Nhồi máu cơ tim cấp: Dự phòng là quan trọng nhất

Mặc dù có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị nhưng NMCTC vẫn là bệnh nặng, diễn biến phức tạp, có nhiều biến chứng nguy hiểm luôn đe doạ tính mạng người bệnh.

Biểu hiện của NMCTC

Biểu hiện chủ yếu của NMCTC là cơn đau thắt ngực điển hình: đau như bóp nghẹt phía sau xương ức hoặc vùng trước tim, lan lên vai trái và mặt trong tay trái cho đến tận ngón đeo nhẫn và ngón út. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, kéo dài hơn 30 phút và không đỡ khi dùng Thu*c giãn động mạch vành (nitroglycerin).

Đau có thể lan lên cổ, cằm, vai, sau lưng, tay phải hoặc vùng thượng vị. Tuy nhiên, có trường hợp bệnh nhân bị NMCT mà không có hoặc ít cảm giác đau (nhồi máu cơ tim thầm lặng): hay gặp ở bệnh nhân sau mổ, người già, bệnh nhân tiểu đường hoặc tăng huyết áp. Ngoài ra, còn có các triệu chứng khác: vã mồ hôi, khó thở, hồi hộp đánh trống ngực, nôn hoặc buồn nôn, lú lẫn... Khám bệnh nhân giúp chẩn đoán phân biệt và phát hiện các biến chứng của bệnh. Những triệu chứng hay gặp là nhịp tim nhanh, tiếng tim mờ, tiếng ngựa phi, huyết áp có thể tăng hoặc giảm, xuất hiện tiếng thổi mới ở tim...

Vì sao lại dẫn đến tình trạng NMCTC?

Nguyên nhân chủ yếu gây NMCTC là do vữa xơ động mạch vành. Những mảng xơ vữa làm giảm khẩu kính lòng mạch và dần dần gây tắc mạch, làm cho máu không đến để nuôi cơ tim được, có thể dẫn đến hoại tử vùng cơ tim đó nếu không được can thiệp kịp thời. Tuy nhiên, mảng xơ vữa thường không phát triển từ từ mà nó có thể bị nứt, vỡ ra đột ngột khiến quá trình hình thành cục huyết khối được khởi động. Cục máu đông có thể được hình thành ngay trên mảng xơ vữa bị nứt ra đó và gây tắc đột ngột động mạch vành.

Mảng xơ vữa gây tắc mạch dẫn đến nhồi máu cơ tim.

Phát hiện bệnh thế nào?

Điện tim đồ: Biện pháp này rất có giá trị để chẩn đoán xác định cũng như chẩn đoán định khu NMCTC; Xét nghiệm men và dấu ấn sinh học của tim: CK-MB có ở trong cơ xương và trong máu của người bình thường; Siêu âm tim: Siêu âm tim trong NMCT cũng rất có giá trị, đặc biệt trong những thể NMCT không có đoạn ST chênh lên hoặc có blốc nhánh.

Dựa trên những biểu hiện lâm sàng và những xét nghiệm quan trọng, cần chẩn đoán phân biệt với các tình trạng bệnh lý khác như: Bóc tách động mạch chủ; Thuyên tắc động mạch phổi; Thủng dạ dày do loét; Tràn khí màng phổi; Viêm màng ngoài tim...

Các biện pháp điều trị

NMCT cần được điều trị ngay lập tức, vì vậy, hầu hết các trường hợp đều được điều trị ở phòng cấp cứu. Thủ thuật can thiệp mạch vành nhằm làm thông động mạch, giúp cung cấp máu cho tim.

Những trường hợp người bệnh còn sống sót nhưng không được can thiệp kịp thời thì một phần cơ tim sẽ bị ch*t và ảnh hưởng lâu dài đến chức năng co bóp của cơ tim. Khi bệnh nhân NMCT được đưa tới bệnh viện sớm, bệnh nhân có thể được chỉ định Thu*c tiêu sợi huyết hoặc can thiệp thông tim đặt stent trong mạch vành, lúc này, cơ tim được tái tưới máu và tế bào cơ tim được bảo tồn. Tuy nhiên, một số bệnh nhân bị đái tháo đường sẽ có hiện tượng hẹp tắc nhiều nhánh mạch vành và không thể can thiệp đặt stent. Lúc này, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật bắc cầu động mạch vành khi tình trạng NMCT ổn định hơn. Cho dù điều trị bằng phương pháp nào, sau cơn NMCT, bệnh nhân đều được sử dụng nhiều loại Thu*c hỗ trợ và ngăn ngừa cơn nhồi máu tái phát. Người  bệnh cần theo dõi kiểm tra sức khỏe thường xuyên và uống đủ Thu*c theo toa bác sĩ để duy trì tình trạng bệnh tối ưu và phòng ngừa suy tim sau NMCT.

Biện pháp dự phòng bệnh

Người bệnh nên tìm hiểu kỹ về căn nguyên gây bệnh để có hướng phòng tránh. Trước hết, ngay từ khi chưa mắc bệnh đã cần chú ý đến chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên sẽ làm giảm tỷ lệ mắc nhiều yếu tố nguy cơ bệnh tim và mạch vành.

Chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm ngũ cốc, rau, trái cây, thịt nạc. Nên giảm các thực phẩm trong chế độ ăn bao gồm đường, chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa, giàu cholesterol.

Tập thể dục nhiều lần trong tuần sẽ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch. Nếu đã bị nhồi máu cơ tim, nên trao đổi với bác sĩ trước để được tư vấn một chế độ luyện tập vừa sức và mang lại hiệu quả.

Ngưng hút Thu*c lá là yếu tố rất quan trọng vì sẽ làm giảm đáng kể nguy cơ cơn đau tim và cải thiện sức khỏe tim mạch ũng như hô hấp. Cần tránh môi trường khiến bạn phải hút Thu*c lá thụ động.

Đối với bệnh nhân đã mắc bệnh và đã can thiệp thay đổi lối sống tối ưu nhưng vẫn chưa kiểm soát được các yếu tố nguy cơ nên tuân thủ điều trị theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa tim mạch.

BS. Quang Anh