Bà Thanh, 65 tuổi, trú ở quận Long Biên, mắc bệnh viêm nướu nha chu tái phát nhiều lần từ tháng 4. Cứ hai tuần một lần, bà đạp xe đến bệnh viện đa khoa công lập lớn gần nhà để thăm khám bằng thẻ bảo hiểm y tế (BHYT).
Tuy nhiên, sau nhiều lần khám, bà nói khám bệnh bằng BHYT là một "trải nghiệm kinh hoàng - vô cùng mệt mỏi và ám ảnh". Bà phải đợi nhiều tiếng đồng hồ mới được khám, lấy thuốc trong thái độ bực dọc, gắt gỏng của y bác sĩ khi yêu cầu ghi hướng dẫn liều lượng và cách uống lên bao bì.
Không những vậy, mỗi lần khám, đơn thuốc của bà chỉ vẻn vẹn hai loại giảm đau paracetamol và chống viêm. Uống hết đơn thì triệu chứng giảm, nhưng vài ngày sau tình trạng sưng nướu, chảy máu chân răng tái lại.
"Kê được ba vỉ thuốc chẳng hướng dẫn liều lượng sử dụng, cũng không dặn uống trước hay sau ăn, thậm chí cũng không ghi chú vào vỉ thuốc để người già dễ nhớ", bà Thanh nói và thêm rằng bác sĩ giải thích với bà đây là thuốc duy nhất, "muốn dùng loại tốt thì sang viện tư mà khám".
Sau 5 lần đi viện, bà quyết định đến nhà thuốc gần nhà, theo lời khuyên của hàng xóm. Tại đây, bà được dược sĩ chăm sóc tại chỗ, kê đơn thuốc khác, một tuần sau khỏi bệnh và không tái lại. Bà cho biết "chỉ khi nào mắc bệnh nặng, phải xét nghiệm chụp chiếu thì đến bệnh viện, còn khám và mua thuốc bên ngoài cho nhanh, lại được phục vụ tốt".
Tương tự, ông tuấn, ở hòa bình, mắc bệnh tim mạch, hàng tháng lặn lội vượt hơn 80 km đến một bệnh viện chuyên ngành ở hà nội thăm khám. tuy nhiên, gần đây đơn thuốc của ông liên tục bị thay đổi sang loại khác, do "bệnh viện giải thích nguồn cung thuốc chưa đấu thầu xong nên bị thiếu thuốc". lo lắng về việc phải thay đổi loại thuốc nhiều lần sẽ tác động tiêu cực đến quá trình chữa trị, ông tự mua thuốc theo đơn cũ.
Hay chị Lan, bị đau dạ dày, đã nội soi và uống thuốc theo đơn nhưng bệnh cứ tái đi tái lại. Chị tìm đến đông y, thấy sức khỏe tốt lên, ăn uống ngon miệng, không còn đau thắt bụng như trước. "Nhiều người cũng muốn đến viện khám, được kê đơn, theo dõi, tái khám nhưng bệnh viện công lập quá đông bệnh nhân, bác sĩ thăm khám qua loa, có lúc còn 'thái độ khó chịu', nên tôi cứ ra hiệu thuốc mua hoặc đến cơ sở tư cho nhanh", chị nói.
Việc nhiều người dân tự đoán bệnh, kê đơn, uống thuốc không cần thăm khám và chỉ định của chuyên gia đã diễn ra nhiều năm nay. Lý giải về tình trạng này, bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y (Hà Nội) cho biết sự việc thường gặp ở những người có hiểu biết về thuốc. Họ sẽ khám nhiều người, hỏi nhiều hướng, nghe ngóng và uống thử một vài loại, hay giảm nửa liều để xem hiệu quả.
"Nhiều trường hợp thành công vì đơn thuốc cũng có nhiều loại không cần thiết hoặc không có bệnh thật nên viên thuốc bổ cũng có tác dụng như thần dược", ông Hiếu cho hay.
Theo ông Hiếu, việc thay đổi thuốc liên tục hoặc tự phối hợp các thuốc theo đơn khác nhau từ nhiều nguồn rất nguy hiểm vì người bệnh không thể nắm hết được tác dụng phụ khi dùng chung nhiều loại thuốc với nhau.
"Nếu biến chứng xảy ra, người thiệt thòi nhất là bệnh nhân", bác sĩ nói.
Nhiều trường hợp nhập viện cấp cứu do tự ý dùng thuốc tại nhà, biến chứng suốt đời. Như bệnh nhân nam, 45 tuổi ở Phú Thọ, nhập viện do đau tức ngực, khó thở, sưng nề môi kèm theo ban đỏ rải rác sau khi tiêm thuốc kháng sinh tại nhà. Các bác sĩ cho biết đây trường hợp sốc phản vệ nặng sau khi sử dụng kháng sinh.
Trường hợp khác, bệnh nhân nam, 30 tuổi, ở hà nội được bác sĩ kê thuốc chống đông uống sau mổ van tim kèm lịch tái khám không tuân thủ. uống hết thuốc bác sĩ đã kê, anh mang đơn cũ đến hiệu thuốc mua tiếp dẫn đến rối loạn đông máu nghiêm trọng, xuất huyết nặng tại nhiều cơ quan như thận, ruột, đặc biệt suy thận cấp.
Tuy nhiên, một chuyên gia y tế không muốn tiết lộ danh tính nhận định "không thể đổ lỗi hoàn toàn cho người bệnh". Việc này xuất phát từ trình trạng bệnh viện công bị quá tải, đặc biệt ở các bệnh viện tuyến cuối. Do đó, người dân thường xuyên gặp phải thái độ cáu kỉnh, gắt gỏng hoặc thăm khám sơ sài từ nhiều bác sĩ. "Một số bác sĩ chẩn đoán không đúng bệnh, khiến việc điều trị thất bại, càng khiến người dân mất niềm tin", vị này nói và thêm rằng việc phải xếp hàng nhiều giờ, thậm chí cả ngày mới được thăm khám, chụp chiếu, lấy thuốc cũng khiến mọi người nản lòng.
Hai năm đại dịch, nhiều người còn có tâm lý ngại đến viện do sợ mắc Covid, dẫn đến những hậu quả đau lòng. Như một số trường hợp mắc ung thư, tim mạch, tiểu đường dừng thuốc, không thăm khám thường xuyên gây biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, suy tim, phù phổi cấp, đột quỵ não, hôn mê do tăng áp lực thẩm thấu ở bệnh nhân đái tháo đường, viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu (một loại mỡ - lipid trong máu), suy thận...
Ngoài ra, việc sử dụng thuốc nam, sản phẩm chức năng... là phương pháp chưa được khoa học kiểm chứng về tác dụng. Tự ý điều trị có thể dẫn đến hậu quả đáng tiếc, khiến người bệnh bỏ lỡ "giai đoạn vàng", tốn kém kinh tế, tiên lượng kém hơn. Khi bệnh tiến triển trở lại, bệnh nhân có thể sẽ phải đổi sang phác đồ thuốc mới với chi phí đắt hơn hoặc nhiều tác dụng phụ, thậm chí không có thuốc điều trị, bác sĩ Hà Hải Nam, Phó trưởng khoa Ngoại bụng 1, Bệnh viện K, nói.
Quá tải bệnh nhân, Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội) tận dụng hành lang để đặt giường, bố trí điều hòa, quạt gió, đảm bảo đủ điều kiện điều trị. Ảnh: Thùy An
Để giải quyết tình trạng trên, bác sĩ Hiếu khuyến cáo bệnh nhân và gia đình nên lựa chọn một bác sĩ điều trị lâu dài. Nếu sử dụng bảo hiểm y tế nên cố gắng sắp xếp lịch đi khám, xin số liên lạc để lần sau đến khám theo hẹn. Nếu thuốc chưa hợp, có tác dụng phụ, người bệnh cần quay trở lại để bác sĩ để điều chỉnh, "đừng vội chuyển bác sĩ hay đi khám cơ sở y tế khác", ông Hiếu nhấn mạnh.
Ngoài ra, nếu phải khám đa chuyên khoa, người bệnh cần đưa đơn thuốc đang dùng cho các bác sĩ chuyên khoa khác để bảo đảm sự tương tác thuốc tốt. Nếu muốn thay đổi bác sĩ điều trị, khi đi khám cơ sở y tế khác cần mang đầy đủ hồ sơ bệnh án để tránh tốn kém thời gian tiền bạc.
"Không để bác sĩ mới "đi lại" đúng con đường cũ trong chẩn đoán và điều trị bệnh của mình", bác sĩ nói.
Nếu bệnh viện hết thuốc thường cấp (do hết thầu, trượt thầu), người bệnh nên đề nghị bác sĩ cho loại thuốc cùng nhóm tương đương.
Cùng quan điểm, PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Trưởng khoa Y tế công cộng, Đại học Y Dược TP HCM, khuyến cáo người bệnh cần đọc kỹ đơn thuốc và hướng dẫn của y bác sĩ. Nếu chưa hiểu hoặc có tác dụng phụ, hãy hỏi lại bác sĩ để được tư vấn đầy đủ và chính xác. Tái khám đúng theo lịch hẹn. Không uống thuốc từ nhiều nguồn, không tự ý bỏ thuốc, dùng thuốc nam.
Khi mắc bệnh thông thường, triệu chứng nhẹ như đau đầu, tiêu chảy, cảm cúm do giao mùa..., người bệnh không nên quá sốt sắng tìm mua thuốc hay tích trữ thuốc, sử dụng thuốc. Bạn có thể liên hệ bác sĩ gia đình hoặc đến quầy thuốc để được tư vấn và điều trị triệu chứng. Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh hay thuốc kê đơn dẫn đến "tiền mất, tật mang", giảm áp lực cho bệnh viện và gia đình.
*Tên nhân vật được thay đổi
Chủ đề liên quan:
Câu chuyện sức khỏe hà nội Hà Nội Hà Nội phỏng vấn Thường thức về sức khỏe tin nóng