Ký sinh trùng hút máu gây ra suy kiệt nặng nề

Bệnh nhân được can thiệp kịp thời.

Bệnh nhân này được chuyển từ một bệnh viện tuyến dưới lên cấp cứu Bệnh viện E trong tình trạng mệt mỏi, suy kiệt, da xanh, mất thăng bằng do mất máu nhiều, mạch nhanh, huyết áp tụt… Mặc dù các bác sĩ tuyến dưới cũng cho bệnh nhân thực hiện nội soi dạ dày, đại tràng nhưng không phát hiện tổn thương gây nên tình trạng mất máu của bệnh nhân. Sau khi điều trị khoảng 14 ngày, tình trạng bệnh ngày càng nặng, khiến cơ thể bệnh nhân gần như suy kiệt hoàn toàn.

Tại Bệnh viện E, sau khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ đã cho bệnh nhân truyền máu, truyền dịch nâng cao thể trạng, được chụp cắt lớp vi tính đa dãy nhằm khảo sát mạch máu ruột non để phát hiện bất thường. Sau khi tiến hành hội chẩn, các bác sĩ khoa Nội tiêu hóa quyết định theo dõi xuất huyết tiêu hóa do nguyên nhân từ ruột non và chỉ định nội soi ruột non bóng đôi tìm nguyên nhân.

Kết quả nội soi ruột non bóng đôi cho thấy có nhiều giun lúc nhúc bám trên niêm mạc ruột hút máu với nhiều điểm tổn thương trên niêm mạc ruột chảy máu gây nên thiếu máu trầm trọng cho bệnh nhân. Các bác sĩ tỏ ra vô cùng ngạc nhiên, ở một đoạn ruột non của bệnh nhân đã có gần 20 con giun trưởng thành bám lúc nhúc. Các bác sĩ Bệnh viện E đã gửi mẫu đến Viện Sốt rét - Ký sinh trùng và Côn trùng Trung ương để định danh ký sinh trùng và kết quả khẳng định đó là giun mỏ.

ThS, BS Đặng Trung Thành, Phó trưởng Khoa Nội Tiêu hóa, Bệnh viện E cho biết, loại giun này có đôi răng hình bán nguyệt sắc bén ngoạm vào niêm mạc ruột để hút máu. Giun mỏ hút khoảng 0,03 – 0,05ml/ngày. Trong khi hút máu, giun tiết ra chất chống đông máu làm cho các vết tổn thương do giun ngoạm vẫn tiếp tục chảy máu, kể cả khi con giun này đã chuyển sang ký sinh ở chỗ khác.

Không những vậy, giun mỏ hút máu liên tục kể cả khi máu đầy tràn ra theo hậu môn của chúng, gây nên tình trạng mất máu nhiều ở bệnh nhân. Hơn nữa, trong quá trình ký sinh và hút máu, loại giun mỏ còn tiết ra độ tố ức chế cơ quan tạo máu sản sinh hồng cầu làm trầm trọng thêm tình trạng mất máu của bệnh nhân.

Giun mỏ ký sinh trong suột non của bệnh nhân.

Theo ThS, BS Đặng Trung Thành, bệnh không có triệu chứng lâm sàng đặc hiệu mà chủ yếu là triệu chứng thiếu máu nên việc phát hiện, chẩn đoán được người bệnh mắc giun mỏ rất khó, dễ nhầm lẫn với một số bệnh thiếu máu do viêm loét dạ dày, tá tràng...

Chu kỳ vòng đời của giun mỏ là 10-15 năm nếu không được điều trị. Ấu trùng sống trong phân hoặc đất như mũi đất, thân cây, ngọn cỏ, ấu trùng có thể leo cao tới 2m và có khả năng xâm nhập vào cơ thể người qua da và niêm mạc. niêm mạc (kẽ ngón chân, cẳng chân...) theo tĩnh mạch về tim, phổi. Ở phổi, ấu trùng phát triển rồi lên họng hầu và được nuốt lại xuống ruột, ký sinh ở tá tràng và phát triển thành giun móc, giun mỏ trưởng thành. Ấu trùng giun mỏ cũng có thể vào cơ thể qua đường ăn uống do thức ăn, nước có nhiễm ấu trùng.

Được biết, bệnh nhân cho biết làm nghề chính trồng cây quế và cây ăn quả nên thường xuyên tiếp xúc với đất, nhưng lại không mang đồ bảo hộ, thậm chí có thói quen xấu là nằm lăn ra nền đất ruộng để ngủ, ăn các loại rau rừng, măng chưa nấu chín, uống nước suối (chưa đun sôi), dù đi vệ sinh ra… suối.

Để phòng tránh nhiễm giun sán nói chung, đặc biệt nhiễm giun mỏ nói riêng, ThS, BS Đặng Trung Thành khuyến cáo, cần bảo đảm vệ sinh, an toàn lao động, giữ vệ sinh cá nhân như rửa tay trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn, không ăn rau sống khi chưa rửa thật sạch, ăn chín uống sôi. Người tiếp xúc trực tiếp với đất phải khám sức khoẻ và xét nghiệm giun mỏ ít nhất một lần/năm, tránh ấu trùng nhiễm vào người bằng cách có phương tiện bảo vệ: đi ủng, đeo găng tay cao su khi lao động và tiếp xúc với đất. Không dùng phân tươi bón ruộng, không phóng uế bừa bãi, xử lý phân hợp vệ sinh. Làm sạch ngoại cảnh, diệt ấu trùng bằng cách rắc vôi bột ở những nơi ô nhiễm nặng. Tẩy giun định kỳ theo chương trình “Tẩy giun cộng đồng 6116” với hai ngày tẩy giun trong năm là ngày 6-1 và ngày 1-6.

MẠNH TRẦN