíp mổ phẫu thuật tim hở chỉnh sửa lại toàn bộ các dị tật bẩm sinh của tứ chứng Fallot trong điều kiện tuần hoàn ngoài cơ thể bằng máy tim phổi nhân tạo kết hợp với phương pháp hạ thể nhiệt trung bình. Và không bao lâu sau cuộc phẫu thuật này, cháu đã trở lại trường tiếp tục theo học như các bạn cùng lứa khác.
Phương pháp nối mạch máu trong điều trị tứ chứng Fallot (theo Blalock, Potts, Baculet…) chỉ là những phương pháp ngoại khoa bảo tồn tạm thời.
Hiện nay, mổ tim hở trong điều kiện tuần hoàn ngoài cơ thể bằng máy tim phổi nhân tạo với hạ thể nhiệt trung bình là phương pháp hiệu quả nhất để chỉnh sửa triệt để các dị tật của tứ chứng Fallot, giúp đưa bệnh nhân trở về cuộc sống bình thường. Ở nước ta, phẫu thuật này đã được tiến hành thường quy tại nhiều bệnh viện.
Người thầy Thu*c không phải là nguồn vô tận để chỉ biết cho đi, chỉ biết hy sinh, người thầy Thu*c còn muốn nhận lại từ bệnh nhân và thân nhân những tâm tình, những lời khích lệ động viên để có thêm động lực, hăng say hơn trong công việc phục vụ của mình. Những
lá thư ấy là vô giá!
Người thầy Thu*c không phải là nguồn vô tận để chỉ biết cho đi, chỉ biết hy sinh, người thầy Thu*c còn muốn nhận lại từ bệnh nhân và thân nhân những tâm tình, những lời khích lệ động viên để có thêm động lực, hăng say hơn trong công việc phục vụ của mình. Những
lá thư ấy là vô giá!