Tiêu hóa hôm nay

Tiêu chảy cấp ở người lớn

Tiêu chảy có thể xảy ra cấp tính (xuất hiện đột ngột và kéo dài không quá 4 tuần) hay mạn tính (dai dẳng). Tiêu chảy dẫn đến tình trạng mất nước, gây mệt mỏi, chóng mặt, mất ý thức, nhịp tim nhanh, hôn mê

Tiêu chảy có thể xảy ra cấp tính (xuất hiện đột ngột và kéo dài không quá 4 tuần) hay mạn tính (dai dẳng). Bài viết này đề cập đến tiêu chảy cấp là một loại tiêu chảy thường gặp. Phần lớn các trường hợp, tiêu chảy giảm đi và biến mất trong vòng vài ngày, nhưng đôi khi kéo dài hơn. Nguy hiểm nhất là tình trạng “mất nước”. Điều trị bệnh chủ yếu là uống nhiều nước nhằm tránh mất nước và bồi hoàn lại lượng nước đã mất qua đi tiêu, đồng thời người bệnh ăn như bình thường có thể. Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn nghi ngờ có tình trạng mất nước, hay có bất kì triệu chứng nào làm bạn lo lắng, sẽ được mô tả dưới đây.


Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp là gì?

    đường ruột là nguyên nhân phổ biến thường gặp và được gọi là tiêu chảy nhiễm trùng cấp tính. Nhiễm vi khuẩn, virus là nguyên nhân gây ra tiêu chảy. Đôi khi vi trùng gây bệnh từ thức ăn bị nhiễm trùng (ngộ độc thức ăn). Ở một số quốc gia, nước bị nhiễm trùng cũng là một nguyên nhân gây tiêu chảy cấp. Đôi khi chỉ một trong số các loại vi trùng này gây bệnh. Virus dễ dàng lây lan từ người này sang người khác qua tiếp xúc gần, hay khi người bị nhiễm virus chuẩn bị đồ ăn cho người khác.
Phần sau bài viết sẽ chỉ đề cập đến nguyên nhân nhiễm trùng của tiêu chảy cấp. Cũng có những bài viết khác nói chi tiết hơn về một số vi trùng khác gây ra tiêu chảy nhiễm trùng.


Triệu chứng của tiêu chảy cấp là gì?

Nếu xuất hiện nôn, nó thường chỉ kéo dài 1 ngày gì đó, nhưng đôi khi lâu hơn. Tiêu chảy thường tiếp diễn sau khi hết nôn và thường kéo dài vài ngày hay hơn thế. Đi ngoài phân hơi lỏng có thể dai dẳng khoảng 1 tuần hay hơn thế trước khi phân trở về bình thường. Đôi khi các triệu chứng này kéo dài lâu hơn.



Tiêu chảy và nôn có thể gây ra mất nước (tình trạng thiếu dịch trong cơ thể). Nhanh chóng nói với bác sĩ nếu nghi ngờ bạn đang bị mất nước. Mất nước nhẹ hay gặp và thường được phục hồi dễ dàng và nhanh chóng bằng việc uống nhiều dịch. Mất nước nghiêm trọng có thể gây tử vong trừ khi được chữa trị nhanh chóng. Đó là do các cơ quan trong cơ thể cần một lượng dịch nhất định để thực hiện chức năng.


Mất nước do tiêu chảy cấp ở người lớn hay xảy ra ở những người:


Có cần đến xét nghiệm gì không?

Hầu hết bệnh nhân bị tiêu chảy nhiễm trùng cấp đều không cần gặp bác sĩ hay sử dụng các biện pháp y khoa nào. Các triệu chứng thường khá nhẹ và thường cải thiện trong vòng một vài ngày mà không cần điều trị.


Tuy nhiên, trong một số tình huống, bạn cần đến gặp bác sĩ (tham khảo phần dưới đây về việc khi nào cần đi khám). Bác sĩ có thể hỏi bạn nhiều câu hỏi để tìm ra nguyên nhân có thể gây tiêu chảy. Ví dụ, về chuyến đi nước ngoài gần đây, về việc tiếp xúc với người có triệu chứng tương tự, việc dùng thuốc kháng sinh gần đây, hay phải nằm viện. Bác sĩ cũng sẽ thường thăm khám, đặc biệt để tìm ra các dấu hiệu mất nước.


Các xét nghiệm thường không cần thiết. Tuy nhiên, nếu bạn đặc biệt thấy không khỏe, có máu trong phân, gần đây có đi ra nước ngoài, nằm viện hay các triệu chứng không cải thiện, thì bác sĩ có thể yêu cầu lấy một mẫu phân. Sau đó, mẫu phân này có thể được xét nghiệm trong phòng thí nghiệm để tìm ra nguyên nhân gây nhiễm trùng.


Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Cần đi khám bác sĩ trong các trường hợp dưới đây, hay nếu xuất hiện các triệu chứng khác làm bạn lo lắng:


Tiêu chảy nhiễm trùng ở người lớn cần điều trị gì?

Các triệu chứng thường giảm đi trong vòng một vài ngày, khi mà hệ miễn dịch loại bỏ các tác nhân nhiễm trùng này. Đôi khi, cần phải nhập viện nếu các triệu chứng nặng, hay xuất hiện các biến chứng.


Các phương pháp điều trị dưới đây thường được khuyên áp dụng đến khi các triệu chứng giảm đi.



Mục đích là để tránh mất nước, hay điều trị nếu có mất nước. Chú ý là nếu nghi ngờ mất nước, phải liên hệ với bác sĩ ngay.


Đối với phần lớn người trưởng thành, dịch uống vào để duy trì dịch chủ yếu là nước. Nhưng cũng có thể gồm cả một số loại canh. Tốt nhất là không nên uống loại dịch có quá nhiều đường, như nước cola hay đồ uống có ga, đôi khi chúng có thể làm cho tiêu chảy nặng hơn.


Dung dịch bù nước – điện giải được khuyên dùng cho những người yếu, trên 60 tuổi, hay những người mắc các bệnh nền. Chúng được đóng thành gói bột mà bạn có thể mua ở các hiệu thuốc. ( Các túi bột này cũng có thể có trong đơn thuốc). Hòa bột trong gói vào nước. Dung dịch bù nước-điện giải có tỷ lệ các thành phần nước, muối và đường cân bằng. Chúng không có tác dụng dừng hay làm giảm tiêu chảy. Tuy nhiên, lượng nhỏ đường và muối giúp cho nước được hấp thu tốt hơn từ ruột vào trong cơ thể. Không được sử dụng các loại dung dịch đường/muối chế biến tại nhà, vì lượng đường và muối phải chính xác tuyệt đối.


Các loại thuốc chống bài tiết được đề xuất dùng cùng với điều trị bù nước-điện giải. Chúng làm giảm lượng nước được tống ra từ ruột trong 1 lần tiêu chảy. Chúng có thể sử dụng cho trẻ em trên 3 tháng tuổi và người lớn.



Đã từng có khuyến cáo không nên ăn một thời gian nếu bạn bị tiêu chảy nhiễm trùng. Tuy nhiên, hiện nay khuyến cáo ăn những bữa ăn nhỏ, nhẹ nếu có thể, tùy theo sự ngon miệng của bạn. Bạn có thể không cảm thấy muốn ăn và hầu hết người lớn đều có thể sống mà không cần ăn trong một vài ngày. Ăn sớm nhất có thể – nhưng không được dừng việc uống. Nếu thấy thèm ăn thì đầu tiên phải tránh thức ăn có chất béo, nhạt, hay khó tiêu. Thức ăn đơn giản như bánh mì và gạo là thức ăn tốt mà nên thử ăn đầu tiên.



Thuốc điều trị tiêu chảy thường không cần thiết. Tuy nhiên, bạn có thể muốn làm giảm số lần ra-vào nhà vệ sinh, có thể mua thuốc điều trị tiêu chảy ở hiệu thuốc. Loại thuốc an toàn và hiệu quả nhất là Loperamide. Liều người lớn là 2 viên lần đầu, 1 viên sau mỗi một số lần đi ngoài, không quá 8 viên 1 ngày. Nó có tác dụng làm giảm nhu động ruột. Không được dùng Loperamide trên 5 ngày.


: Không cho trẻ dưới 12 dùng thuốc điều trị tiêu chảy, không dùng nếu đi ngoài phân nhày máu, hay sốt cao. Những người trong một vài tình trạng nhất định cũng không được dùng thuốc Loperamide. Do vậy, đọc kĩ hướng dẫn sử dụng thuốc để đảm bảo an toàn. Ví dụ như phụ nữ có thai không được dùng thuốc này.


Paracetamol hay Ibuprofen có tác dụng hạ sốt hay giảm đau đầu.


Như đã trình bày trên đây, nếu các triệu chứng nặng, hay kéo dài dai dẳng hơn vài ngày, bác sĩ có thể yêu cầu lấy một mẫu phân. Mẫu phân này được gửi đển phòng xét nghiệm để tìm ra vi trùng gây bệnh (vi khuẩn, kí sinh trùng,…). Đôi khi kháng sinh hay điều trị khác cần thiết nếu tìm thấy nguyên nhân gây bệnh là loại vi khuẩn hay vi trùng nào đó. Kháng sinh không có tác dụng đối với tiêu chảy nhiễm trùng gây ra bởi virus, và thậm chí còn có thể làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn.


Có thể xảy ra biến chứng gì không?

Biến chứng không hay gặp ở Anh. Chúng hay xảy ra ở những người trẻ, phụ nữ có thai, hay người già. Biến chứng cũng hay xảy ra nếu mắc các bệnh mạn tính như đái tháo đường, hay hệ miễn dịch không hoạt động hiệu quả. Ví dụ, đang dùng thuốc corticoid kéo dài hay đang dùng hóa trị liệu điều trị ung thư.


Các biến chứng sau có thể gặp:


    – điện giải: Đây là biến chứng hay gặp nhất. Nó xảy ra nếu nước và muối mất theo phân, hay khi nôn mà không được bù đủ dịch. Nếu có thể tìm cách uống nhiều dịch thì mất nước không hay xảy ra, hay chỉ xảy ra ở mức độ nhẹ, sẽ phục hồi sớm khi uống. Mất nước nghiêm trọng có thể dẫn đến tụt huyết áp. Việc này có thể gây ra giảm lưu lượng máu đến các cơ quan duy trì sự sống. Nếu mất nước không được điều trị có thể xuất hiện suy thận. Một số người bị mất nước nặng cần truyền dịch tĩnh mạch. Việc này đòi hỏi phải nằm viện.

Tránh lan truyền nhiễm trùng sang người khác
Một số nhiễm trùng gây ra tiêu chảy rất dễ dàng lây lan từ người này sang người khác. Nếu bạn mắc tiêu chảy cấp, những việc làm sau cũng được khuyến cáo để tránh lây truyền nhiễm trùng sang người khác:

Có thể tránh được tiêu chảy nhiễm trùng không?

Những khuyến cáo được đưa ra ở trên chủ yếu là để tránh sự lây lan vi trùng sang người khác. Tuy nhiên, thậm chí khi không tiếp xúc với người bị tiêu chảy nhiễm trùng; bảo quản, chuẩn bị và nấu thức ăn hợp lý, và vệ sinh sạch sẽ sẽ giúp ta tránh được tiêu chảy cấp.


Đặc biệt là luôn luôn rửa tay:


Biện pháp cơ bản là rửa tay thường xuyên và đúng được biết như biện pháp làm thay đổi mạnh mẽ khả năng mắc tiêu chảy nhiễm trùng.


Bạn cũng nên sử dụng thêm các biện pháp khác ở những quốc gia mà điều kiện vệ sinh kém. Ví dụ,tránh nước và các loại đồ uống có thể không an toàn, tránh rửa thức ăn bằng nước bẩn.


Mạng Y Tế
Nguồn: Nguồn Internet (news-tieu-chay-cap-o-nguoi-lon-55.html)

Tin cùng nội dung