Xóa nhòa khoảng cách thế hệ

Đầu tháng 5 khi ông nội không may qua đời vì bị tai biến mạch máu não. Bố mẹ Lam bàn nhau đón bà nội về nhà sống cùng để tiện cho việc chăm sóc. Cũng từ đây “ác mộng” của đời Lam bắt đầu.

Mẫu thuẫn muôn thủa…

Lam được cả nhà dành cho một “khoảng trời riêng” rộng rãi trên lầu ba để bày biện trang trí “muốn làm gì thì làm”. Nhưng chỉ sau vài ngày khi bà nội đến, Lam đã rất ngạc nhiên khi một số đồ đạc ở “khoảng trời riêng” của mình đã bị thay đổi vị trí. Lam phàn nàn hỏi tại sao tự ý thay đổi mà không hỏi ý kiến mình, thì bà nội đã ngạc nhiên không kém.

Bà giải thích: “Bà phải kê lại đấy, phòng cháu bừa bộn quá”. Thế là từ hôm bà nội đến trước khi đi học, Lam phải thu dọn phòng sạch sẽ, quần áo không được vứt bừa bãi ra giường, chăn màn cũng phải gọn gàng… và dù vội đến mấy cũng phải gọn gàng trước khi ra khỏi nhà không thì sẽ bị bà vào kiểm tra và la.

Trước đây, Lam có thói quen gội đầu ngoài hiệu, bà nội Lam biết chuyện bảo: “cháu lớn rồi mà cứ thích nằm ngửa ra cho người ta gãi làm gì? Khăn mặt lau cho cả trăm người. Gội ở nhà vừa tiết kiệm, vừa vệ sinh”. Lam sợ bà nên từ hôm đó đành ngậm ngùi tự gội đầu ở nhà. Tóc rụng xuống sàn nhà tắm, chưa kịp vơ đã bị bà nội làu bàu: “Con gái, con lứa làm việc không có ý tứ gì hết”. Lam thích nghe nhạc rock, mỗi lần thấy Lam nghe nhạc là bà lại phàn nàn: “Cháu nghe nhạc gì mà cứ như cãi nhau thế?” khiến Lam mỗi lần nghe nhạc là phải đeo tai phone để không làm ảnh hưởng đến huyết áp của bà.

Hôm qua, Lam được cậu bạn mời đi dự sinh nhật cùng. Cô nàng hí hửng mất hơn 30 phút để lựa chọn bộ quần áo phù hợp sánh đôi cùng chàng. Ai ngờ! vừa ra đến cửa đã gặp bà nội đi chùa về. Bà gọi Lam vào nói “Cháu thay ngay cái quần đi, ai lại mặc quần rách gối ra đường”. Khi Lam cố gắng giải thích cho bà hiểu “đây là mốt mới nhất” thì bà lắc đầu quầy quậy nhất định bắt Lam đi thay chiếc quần khác lành lặn hơn, thì mới cho ra đường.

Không còn lựa chọn nào khác Lam đành đi thay cho xong chuyện… Hôm đó cô dự sinh nhật muộn, bị các bạn phạt, cô nàng giận lắm “chung quy cũng chỉ tại bà nội già rồi lẩm cẩm” Lam than thở với bạn. Cũng từ đó mối quan hệ giữa bà nội và Lam trở nên căng thẳng, hễ nhìn thấy bà ở đâu là cô bạn lảng ra chỗ khác cho yên chuyện.

Học cách sống chung

Bố Thu mất sớm còn mẹ đi xuất khẩu lao động ở Nhật Bản, từ bé Thu sống với bà ngoại là chính. Lúc đầu hai bà cháu cũng chưa thật sự hiểu nhau lắm, do khoảng cách thế hệ, tuổi tác, cách suy nghĩ. Nhưng dần dần Thu nhận ra bà rất chăm lo cho mình từ bữa ăn, giấc ngủ, cho đến việc học hành, bạn bè.

Có lần nửa đêm Thu bị ốm sốt cao, nửa đêm bà ngoại đã phải đưa Mai đi bệnh viện. Lớn hơn một chút biết yêu thương, rung động, bà ngoại Thu vô cùng tâm lý, lúc nào bà cũng luôn ở bên Thu, những chuyện tình cảm của cô bà đều biết hết, thậm chí bà còn duyệt cả “bạn ý” cho Thu nữa. Bà không cấm hai đứa thích nhau, nhưng bà bảo phải giúp nhau học hành và không được giấu bà chuyện gì.

Thậm chí bà còn làm “công tác” tư tưởng cho mẹ Thu để mẹ tin tưởng cô bạn hơn vì mẹ không muốn Thu vướng chuyện tình cảm sớm, sợ ảnh hưởng không tốt. Mỗi lần Thu đi dự tiệc hay đi sinh nhật bạn bè người tư vấn trang phục cho Thu không ai khác chính là bà ngoại. Bà ngoại nhìn “rất chuẩn” nhé, bà biết Thu mặc váy nào thì đẹp, buộc tóc kiểu nào thì xinh… Bà ngoại là chỗ dựa tinh thần cho Thu mỗi khi cô gặp rắc rối với bạn bè.

Tối nào Thu cũng ngủ với bà, bà kể chuyện ngày xưa cho Thu nghe, hôm nào cô bạn thức học khuya thì bà lại pha cho cốc sữa, chứ bà không cho uống cà phê vì sợ hỏng da mặt cháu gái. Bà dạy Thu nấu ăn, dạy may vá, thêu thùa. Hôm nào Thu rảnh thì chiều lại đi tập thể dục cùng bà, đi đâu bà cũng khoe cô cháu gái xinh xắn học giỏi. Khi phải chuyển sang nước ngoài sống cùng mẹ, Thu buồn lắm, từ nhỏ đến giờ sống với bà, ngủ cùng bà không có bà Thu thấy trống vắng, thiếu đi một người bạn thân thiết.

Xưa… và nay

Ngày trước, các gia đình nhiều thế hệ cùng chung sống trong một gia đình, tam đại đồng đường, thậm chí là tứ đại đồng đường rất phổ biến. Mọi việc trong nhà thường do người lớn tuổi nhất quyết định. Ông bà, cha mẹ nói một con cháu tuyệt nhiên không dám nói hai. Ngay cả chuyện dựng vợ, gả chồng cho con cái đều do ông bà sắp xếp, sao cho môn đăng hộ đối, không nghịch với lễ giáo, gia phong của dòng họ. Câu nói “Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy” chỉ sự quyền uy, độc đoán của người lớn tuổi trong gia đình xưa.

Còn ngày nay, khi tuổi tác, những đường lằn, sự khác biệt của tâm, sinh lý đương nhiên tạo nên khoảng cách thế hệ. Khoảng cách thế hệ có nguy cơ trở thành khủng hoảng cao nhất khi các thế hệ trước định đặt điều kiện, mặc cả với khả năng phát triển rồi tiến tới kiểm soát thế hệ trẻ, hoặc khi họ phản ứng chậm chạm, thậm chí là cứng nhắc, đơn điệu đến thô thiển trước những biến cố đang diễn ra từng giây từng phút.

Trong một xã hội hiện đại tâm lý, nhu cầu của người già cũng được nghiên cứu nhiều hơn. Điều này, giúp đỡ để họ sống vui, sống tích cực hơn, xóa đi sự “lạc hậu” của thế hệ trước với thế hệ sau. Với sự hiểu biết, khoảng cách thế hệ không là một vấn đề lớn, khi ta có văn hóa ứng xử đúng mực.

Ở nước ta hiện nay, đã có trường dành cho người già với các khóa học về văn hóa giao tiếp, ứng xử với các tình huống gia đình, tìm hiểu tâm lý con trẻ... Nhờ vậy mà có người lớn tuổi mà rất "trẻ", có người trẻ, mà phong cách giao tiếp như người già, góp phần xóa đi khoảng cách thế hệ.

Thu Hương

Theo tạp chí Sống Khỏe