Những nang này thường chứa lông và các mẩu tróc ra của da. Người có có thể không có triệu chứng, nhưng cũng có thể bị nhiễm khuẩn nang gây đau và viêm. Nang tổ lông có tỷ lệ tái phát cao, ước chừng 40-50% vì vậy, việc phòng bệnh là vô cùng quan trọng.
Các cấu trúc nang phát triển sau xương cùng dọc theo rãnh giữa hai mông, cách hậu môn khoảng 4-5cm, chứa lông và các mẩu tróc ra của da được gọi là nang tổ lông. Bình thường không gây triệu chứng gì ngoài sự hiện diện của nó. Nhưng khi bị nhiễm khuẩn, nang gây đau và viêm nhiễm.
Tuy có nhiều giả thuyết về nguyên nhân gây bệnh nang tổ lông, nhưng các nhà khoa học cho rằng là do mắc phải. Nguyên nhân có thể do các nang lông bị vùi xuống dưới da, lông bị đẩy vào trong các nang lông giãn rộng và vào mô dưới da, gây phản ứng viêm và hình thành một cấu trúc nang xung quanh lông và các mẩu da tróc. Có thể có một sức ép lớn hay các chấn thương lặp đi lặp lại ở vùng cùng cụt là tiền đề tạo ra nang hoặc kích thích một đã có sẵn.
Hormon Sinh d*c bắt đầu được sản xuất vào tuổi dậy thì có ảnh hưởng đến các tuyến bã lông. Tỷ lệ mắc bệnh ở nam nhiều hơn ở nữ. Các yếu tố nguy cơ khác gồm: tiền sử gia đình đã có người mắc bệnh, người do nghề nghiệp phải ngồi lâu, người rậm lông, người có rãnh sâu giữa hai mông, người béo phì... thường bị tái phát nang tổ lông.
Trên thực tế, có những bệnh nhân có nang tổ lông nhưng không có hoặc có rất ít triệu chứng như: chỉ thấy một vết lõm hay một lỗ rò ở da vùng cùng cụt. Trường hợp nang tổ lông nhiễm khuẩn sẽ có các triệu chứng: đau cột sống thấp, da vùng bệnh sưng, nóng, đỏ và đau. Có khi bị chảy mủ ở lỗ rò giữa hai mông, toàn thân có sốt. Một số trường hợp nang tổ lông có thể gặp ở những vùng khác của cơ thể như bàn tay.
Ở một số người bệnh, bệnh biến thể thành dạng viêm nhiễm khuẩn tái phát nhiều lần. Dạng kéo dài này gây ra những đợt sưng, đau và chảy dịch. Hầu hết các trường hợp này cần phải phẫu thuật mới khỏi.
Bệnh nang tổ lông có thể gây các biến chứng là: hình thành ổ áp-xe; nang tổ lông tái phát nhiều lần; nhiễm khuẩn toàn thân; ung thư biểu mô tế bào.
Nang tổ lông được chẩn đoán dựa vào các triệu chứng đặc trưng và các dấu hiệu khi khám. Thông thường, xét nghiệm máu hay chẩn đoán hình ảnh không giúp ích cho chẩn đoán.
Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà các bác sĩ sẽ có chỉ định cho phù hợp. Đối với trường hợp nang tổ lông nhiễm khuẩn, tạo thành áp-xe tổ lông phải rạch và dẫn lưu mủ. Bác sĩ phải gây tê tại chỗ, dùng dao phẫu thuật rạch da để mở rộng xoang nhiễm khuẩn dẫn lưu mủ, lấy bỏ lông và những mẩu da tróc tụ lại trong ổ áp-xe. Rửa vết thương sạch bằng nước muối S*nh l*, nhét gạc dẫn lưu và băng lại. Bệnh nhân cần được dùng kháng sinh diệt vi khuẩn, dùng Thu*c giảm đau, vitamin nhóm B và vitamin C để nâng cao thể trạng.
Điều trị các nang tổ lông mạn tính, các nang biến chứng hay tái phát, thường dùng phẫu thuật. Mở các đường rò và nạo vét sạch mủ, mảnh da tróc, lông. Tùy theo mức độ bệnh nhẹ hay nặng mà thầy Thu*c thường phải gây tê tại chỗ hay gây tê vùng hoặc gây mê để phẫu thuật.
Bệnh nang tổ lông thường ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và tâm lý bệnh nhân, nếu biến chứng nặng gây áp-xe hoặc nhiễm khuẩn toàn thân ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe bệnh nhân. Chúng ta đã biết rằng hormon Sinh d*c bắt đầu được sản xuất vào tuổi dậy thì, ảnh hưởng đến các tuyến bã lông và đây là cơ hội để bệnh nang tổ lông xuất hiện. Dựa vào đặc điểm này, tự bệnh nhân hoặc cha mẹ nếu chú ý và hiểu biết về bệnh sẽ phát hiện được nang tổ lông sớm để đi khám và điều trị sớm. Đối với các gia đình đã có người mắc bệnh nang tổ lông thì điều cần làm là chú ý phát hiện bệnh cho các con, nhất là khi chúng đến tuổi dậy thì. Bệnh này chủ yếu do mắc phải, gặp nhiều ở người do nghề nghiệp phải ngồi lâu, chẳng hạn nghề lái xe.
Để phòng tránh bệnh, cần thay đổi tư thế định kỳ, tránh ngồi lâu hoặc ngồi ở nơi dằn xóc nhiều. Những người rậm lông, người có rãnh sâu giữa hai mông, người béo phì cũng dễ bị bệnh. Vì thế, để phòng tránh bệnh này, cần dùng biện pháp triệt bớt lông, nhất là ở vùng cùng cụt; kiểm soát cân nặng tránh thừa cân béo phì để phòng nhiều bệnh trong đó có bệnh nang tổ lông. Đối với những người có yếu tố nguy cơ mắc bệnh, hàng ngày, cần phải vệ sinh tốt vùng cùng cụt, luôn giữ vùng này khô sạch, cạo lông hoặc dùng kem tẩy sạch lông vùng cùng cụt.