Tăng huyết áp (THA) là một bệnh rất thường gặp và đang trở thành một vấn đề sức khỏe trên toàn cầu do sự gia tăng tuổi thọ và tăng tần suất các yếu tố nguy cơ. Trong số người bị THA, có người phải đo huyết áp liên tục.
Tăng huyết áp (THA) ước tính là nguyên nhân gây Tu vong 7,1 triệu người trẻ tuổi và chiếm 4,5% gánh nặng bệnh tật trên toàn cầu (64 triệu người sống trong tàn phế)ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân và là gánh nặng cho gia đình xã hội.
Điều trị THA làm giảm khoảng 40% nguy cơ đột quỵ và khoảng 15% nguy cơnhồi máu cơ tim.Vậy để ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm của bệnh THA, mỗi người cần phải biết chính xác mình có bị THA hay không? Và nếu bị THA, thì cần phải theo dõi, điều trị hiệu quả.
Chỉ có 1 cách biết mình THA
Đó là đo HA. Tất cả người lớn nên đo HA ít nhất 1 lần mỗi năm.Với người có huyết áp bình thường cao hoặc những người có con số HA cao bất kể lúc nào trước đó thì nên đo lại hàng tháng. Nếu HA chỉ tăng nhẹ, chúng ta nên đo nhiều lần theo dõi trong nhiều tháng, vì có thể chúng sẽ giảm xuống đạt đến ngưỡng bình thường. Nếu các bệnh nhân có HA tăng cao đáng kể, có biểu hiện tổn thương cơ quan đích do THA hoặc có bằng chứng nguy cơ tim mạch cao hoặc rất cao, nên đo HA lại sau thời gian ngắn vài tuần hoặc vài ngày.
Đặc điểm của là có sự biến thiên khá lớn trong ngày và giữa các ngày. Do đó, chẩn đoán THA phải dựa vào nhiều lần đo tại các thời điểm khác nhau.
đo huyết áp có thể được thực hiện bởi bác sĩ hoặc y tá tại phòng khám hoặc tại bệnh viện, hoặc tự đo bởi bệnh nhân tại nhà.
Đo HA liên tục
Việc đo HA liên tục là theo dõi HA lưu động. Bệnh nhân được đeo máy Holter. Đó là máy đo HA tự động, theo dõi HA liên tục 24 giờ trong điều kiện ngoại trú, ban ngày máy có thể đo mỗi 15 - 30 phút 1 lần và ban đêm mỗi 30 phút -1 giờ/lần,trong điều kiện bệnh nhân làm việc, ăn ngủ, sinh hoạt bình thường.
Người bệnh có thể bỏ máy vào túi hoặc đeo bên hông trong khi đi lại hoặc làm công việc thường ngày của mình.Sau đó 24 giờ sẽ nạp vào máy vi tính và bác sĩ chuyên trách sẽ in ra 1 bảng kết quả đo và biểu đồ HA dao động trong ngày.
Nhờ số lần đo > 70 lần/ ngày mà bác sĩ sẽ biết được chính xác hơn HA của bệnh nhân và biết được thời điểm nào HA lên cao hoặc có tụt HA không để điều chỉnh Thu*c hạ áp. Bình thường HA vào ban đêm giảm 10% (khoảng trũng S*nh l* ban đêm). Ở những bệnh nhân không có khoảng trũng S*nh l* ban đêm, sẽ liên quan đến các biến chứng của THA. Một số nghiên cứu cho rằn, chỉ số HA ban đêm là một dấu hiệu có giá trị tiên lượng các nguy cơ tim mạch.
Những người cần đo HA liên tục
Đó là những người:
- HA dao động bất thường.
- Nghi ngờ “tăng HA áo choàng trắng”; tức bệnh nhân chỉ bị THA khi đến cơ sở y tế, hoặc gặp thầy Thu*c.
- Cần thông tin để quyết định điều trị.
- Đánh giá tăng HA ban đêm.
- Xác định hiệu quả của Thu*c qua 24 giờ.
- Chẩn đoán và điều trị THA thai kỳ.
- Đánh giá hạ HA triệu chứng.
Việc đo HA liên tục cho bệnh nhân do bác sị chỉ định; đồng thời bác sĩ dặn dò bệnh nhân tiếp tục uống Thu*c theo toa Thu*c hoặc ngưng Thu*c tùy theo từng trường hợp. Bệnh nhân mang máy liên tục 24 giờ, không tự ý tháo máy.
Bệnh nhân sinh hoạt bình thường nhưng tránh các hoạt động gắng sức và giữ cánh tay duỗi ra trong thời gian đo. Giữ máy sạch sẽ, không làm ướt máy, không làm va đập máy. Trong thời gian mang máy nếu có triệu chứng bất thường, bệnh nhân ghi lại đầy đủ các triệu chứng này và thời gian chính xác lúc xảy ra triệu chứng, để báo cho bác sĩ phụ trách tháo. 12 hoặc 24 giờ sau khi gắn máy, bệnh nhân trở lại nơi chỉ định mang máy để bác sĩ tháo máy, chờ nhận kết quả.
PGS.TS. Nguyễn Hoài Nam (Cố vấn BV. Quốc tế Minh Anh)