Chẳng biết từ khi nào mật ong đã được người Việt trân trọng như một "thực phẩm vàng", nó vừa là thực phẩm, vừa là dược phẩm, có tác dụng rất tốt để điều trị cảm lạnh, ho và điều trị nhiễm trùng đường hô hấp rất tốt.
Trong Đông y, mật ong có vị ngọt, tính bình. Có tác dụng ích khí, bổ hư tổn, thanh nhiệt, nhuận táo, giải độc, giảm đau, sát trùng, uống lâu dài làm sáng tai mắt, yên ngũ tạng, kiện toàn sức khỏe, chống lão hóa, tăng tuổi thọ cho người già…
Dù vậy, theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội), mật ong chỉ thực sự tốt khi sử dụng đúng cách, ngược lại có một số đối tượng dùng mật ong có thể gây ra tác dụng phụ. Đồng thời, không phải thực phẩm nào kết hợp với mật ong cũng được.
Theo lương y Bùi Đắc Sáng có 6 kiểu người không nên dùng mật ong và 5 loại thực phẩm không nên kết hợp cùng. Cụ thể là:
Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, trẻ dưới 1 tuổi không được phép dùng mật ong. Nguyên nhân là vì mật ong trong quá trình vận chuyển hay pha chế đều dễ bị ô nhiễm botulinum, các bào tử này vẫn có thể tồn tại cả trong nhiệt độ 100 độ C. Trong khi đó, trẻ nhỏ có chức năng tiêu hóa, chức năng thải độc gan chưa hoàn chỉnh khiến cho botulinum dễ dàng xâm nhập vào thành ruột, gây ngộ độc.
Nhiều người cho rằng mật ong sẽ giúp bà bầu bổ sung dinh dưỡng đầy đủ nhất. Thế nhưng, mật ong lại có thể khiến tử cung bị co lại, ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển của thai nhi.
Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, mật ong là thực phẩm rất tốt đối với những bệnh nhân mắc viêm gan B, có lợi trong việc làm giảm gánh nặng cho gan nhưng lại gây hại cho những bệnh nhân đang mắc xơ gan vì sẽ khiến bệnh tình sẽ thêm nặng.
Bệnh nhân tiểu đường không nên nạp nhiều những thực phẩm chứa chỉ số đường huyết cao. Trong khi đó, mật ong lại chứa nhiều glucose và fructose – các loại đường đơn giản, có thể được hấp thụ trực tiếp vào máu.
Bệnh nhân tiểu đường nếu thường xuyên sử dụng mật ong sẽ làm cho lượng đường trong máu gia tăng rất nhanh.
Bệnh nhân mới trải qua phẫu thuật thường mất nhiều máu, lúc này cơ thể rất yếu, nếu như dùng những thực phẩm quá nhiều chất bổ như mật ong có thể gây gan chướng, nghẽn khí, gây chảy máu ngũ quan.
Lương y Sáng phân tích rằng: Trong mật ong có chứa một chất giống như là Acetylcholine, khiến huyết áp giảm nghiêm trọng, dễ gây biến chứng nặng.
Mật ong có tác dụng nhuận tràng, trong khi đó hẹ giàu chất xơ nên nếu kết hợp với nhau rất dễ gây ra tiêu chảy. Ngoài ra, hẹ giàu vitamin C khi gặp các khoáng chất đồng, sắt… trong mật ong rất dễ gây ra phản ứng oxy hóa, làm mất đi tác dụng quý báu của mật ong.
Lương y Sáng cho rằng mật ong đại kỵ với hành tây. Nếu kết hợp sẽ làm axit hữu cơ, enzyme trong mật ong gặp axit amin chứa lưu huỳnh trong hành tây, nảy sinh phản ứng hóa học có hại, hoặc sản sinh chất có độc, dễ khiến kích thích dạ dày, tiêu chảy hoặc ngộ độc.
Theo Đông y, tào phớ vị ngọt, tính hàn, có thể thanh nhiệt tán huyết. Nhưng khi kết hợp cùng loại thực phẩm tính bình như mật ong có thể gây tiêu chảy bởi những loại enzyme có trong mật ong và khoáng chất, protein thực vật… trong tào phớ hòa trộn với nhau sẽ phản ứng sinh hóa không có lợi cho sức khỏe.
Mọi người không nên kết hợp mật ong với hành bởi axit hữu cơ có trong mật ong gặp phải axit amin trong hành sẽ gây ra phản ứng sinh hóa, gây hại cho cơ thể. Nặng nề hơn có thể sản sinh ra chất độc, gây kích thích ruột khiến người dùng bị tiêu chảy.
Nguyên nhân là bởi đậu phụ có chứa các khoáng chất, protein thực vật, axit hữu cơ nếu như kết hợp với enzym trong mật ong sẽ xảy ra phản ứng sinh hóa, không tốt cho cơ thể.