Số người nhiễm HIV trong nhóm MSM tăng nhanh

Trong mấy năm gần đây, theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Cần Thơ, số người nhiễm HIV trong nhóm MSM (nam quan hệ T*nh d*c đồng giới) gia tăng rất nhanh. Trong số nhiễm HIV phát hiện hằng năm, trên 50% thuộc nhóm MSM. Riêng trong năm 2020, tỷ lệ này chiếm gần 62%.

Con số báo động

Hướng dẫn cho khách hàng dùng PrEP tại phòng khám Glink Cần Thơ.

Theo ước tính của cơ quan chức năng, toàn TP Cần Thơ có 7.000 MSM (tỷ lệ MSM thường chiếm từ 1-4% dân số nam trưởng thành). Trong đó, gần 2.000 MSM có nguy cơ cao lây nhiễm HIV. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm MSM đang có xu hướng tăng nhanh. Năm 2015, qua giám sát phát hiện, nhiễm HIV trên nhóm MSM chiếm tỷ lệ 8,3%, năm 2020 tăng lên 62%. Qua giám sát trọng điểm, tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm MSM có xu hướng tăng rất nhanh, năm 2015 là 8%, năm 2016 là 17,3%, đến năm 2020 là 23%. Độ tuổi người nhiễm HIV là MSM có xu hướng trẻ hóa, tập trung ở nhóm dưới 25 tuổi (học sinh, sinh viên), ngoại tỉnh.

Kết quả xét nghiệm trên 200 mẫu huyết thanh dương tính HIV từ ngày 1-9-2019 đến 31-1-2020, có 19 mẫu nhiễm mới HIV trong vòng 12 tháng. Trong đó, riêng MSM có 11 mẫu, chiếm tỷ lệ gần 58%. Nguyên nhân nhiễm mới HIV trong nhóm MSM tăng nhanh, qua khảo sát, tỷ lệ MSM không sử dụng bao cao su trong lần quan hệ T*nh d*c gần nhất qua đường hậu môn dao động từ 30-40%. MSM có quan hệ T*nh d*c với bạn tình nam để nhận tiền trong 12 tháng qua, chiếm từ 6-8%.

Theo đánh giá của khoa phòng, chống hiv/aids (cdc cần thơ), msm đa phần là người trẻ tuổi, ẩn, khó tiếp cận, nhất là msm là công chức, viên chức, giáo viên, giảng viên đại học… một số msm có địa vị xã hội, càng khó tiếp cận để tư vấn phòng tránh, xét nghiệm hiv, dự phòng, điều trị. một số msm có nhiều bạn tình, dễ dãi trong quan hệ T*nh d*c, tìm kiếm bạn tình online (qua các ứng dụng blued, grindr, tinder...); quan hệ T*nh d*c tập thể. mấy năm gần đây, trào lưu mới của nhóm msm là quan hệ T*nh d*c có sử dụng chất kích thích (poper, purgold), M* t*y… nguy cơ lây nhiễm hiv rất cao. khi msm nhiễm hiv, rất khó khai thác thông tin để tiếp cận tư vấn, xét nghiệm hiv cho bạn tình của họ.

Không chỉ nhiễm HIV, tỷ lệ nhiễm giang mai trong nhóm MSM qua giám sát trọng điểm cũng tăng nhanh. Năm 2015 là 2,67%, tăng dần, đến năm 2020 là 22%. MSM đồng nhiễm cả HIV và giang mai, năm 2018 là 3%, đến năm 2020 tăng lên 12%.

Nỗ lực “truy vết”

Thời gian qua, mạng lưới phòng, chống hiv/aids đẩy mạnh truyền thông trên báo, đài, pano, truyền thông nhóm, truyền thông trực tiếp, cũng như tổ chức các sự kiện truyền thông với các tiết mục văn nghệ, biểu diễn thời trang, kịch... thu hút các msm tham gia lồng ghép với tư vấn xét nghiệm. truyền thông qua mạng xã hội (zalo, facebook, app hẹn hò)... cũng được đẩy mạnh trong thời gian gần đây.

Chương trình phòng, chống hiv/aids cũng tiếp tục cấp phát miễn phí bao cao su, chất bôi trơn nhằm tạo sự sẵn có, đảm bảo cho đối tượng msm tiếp cận chương trình và duy trì hành vi an toàn. đồng thời, triển khai nhiều can thiệp trên nhóm msm như: điều trị dự phòng trước phơi nhiễm (prep), điều trị sau phơi nhiễm (pep), kết nối điều trị arv sớm và tăng cường tuân thủ điều trị arv.

Theo thạc sĩ dáp thanh giang, trưởng khoa phòng, chống hiv/aids (cdc cần thơ), chương trình tăng cường hoạt động tư vấn xét nghiệm hiv tại các cơ sở y tế; thực hiện tư vấn xét nghiệm lưu động ngoài cộng đồng, tại các trường đại học, cao đẳng, kết hợp truyền thông với tư vấn xét nghiệm hiv. đồng thời, đẩy mạnh hoạt động tư vấn xét nghiệm cộng đồng do nhóm không chuyên thực hiện và thí điểm phân phối bộ dụng cụ tự xét nghiệm hiv bằng dịch miệng cho khách hàng msm thông qua trang web: www.tuxetnghiem.vn.

Từ thực tế hoạt động truy vết các ca F1, F2 COVID-19, CDC Cần Thơ sẽ triển khai thông báo, xét nghiệm HIV cho bạn tình, bạn chích của người HIV dương tính mới, “truy vết” cho đến khi không còn khách hàng nguy cơ; chuyển gửi bạn tình, bạn chích của người nhiễm HIV dương tính sang điều trị ARV, bạn tình âm tính của người nhiễm HIV sang điều trị PrEP; thành lập Đội đáp ứng nhanh với ca nhiễm mới.

Bác sĩ huỳnh minh trúc, giám đốc cdc cần thơ, cho biết: số lượng msm nhiễm hiv ở các tỉnh, thành trong khu vực đbscl đều tăng. hiện nay, ca nhiễm hiv mới, điều trị arv sớm, hiệu quả, đo tải lượng vi-rút dưới 200 bản sao/ml máu, quan hệ T*nh d*c không sử dụng bao cao su không lây nhiễm hiv cho bạn tình. điều trị lúc này còn mang ý nghĩa là dự phòng. thêm vào đó, xét nghiệm biết nhiễm mới hiv trong vòng 12 tháng. nhiễm mới, khả năng lây gấp 6 lần so với nhiễm cũ. khi phát hiện ca nhiễm hiv, cố gắng truy vết bạn tình, bạn chích đưa vào tư vấn, xét nghiệm. nếu âm tính, tư vấn điều trị prep; còn dương tính thì tư vấn và đưa vào điều trị arv. cán bộ được giao tiếp nhận ca nhiễm mới thường xuyên cập nhật thông tin cho đến khi người nhiễm mới tham gia điều trị arv, khai thác thông tin bạn tình, bạn chích. trường hợp ca khó tiếp cận phải thông báo cho cán bộ thường trực khoa phòng, chống hiv/aids để hỗ trợ.

Bài, ảnh: H.HOA