Để lại bình luận tại Sự kích thích theo nhịp của tim (Phần 7 – Phần cuối)
CÁC BẠN TẢI SÁCH NGUYÊN BẢN TẠI ĐÂY NHÉ VÀ CÁC PHẦN TƯƠNG ỨNG TẠI ĐÂY NHÉ: https://tailieuykhoamienphi.com/su-kich-thich-theo-nhip-cua-tim/
VAI TRÒ CỦA HỆ THỐNG PURKINJE TRONG VIỆC TẠO RA SỰ CO ĐỒNG BỘ CỦA CƠ TÂM THẤT
Sự dẫn truyền nhanh của hệ thống Purkinje bình thường cho phép xung động tim đến hầu hết tất cả các phần của tâm thất trong một khoảng thời gian ngắn, thời gian kể từ kích thích sợi cơ tâm thất đầu tiên đến sợi cơ tâm thất cuối cùng chỉ từ 0,03 đến 0,06 giây. Khoảng thời gian này làm cho tất cả các phần của cơ tâm thất trong cả 2 tâm thất bắt đầu co hầu như cùng lúc và sau đó tiếp tục co khoảng 0,3 giây tiếp theo.
Sự bơm máu hiệu quả bởi cả 2 buồng thất yêu cầu sự đồng bộ như thế này khi co cơ. Nếu xung động của tim phải đi qua tâm thất một cách chậm chạp, thì nhiều khối cơ sẽ co trước so với phần còn lại, trong những trường hợp này thì hiệu quả bơm máu sẽ bị giảm nhiều. Trong thực tế, một vài loại khiếm khuyết ở tim, một ít trong số này sẽ được bàn luận ở chương 12 và 13, làm chậm sự dẫn truyền xảy ra và hiệu quả bơm máu của tâm thất giảm khoảng 20 đến 30%.
CÁC DÂY THẦN KINH GIAO CẢM VÀ PHÓ GIAO CẢM KIỂM SOÁT NHỊP TIM VÀ SỰ DẪN TRUYỀN XUNG ĐỘNG BỞI CÁC DÂY THẦN KINH CỦA TIM
Tim được chi phối bởi cả các dây thần kinh giao cảm và phó giao cảm, như thấy trong hình 9-13 của chương 9. Các dây thần kinh phó giao cảm (các dây lang thang) phân bố chủ yếu đến nút xoang nhĩ và nút nhĩ thất, phân bố ít hơn đến cơ của 2 tâm nhĩ và rất ít trực tiếp phân bố đến cơ tâm thất. Các dây thần kinh giao cảm thì ngược lại, được phân bố đến tất cả các phần của tim, với sự hiện diện mạnh mẽ đến cơ tâm thất, cũng như đến tất cả các vùng khác.
– Kích thích phó giao cảm (lang thang) làm chậm nhịp tim và sự dẫn truyền:
Kích thích các dây thần kinh phó giao cảm đến tim (các dây lang thang) làm cho hormone acetylcholine được giải phóng ở các đầu tận của dây lang thang. Hormone này có 2 tác động chủ yếu lên tim. Thứ nhất, nó làm giảm tầm số của nhịp nút xoang và thứ hai là nó làm giảm khả năng kích thích của các sợi nối nhĩ thất giữa hệ thống cơ tâm nhĩ và nút nhĩ thất, làm chậm sự dẫn truyền xung động vào tâm thất.
Một sự kích thích thần kinh lang thang từ yếu đến trung bình làm chậm tốc độ bơm máu của tim, thường giảm đi khoảng một nửa. Hơn thế nữa, sự kích thích mạnh các dây lang thang có thể làm dừng hoàn toàn sự kích thích theo nhịp của út xoang hay block hoàn toàn sự dẫn truyển xung động của tim từ tâm nhĩ vào tâm thất qua nút nhĩ thất. Trong cả 2 trường hợp thì tín hiệu kích thích theo nhịp không còn truyền vào tâm thất. Tâm thất có thể dừng đập từ 5 đến 20 giây, nhưng sau đó một vài vùng nhỏ trong các sợi Purkinje, thường trong phần vách tâm thất của bó nhĩ thất, phát triển một nhịp tạo ra bởi chính nó và làm cho tâm thất cơ ở một tần số từ 15 đến 40 lần/phút. Hiện tượng này gọi là “thoát tâm thất” (ventricular escape).
– Cơ chế của các tác động của dây lang thang:
Acetylcholine được giải phóng ở các đầu tận dây thần kinh lang thang làm tăng đáng kể tính thấm của màng sợi dẫn truyền đối với ion kali, điều này cho phép ion kali thất thoát nhanh chóng ra khỏi sợi. Quá trình này làm tăng tính âm điện thế bên trong màng, được gọi là quá phân cực (hyperpolarization), làm cho mô dễ bị kích thích này ít dễ bị kích thích đi nhiều.
Trong nút xoang, trạng thái quá phân cực làm cho điện thế nghỉ màng tế bào của sợi nút xoang âm hơn so với bình thường, đó là -65 đến -75 mV so với bình thường là -55 đến -60 mV. Vì thế, sự tăng lên ban đầu của điện thế màng tại nút tạo ra bởi sự đi vào của ion natri và canxi cần thời gian dài hơn nhiều để chạm đến ngưỡng điện thế để xuất hiện kích thích. Chính điều này làm chậm đi đáng kể tần số phát nhịp của những sợi nút này. Nếu sự kích thích lang thang đủ mạnh, thì nó có thể dừng toàn bộ sự tự kích thích theo nhịp của nút này.
Trong nút nhĩ thất, một trạng thái quá phân cực tạo ra bởi sự kích thích lang thang làm cho những sợi tâm nhĩ nhỏ khó đi vào nút để tạo ra đủ điện thế kích thích các sợi của nút. Vì thế, hệ số an toàn (safety factor) đối với sự dẫn truyền xung động của tim qua các sợi chuyển vào trong các sợi nút nhĩ thất bị giảm đi. Một sự giảm trung bình đơn giản chỉ làm chậm sự dẫn truyền xung động, nhưng một sự giảm mạnh sẽ làm block toàn bộ dẫn truyền.
– Sự kích thích giao cảm làm tăng nhịp tim và sự dẫn truyền:
Kích thích giao cảm dĩ nhiên tạo ra những tác động đối lập trên tim so với các kích thích phó giao cảm (lang thang) như sau: Thứ nhất, nó làm tăng tần số phát nhịp nút xoang. Thứ hai, nó làm tăng tốc độ dẫn truyền, cũng như là mức độ kích thích ỏ tất cả các phần của tim. Thứ ba, nó làm tăng đáng kể lực co của cả hệ thống cơ tim, cả tâm nhĩ và tâm thất.
Nói ngắn gọn, kích thích giao cảm làm tăng hoạt động tổng thể của tim. Kích thích tối đa hầu như có thể làm tăng gấp 3 lần tần số tim và có thể tăng sức co bóp cơ tim lên 2 lần.
– Cơ chế của các tác động của giao cảm:
Sự kích thích các dây thần kinh giao cảm làm giải phóng hormone norepinephrine ở các đầu tận thần kinh giao cảm. Norepinephrine lần lượt kích thích receptor beta-1 adrenergic, là trung gian sẽ tác động lên nhịp tim. Cơ chế chính xác mà sự kích thích beta-1 adrenergic đóng vai trò trên các sợi cơ tim thì phần nào đó không rõ ràng, nhưng được cho rằng là sẽ làm tăng tính thấm của màng sợi đối với ion natri và canxi. Trong nút xoang, một sự tăng lên về tính thấm đối với natri canxi làm điện thế nghỉ dương hơn và cũng làm tăng tốc độ trong sự đi lên của điện thế màng trong thời kì tâm trương đến ngưỡng tự kích thích, vì thế tăng cường sự tự kích thích và vì thế cũng làm tăng nhịp tim.
Trong nút nhĩ thất và bó nhĩ thất, sự tăng tính thấm đối với ion natri và canxi làm nó dễ xuất hiện điện thế hoạt động để kích thích mỗi phần tiếp theo của các sợi dẫn truyền của bó sợi, vì thế làm giảm thời gian dẫn truyền từ tâm nhĩ xuống tâm thất.
Sự tăng tính thấm đối với ion canxi ít nhất cũng một phần có vai trò trong tăng sức co bóp cơ tim dưới sự kích thích giao cảm, bởi vì ion canxi đóng một vai trò mạnh mẽ trong quá trình co của các tơ cơ.