Rối loạn lo âu là sự lo sợ quá mức trước một tình huống có tính chất vô lý, lặplại và kéo dài gây ảnh hưởng tới sự thích nghi với cuộc sống. Khoảng 273 triệu người (chiếm 4,5%dân số) trên thế giới từng có biểu hiện lo âu, trong đó nữ giới thường gặp hơn.
1. Rối loạn lo âu lan tỏa là một dạng trong nhóm bệnh rối loạn lo âu, đặc điểm cơbản là sự lo âu lan tỏa dai dẳng trong bất cứ tình huống đặc biệt nào. Triệu chứng thể chất thườngđi kèm với lo âu gồm: bất an, dễ mệt mỏi, run rẩy, căng thẳng bắp thịt, vã mồ hôi, choáng váng, hồihộp, chóng mặt, đầu óc trống rỗng, đánh trống ngực, khó chịu vùng bụng, khó nuốt, buồn nôn, tínhtình trở nên cáu kỉnh. Ở trẻ em biểu hiện kèm theo với nhức đầu, hiếu động, đau bụng và hồi hộp.Bệnh có thể bắt đầu từ 8-9 tuổi.
2. Ám ảnh sợ hãi: khoảng 5-12% dân số thế giới bị chứng bệnh này. Có một số dạngnhư ám ảnh sợ màu sắc hoặc ám ảnh sợ xã hội.
ThS.BS Lê Thị Hồng Nhung khám tham vấn tâm lý cho một trường hợp rối loạn lo âu - Ảnh: T.T.D4. Chứng sợ khoảng rộng: sự lo âu đặc trưng khi người bệnh đang ở nơi mà lối thoáthiểm khó khăn hoặc nhận thấy không có sự bảo bọc, trợ giúp. Thường kèm theo với cơn kinh hoảng kịchphát.
5. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế: đặc điểm của bệnh là người bệnh không làm chủ đượccác ý nghĩ lặp đi lặp lại một cách vô lý, và để giảm bớt độ thôi thúc gây khó chịu cho bản thân họbuộc phải thực hiện hành vi cưỡng chế. Một số hành vi cưỡng chế cụ thể như là nhìn đồng hồ hoặc rửatay liên tục, sưu tầm các vật vô giá trị, ngăn nắp quá mức, tìm kiếm sự cân đối.
6. Rối loạn stress sau sang chấn: thường xảy ra sau khi trải qua một sang chấn tâmlý lớn. Sau một trải nghiệm đau buồn như người thân mất, bị ngược đãi... ở một số người nỗi buồntrở thành sự bất an dai dẳng. Các triệu chứng thường thấy là người bệnh hay nhớ lại hoàn cảnh sangchấn ngoài ý muốn hoặc nó có thể đến trong cơn ác mộng.
Đáng nói là trẻ em cũng có thể biểu hiện các triệu chứng rối loạn lo âu tương tựngười lớn, thường gặp ở các bé là sợ đi học. Hoặc đôi lúc lo âu không rõ nguyên nhân.
- Rượu bia, cà phê và Thu*c: lạm dụng rượu bia. Ngay cả trường hợp uống rượu biamức trung bình nhưng kéo dài có thể gia tăng mức lo âu ở một số người. Những người phụ thuộc càphê, rượu, Thu*c ngủ benzodiazepin có thể làm nặng thêm hoặc gây ra tình trạng lo âu và cơn kinhhoảng kịch phát.
- Căng thẳng thần kinh (stress): mối lo về tài chính hoặc bệnh tật mãn tính có thểgây rối loạn lo âu. Thường gặp ở những người cao tuổi bị mất trí nhớ.
- Di truyền: yếu tố gia đình có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh này. Trẻ sinh ratrong gia đình người lớn mắc bệnh sẽ gặp nguy cơ cao gấp sáu lần so với bình thường.
Để trị bệnh, có hai phương pháp chính là sử dụng Thu*c và các liệu pháp tâm lý,trong đó liệu pháp hành vi nhận thức, tham vấn tâm lý, thư giãn cũng như thay đổi lối sống lànhmạnh hơn.
- Liệu pháp hành vi nhận thức: người bệnh thực hành những bài tập thả lỏng cơ, kếthợp với tập hít vào và thở ra càng sâu càng tốt.
- Thu*c chỉ dùng khi những phương pháp khác vô hiệu. Những dược phẩm hiện đangđược dùng, thông dụng nhất là Thu*c ức chế tái hấp thu serotonine chọn lọc. Cần lưu ý khi dùngThu*c này vì có tác dụng ngoài ý muốn như nhức đầu, buồn nôn, mất ngủ.
Ngoài ra, người bệnh cần giảm lượng cà phê dung nạp hằng ngày và tăng cường thểdục đều đặn, tập yoga rất hiệu quả trong điều trị lo âu.
10 điều hữu ích giúp bạn đối phó với sự lo âu1. Quên quá khứ để tập trung vào hiện tại.2. Học cách phân biệt giữa sự lo sợ thật sự, lo âu phi lý và gạt bỏ khỏi đầu óccủa bạn những lo âu vô lý đó. 3. Tự tin và sẵn sàng đương đầu với sự lo âu.4. Suy nghĩ tích cực và hành động dũng cảm. Trung thành với chính bạn.5. Tập trung vào những việc có lợi cho bạn trước tiên. Nên nhớ rằng không ai cóthể bảo vệ những lợi ích của bạn bằng chính bạn. 6. Phát triển thói quen mới để giải quyết những căng thẳng.7. Học cách nói không.8. Cân bằng chế độ ăn uống và tập luyện thể dục đều đặn.9. Học cách ra những quyết định thích hợp nhất cho bạn và gắn kết với chúng.10. Trong trường hợp bác sĩ của bạn đề nghị dùng dược phẩm, nên uống Thu*c đểthuyên giảm tạm thời triệu chứng. Cố gắng trao đổi những nguyên nhân gây lo âu với bác sĩ củabạn. |