Viêm Da Dị Ứng: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Viêm da dị ứng đặc trưng bởi tình trạng tổn thương da, nổi các sẩn ngứa ngáy, da khô ráp khó chịu. Các triệu chứng viêm da dị ứng có xu hướng tái đi tái lại, dễ biến chứng dẫn đến nhiễm trùng, bội nhiễm. Tác động trực tiếp đến chức năng thẩm mỹ, ảnh hưởng đến tâm lý cũng như sinh hoạt của người bệnh. Thông tin bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm da dị ứng và các biện pháp điều trị, phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Viêm da dị ứng đặc trưng bởi tình trạng tổn thương da, nổi các sẩn ngứa ngáy, da khô ráp khó chịu

Viêm da dị ứng là gì?

Viêm da dị ứng là một trường hợp của viêm da khi bị kích thích bởi các tác nhân gây dị ứng như: Thực phẩm, lông động vật, mủ nhựa thực vật, hóa mỹ phẩm, phấn hoa, khói bụi ô nhiễm,…Bệnh rất phổ biến và thường xuyên tái phát khi gặp điều kiện thuận lợi, rất khó điều trị dứt điểm.

Viêm da dị ứng thường có nhiều dạng tùy thuộc vào nguyên nhân gây dị ứng và cũng có những triệu chứng khác nhau ở mỗi người. Hầu hết các bệnh viêm da đều sẽ gây ra tình trạng ngứa ngáy, sưng đỏ. Tuy nhiên những triệu chứng của viêm da dị ứng thường có mức độ nghiêm trọng và kéo dài hơn các trường hợp viêm da khác.

Các biểu hiện viêm da dị ứng thường gây ra các tổn thương da, ngứa ngáy, nổi mẩn, ảnh hưởng đến sinh hoạt và tâm lý người bệnh. Đa số người bị viêm da dị ứng đều tự ti, ngại giao tiếp , che giấu vùng da bị bị bệnh.

Bên cạnh đó, khi bạn chà xát hay cào gãi mạnh lên vùng da bị tổn thương sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, bội nhiễm. Các triệu chứng sẽ bùng phát dữ dội và gây khó khăn trong việc điều trị.

Các trường hợp bị viêm nhiễm nặng ở các khu vực tập trung nhiều dây thần kinh có thể dẫn đến tổn thương hệ thần kinh. Một vài trường hợp dị ứng gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm mũi dị ứng, khó thở, sốc phản vệ, suy tim, tử vong.

Nguyên nhân dẫn đến viêm da dị ứng

Hiện tại, y học chưa thể xác định căn nguyên chính xác gây ra bệnh viêm da dị ứng. Chính vì vậy nên việc điều trị bệnh tận gốc luôn gặp khó khăn, khó kiểm soát được diễn tiến của các triệu chứng bệnh lý.

Trong quá trình nghiên cứu và điều trị, các chuyên gia da liễu nhận thấy tình trạng viêm da dị ứng có liên quan mật thiết việc hàng rào bảo vệ làn da bị tổn thương.

Tình trạng viêm da dị ứng có liên quan mật thiết việc hàng rào bảo vệ làn da bị tổn thương

Điều này sẽ dẫn đến da bị khô ráp, bong tróc, mất nước tạo điều kiện cho các dị nguyên xâm nhập vào da và gây nổi mẩn ngứa, phát ban, đau rát khó chịu. Các yếu tố phổ biến gây ra bùng phát các triệu chứng viêm da dị ứng bao gồm:

• Các tuyến mồ hôi trên da tiết ra quá nhiều
• Bị viêm da dị ứng thời tiết khô và lạnh
• Tắm quá lâu hoặc thường xuyên tắm nước quá nóng hoặc quá lạnh
• Sinh sống và làm việc trong môi trường có nhiệt độ cao hoặc ẩm thấp
• Sử dụng sữa tắm, xà phòng, các sản phẩm chăm sóc da có chất tẩy rửa mạnh
• Bị dị ứng với khói thuốc lá, bụi bẩn, phấn hoa,…
• Bị tổn thương da như các vết trầy xước, côn trùng đốt,…

Ngoài ra, một số trường hợp có cơ địa nhạy cảm hoặc người thân trong gia đình mắc các bệnh dị ứng, viêm da cơ địa, hen suyễn,…sẽ có nguy cơ mắc phải tình trạng này hơn những người bình thường.

Dấu hiệu nhận biết viêm da dị ứng và phân loại bệnh

Các biểu hiện viêm da dị ứng khi mới xuất hiện sẽ tương tự với một số bệnh lý ngoài da khác. Do đó, bạn nên nhận biết chính xác các triệu chứng của bệnh để áp dụng các biện pháp chăm sóc và điều trị phù hợp. Dưới đây là một số triệu chứng khi bị viêm da dị ứng:

• Da bị ngứa ngáy, nhất là vào buổi tối cơn ngứa sẽ dữ dội hơn.
• Xuất hiện các mẩn đỏ trên da, hoặc những vùng da tối màu tập trung ở chân, tay, cổ, ngực, các vùng nếp gấp, mí mắt.
• Nổi các sẩn đỏ hoặc những mụn nước li ti.
• Vùng da bị tổn thương sẽ khô ráp, dày sừng và có xu hướng bong tróc vảy.
• Làn da sẽ trở nên nhạy cảm hơn, trường hợp cào gãi mạnh có thể gây sưng đỏ.
• Một số trường hợp có mức độ dị ứng nghiêm trọng sẽ xuất hiện các triệu chứng toàn thân như cơ thể suy nhược, mệt mỏi, chán ăn, sốt cỏ khô,…

Các triệu chứng viêm da dị ứng có thể xuất hiện ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi. Trong đó, bệnh phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ em.

Viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh: Bệnh viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh hay còn được gọi là chàm sữa, các biểu hiện điển hình của bệnh lý là tình trạng nổi mẩn đỏ thành từng mảng trên da, trên vùng da bị tổn thương có các sẩn đỏ gây ngứa ngáy và có thể gây bong tróc da.

Các triệu chứng viêm da dị ứng xuất hiện phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ em

Viêm da dị ứng ở trẻ em: Các triệu chứng bệnh lý thường xuất hiện từ lúc sơ sinh và kéo dài đến vài năm. Bệnh có xu hướng thuyên giảm hẳn khi trẻ được 5 – 6 tuổi hoặc phát triển đến khi trẻ trưởng thành. Ở giai đoạn đầu của bệnh thường gây ra hiện tượng khô da, nổi mẩn, ngứa ngáy. Kế đến da có dấu hiệu bong tróc, có thể gây ra các biến chứng như nhiễm trùng, bội nhiễm nếu không có các biện pháp điều trị và chăm sóc đúng cách.

Bệnh viêm da dị ứng có các dạng khác nhau, thường các bác sĩ sẽ dựa vào đặc điểm bệnh học để chữa bệnh viêm da dị ứng thành các thể như sau:

• Viêm da dị ứng tiếp xúc: Bệnh thường khởi phát khi cơ thể tiếp xúc trực tiếp với các tác nhân gây kích ứng trong môi trường.
• Viêm da dị ứng thời tiết: Các triệu chứng bệnh lý sẽ xuất hiện khi hệ thống miễn dịch xảy ra phản ứng quá mẫn với sự thay đổi thời tiết đột ngột, dị ứng thời tiết thường bùng phát mạnh vào thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết khô, lạnh.
• Viêm da dị ứng cơ địa: Bệnh thường gặp ở những người có cơ địa đặc biệt nhạy cảm, dễ bị kích ứng dị ứng với các dị nguyên bên ngoài môi trường.
• Viêm da dị ứng mỹ phẩm: Các trường hợp viêm da dị ứng mỹ phẩm đều do sử dụng các mỹ phẩm có chứa các chất gây kích ứng dị ứng da.
• Viêm da dị ứng bội nhiễm: Đây là tình trạng viêm da dị ứng có mức độ nghiêm trọng hơn các trường hợp ở trên. Các triệu chứng của bệnh nếu không được kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng và bội nhiễm.

Các phương pháp điều trị viêm da dị ứng

Viêm da dị ứng là bệnh lý có nguyên nhân khá phức tạp vì vậy nên việc điều trị bệnh tận gốc sẽ rất khó khăn. Hiện nay, các phương pháp điều trị bệnh viêm da dị ứng chỉ giúp kiểm soát các triệu chứng bệnh lý hiệu quả, ngăn ngừa các triệu chứng bùng phát dữ dội.

Ngoài ra, bạn cũng nên áp dụng các biện pháp chăm sóc da, tăng cường sức đề kháng để chống lại các tác nhân từ bên ngoài môi trường tốt hơn. Dưới đây là các phương pháp điều trị viêm da dị ứng được áp dụng phổ biến mà bạn có thể tham khảo:

Sử dụng thuốc Tây

Tuy chưa có thuốc đặc trị các triệu chứng viêm da dị ứng, nhưng các loại thuốc bôi và uống sẽ có tác dụng kiểm soát tình trạng bệnh lý, đồng thời ngăn ngừa các triệu chứng bùng phát dữ dội.

Dựa vào nguyên nhân và mức độ tổn thương da mà các bác sĩ da liễu sẽ chỉ định các loại thuốc điều trị phù hợp

Dựa vào nguyên nhân và mức độ tổn thương da mà các bác sĩ da liễu sẽ chỉ định các loại thuốc điều trị phù hợp nhất. Dưới đây là một số loại thuốc thường được bác sĩ sử dụng điều trị viêm da dị ứng.

Kem dưỡng ẩm, thuốc làm dịu da: Biểu hiện phổ biến khi bị viêm da dị ứng là tình trạng khô da, da bong tróc. Do đó, việc cung cấp độ ẩm cần thiết cho da là đều vô cùng cần thiết, các loại thuốc làm dịu da và kem dưỡng ẩm sẽ giúp tái tạo lớp hydro lipid của da.

Thông thường bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định các loại kem dưỡng ẩm, thuốc bôi có nguồn gốc tự nhiên, không chất tạo mùi, tạo màu để hạn chế tình trạng kích ứng da.

Các loại thuốc bôi chứa corticoid: Một số loại thuốc bôi Hydrocortisone, Betamethasone, Fluticason,… Có tác dụng chống viêm, ức chế hoạt động của bạch cầu và các phản ứng miễn dịch. Bên cạnh đó, thuốc bôi chứa corticoid còn có khả năng chống tăng sinh làm hạn chế hoạt động tổng hợp collagen.

Tuy nhiên, nếu làm dụng thuốc sẽ gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như teo da, giãn mao mạch, mỏng da, dày sừng nang lông, bội nhiễm,…Vì vậy, người bệnh tránh tự ý sử dụng thuốc nếu không có chỉ định từ bác sĩ điều trị.

Thuốc bôi Tacrolimus: Thuốc là dẫn xuất kháng sinh thuộc nhóm macrolid, thường được chỉ định trong các trường hợp bị viêm da dị ứng nghiêm trọng, các loại thuốc chứa corticoid không đáp ứng hiệu quả điều trị.

Thuốc bôi Tacrolimus có tác dụng ức chế hoạt động gây viêm nhiễm, kiểm soát các triệu chứng bệnh lý hiệu quả. Thuốc không có tác dụng phụ gây mỏng da, teo da như nhóm thuốc corticoid.

Thuốc Cyclosporin: Thuốc có thể được chỉ cho các trường hợp viêm da dị ứng nghiêm trọng ở người trưởng thành khi các phương pháp điều trị khách không mang lại hiệu quả.

Các loại thuốc kháng histamin: Thuốc kháng histamin sẽ được chỉ định để cải thiện tình trạng ngứa ngáy do bệnh viêm da dị ứng gây ra, thuốc còn có tác dụng ức chế các tác nhân gây phản ứng kích ứng, hỗ trợ cải thiện các triệu chứng bệnh lý. Một số thuốc kháng histamin thường được bác sĩ chỉ định như: Benadryl (Diphenhydramine), thuốc Phenergan,…

Nhóm thuốc kháng sinh: Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc kháng sinh đối với các trường hợp viêm da dị ứng có dấu hiệu bị nhiễm trùng, bội nhiễm.

Áp dụng các mẹo dân gian

Cải thiện các triệu chứng viêm da dị ứng bằng các thảo dược tự nhiên là phương pháp được nhiều người áp dụng và mang lại hiệu quả. Các thảo dược này thường lành tính, an toàn, hạn chế các tác dụng phụ nếu dùng trong thời gian dài.

Cải thiện các triệu chứng viêm da dị ứng bằng các thảo dược tự nhiên là phương pháp được nhiều người áp dụng và mang lại hiệu quả

Vì vậy, bên cạnh việc điều trị bằng thuốc Tây theo chỉ định của bác sĩ, bạn có thể kết hợp các mẹo dân gian để kiểm soát và phòng ngừa bệnh tái phát tốt hơn.

Sử dụng lá trầu không: Các hoạt chất có trong lá trầu không sẽ có tác dụng kháng khuẩn, giảm viêm, sát trùng, cải thiện tình trạng ngứa ngáy, sưng viêm, đồng thời làm sạch da.

Bạn chuẩn bị 1 nắm lá trầu không mang đi rửa sạch rồi ngâm với nước muối để loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn. Vò nát lá và đun với nước sôi khoảng 10 phút và cho thêm một ít muối vào. Tắt bếp, để nước nguội bớt thì pha với nước mát để điều chỉnh độ ấm thích hợp. Sau khi làm sạch vùng da bị tổn thương thì tiến hành ngâm rửa với nước lá trầu không.

Dùng lá mướp đắng: Chuẩn bị 1 nắm lá mướp đắng mang đi rửa sạch, rồi để ráo. Vệ sinh sạch hai tay bằng xà phòng rồi tiến hành vò nát lá mướp đắng, sau đó chà xát nhẹ nhàng lên vùng da bị tổn thương đã được làm sạch. Thực hiện đều đặn từ 2 -3 lần mỗi tuần đến khi triệu chứng viêm da dị ứng thuyên giảm hẳn.

Dùng lá chè xanh: Các hoạt chất lá chè xanh có tác dụng chống viêm, giảm ngứa ngáy, sát khuẩn nhẹ và thúc đẩy tái tạo các vùng da bị tổn thương do viêm da dị ứng gây ra. Bạn đun 1 nắm lá chè xanh với nước sôi để ngâm rửa da mỗi ngày sẽ hỗ trợ cải thiện các triệu chứng.

Ngoài ra, để tăng cường hiệu quả điều trị, người bệnh cũng có thể nấu nước lá chè xanh để uống hỗ trợ thanh nhiệt, giải độc.

Dùng lá đơn đỏ: Lá đơn đỏ cũng có tác dụng làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, sưng đỏ, bạn dùng 1 nắm lá đơn đỏ đun với nước tắm mỗi ngày sẽ cải thiện bệnh viêm da dị ứng.

Các mẹo dân gian chỉ có tác dụng hỗ trợ chứ không thể thay thế phương pháp điều trị chính theo chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó, trước khi áp dụng biện pháp điều trị này, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn cụ thể.

Viêm da dị ứng nên ăn và kiêng gì?

Các triệu chứng bệnh viêm da dị ứng thường khởi phát ở những người có cơ địa nhạy cảm, vì vậy vấn đề ăn uống sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng bệnh lý cũng như thời gian phục hồi bệnh.

Bổ sung các loại trái cây giàu vitamin C,E,A

Có nhiều trường hợp bùng phát bệnh do dị ứng bởi một loại thực phẩm nào đó, lúc này bạn nên loại chúng ra khỏi thực đơn, đồng thời tránh một số loại thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng cao như:

• Các loại hải sản: Tôm, cua, ghẹ, bề bề,…
• Các loại đậu: Đậu phộng, đậu nành, đậu tương,…
• Một số loại thịt: Thịt bò, thịt gà, thịt cừu,..
• Đồ ăn muối chua
• Thực phẩm chứa nhiều đường: Nước ngọt, nước có gas, bánh kẹo,…
• Bia, rượu, chất kích thích, thuốc lá,…

Bên cạnh các thực phẩm cần tránh, người bị viêm da dị ứng có thể tăng cường bổ sung các thực phẩm giúp tăng cường sức đề kháng, có lợi cho hệ miễn dịch và hỗ trợ phục hồi vùng da bị tổn thương hiệu quả như:

• Các loại trái cây giàu vitamin C, E, A
• Các loại rau xanh, củ giàu chất xơ
• Thực phẩm giàu kẽm
• Ngũ cốc nguyên kẽm
• Bổ sung nhiều nước

Các biện pháp kiểm soát viêm da dị ứng

Song song áp dụng các biện pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ cũng như xây dựng chế độ ăn hợp lý thì người bị viêm da dị ứng cũng nên lưu ý một số biện pháp chăm sóc da để rút ngắn thời gian điều trị bệnh tốt hơn, đồng thời phòng ngừa bệnh tái phát lâu dài.

Dưới đây là một số biện pháp chăm sóc da khi bị viêm da dị ứng:

• Tránh cào gãi hay chà xát lên vùng da bị tổn thương, hành động này chỉ có thể khiến bạn giảm ngứa tạm thời nhưng sẽ khiến vùng da bị tổn thương trầy xước, có thể dẫn đến nhiễm trùng, bội nhiễm.
• Dưỡng ẩm thường xuyên mỗi ngày 2 lần sau khi tắm để cung cấp độ ẩm cần thiết cho da, tăng cường sức đề kháng cho làn da, chống lại các tác nhân gây bệnh. Bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị để lựa chọn sản phẩm phù hợp với tình trạng da.
• Cẩn trọng khi sử dụng các sản phẩm chăm sóc da như dầu gội, sữa tắm, sữa rửa mặt,…Bạn nên lựa chọn các sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên, không chứa các chất tẩy rửa vì có thể gây kích ứng da. Trường hợp nghi ngờ sản phẩm chăm sóc da gây kích ứng bạn hãy ngưng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ để thay thế sản phẩm khác.

Tránh tắm nước quá nóng hoặc quá lạnh vì có thể sẽ phá hủy lớp màng lipid bảo vệ da, khiến da bị khô ráp, bong tróc, ngứa ngáy

• Loại bỏ các thực phẩm mà bạn từng bị dị ứng hoặc có nguy cơ gây dị ứng ra khỏi thực đơn hàng ngày.
• Tránh tiếp xúc với các tác nhân có nguy cơ gây kích ứng như hóa mỹ phẩm, phấn hoa, mủ nhựa thực vật, bụi bẩn, côn trùng,…vì chúng sẽ khiến các triệu chứng viêm da dị ứng trở nên tồi tệ hơn.
• Lựa chọn quần áo thoáng mát, mềm mại, thấm hút tốt có chất liệu từ cotton hoặc sợi tự nhiên để hạn chế tình trạng kích ứng da. Việc mặc những trang phục có chất liệu dày hay bó sát sẽ có nguy cơ gây kích ứng da và kích thích các phản ứng trên da.
• Tránh tắm nước quá nóng hoặc quá lạnh vì có thể sẽ phá hủy lớp màng lipid bảo vệ da, khiến da bị khô ráp, bong tróc, ngứa ngáy. Ngoài ra, bạn cũng không nên tắm quá lâu, thời gian thích hợp để tắm là từ 10 – 15 phút.
• Kết hợp luyện tập và nghỉ ngơi hợp lý để tăng cường hệ miễn dịch, chống lại các tác nhân gây bệnh hiệu quả.

Bệnh viêm da dị ứng thường kéo dài dai dẳng và có xu hướng tái phát nếu gặp điều kiện thuận lợi. Bệnh nếu không được kiểm soát  và chăm sóc đúng cách có thể sẽ tiến triển nặng hơn và nguy hiểm nghiêm trọng đến sức khỏe. Do đó, khi có các dấu hiệu của bệnh lý, người bệnh nên chủ động đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Có thể bạn quan tâm:

• Dị ứng da: Nguyên nhân, Dấu hiệu, Cách chữa nhanh khỏi
• Dị ứng cơ địa là gì? Nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị