Trương Cư Chính tư duy nhanh nhẹn, mặc dù tại lĩnh vực hắn không quá lý giải, nhưng vẫn không bị rối loạn mạch suy nghĩ, cười lạnh một tiếng nói:
- Vào nguyên dạng, xuất cũng nguyên dạng, Hối liên hào làm từ thiện đường sao?
- Không phải đâu?
Làm gì có thương gia không trục lợi?
- Thẩm Mặc cười rộ lên:
- Cũng nên nói vì sao ta lại để Hối liên hào phổ biến nghiệp vụ ngân phiếu hối đoái vậy.
Đó là vì khi ta tại Đông Nam đảm nhiệm kinh lược, lúc cần quân lương vật tư, thường xuyên phải mua tại các tỉnh khác nhau, nếu dùng xe thuyền chở hiện ngân đến đó thì rất không thuận tiện cũng không an toàn, cho nên bắt đầu sinh ra ý nghĩ dùng ngân phiếu để trả.
Vấn đề này ta cũng hỏi qua không ít thương hộ, bọn họ phổ biến phản ánh, có thể có một loại phương pháp thuận tiện để thanh toán thì tốt rồi, cho dù là trả chút tiền cũng được.
Ta lợi dụng danh nghĩa tổng đốc Đông Nam, mỗi lần rút ra hiện ngân, Hối liên hào đều thu được một phí thủ tục nhất định.
- Ta nghe nói, Nhật Thăng Long vì giữ lại hộ khách, đã hủy bỏ phí dụng này mà.
Trương Cư Chính cũng không phải là dễ qua mặt, lập tức chỉ ra:
- Thậm chí đối với một số khách hàng lớn còn trả lợi tức.
Ta nghĩ, phí thủ tục của Hối liên hào cũng thu đâu có nhiều?
Thẩm Mặc cười hơi khựng lại, lời này của Trương Cư Chính đã đâm đến chỗ đau của y.
Nhật Thăng Long không nói quy củ, đem bí mật của ngành ngân hàng bại lộ khắp thiên hạ.
Khẽ than một tiếng, y gật đầu nói:
- Thật ra tại mấy trăm năm trước, các thương nhân kinh doanh ngân hiệu và hiệu cầm đồ đã ý thức được, khi hộ khách tích lũy đến con số rất lớn, nhưng mỗi ngày cũng sẽ có người đến đổi tiền, mỗi ngày cũng sẽ có người đến gửi tiền.
Sau một khoảng thời gian, bọn họ phát hiện, trong kho luôn có số lượng lớn vàng bạc không dùng đến.
Sau đó, bọn họ cho ra kết luận, chỉ cần bảo lưu trong đó một bộ phận xem như tiền chuẩn bị trả, bộ phận còn lại có thể dùng để cho vay, để thu được lợi tức.
Thoáng dừng lại mới nói:
- Hiển nhiên, Nhật Thăng Long chuẩn bị đi con đường xưa này.
- Hối liên hào có thể theo vào hay không?
- Trương Cư Chính chăm chú nhìn Thẩm Mặc.
- Thương nghiệp cạnh tranh như đi ngược dòng nước, khẳng định phải theo vào.
- Thẩm Mặc thản nhiên nói:
- Hơn nữa nói thật chứ, gửi tiền có lãi là tất nhiên, là xu thế, cũng là bước ngoặt của lịch sử.
Cho dù Nhật Thăng Long không làm, sớm muộn gì Hối liên hào cũng phải phổ biến.
Nghe y tự tin như vậy, Trương Cư Chính khó tin nói:
- Hình như đây là lần đầu tiên nghe ngươi tán dương một việc nhiệt liệt như thế.
- Không sai.
- Thẩm Mặc gật đầu nói:
- Mục đích của phổ biến ngân phiếu thông đoái là vì thuận tiện cho thương nghiệp, xúc tiến sản xuất.
Sản xuất phát triển, thương nghiệp sẽ phồn vinh, cơ hội đầu tư làm giàu mới nhiều hơn, coi như không có năng lực can đảm đi trực tiếp đầu tư, còn có thể mang tiền đi ngân hiệu gửi, để cho ngân hiệu đi đầu tư, còn mình an ổn hưởng lãi, không sợ lỗ, cũng tốt hơn so với chỉ dựa vào trời ăn cơm.
- Chiếu theo ngươi nói, còn có thể khống chế thôn tính ruộng đất.
- Trương Cư Chính không khỏi nở nụ cười.
- Vì sao không thể?
Vì sao tầng lớp trên của xã hội này lại mưu cầu danh lợi tại tích trữ ruộng đất?
Không phải là họ nhiệt tâm với mảnh đất đó, mà là trừ điều đó ra, căn bản không biết làm gì tốt hơn.
Thẩm Mặc mỉm cười nói:
- Nghe kể các phú hộ Tây Bắc rất thích tích trữ vàng bạc đất đai, thời gian lâu không dùng đến.
Đông Nam thì không có.
Không phải là Đông Nam không giàu bằng tây bắc, vì nó có thể làm phân xưởng, đầu tư vào thực nghiệp.
Cho các phú hộ nhiều hơn một lựa chọn, chí ít sẽ phân ra một bộ phận tài chính hướng về đất đai đúng không?
- Theo như ngươi nói, có trăm lợi mà không có một hại?
- Trương Cư Chính nghiền ngẫm nhìn Thẩm Mặc nói.
- Chỉ cần duy trì tiền dự trữ ở một mức độ tương đối cao, thì sẽ không xảy ra phiêu lưu.
Thẩm Mặc hai tay giao nhau, lại nhìn Trương Cư Chính nói:
- Đối với quốc gia đối với bách tính đều không có chỗ nào hỏng.
- Đối với quốc gia cũng không có lợi ích gì rồi.
- Trương Cư Chính lạnh lùng nói:
- Các thương nhân thì chơi rất sôi nổi, quốc khố thì vẫn là con chuột chết đói.
- Đầu tiên, quốc gia và triều đình là hai khái niệm.
- Thẩm Mặc thản nhiên nói:
- Mặt khác, ta tán thành trưng thu thương thuế.
- Thật chứ?
- Trương Cư Chính đột nhiên ưỡn người ngồi thẳng.
- Thiên chi đạo, tổn hữu dư nhi bổ bất túc.
(Đạo Đức kinh:
Đạo trời, bớt chỗ dư bù chỗ thiếu) Thẩm Mặc từ từ gật đầu nói:
- Nếu chỉ bớt chỗ thiếu mà bù thêm chỗ thừa là trái với đạo trời, tất chịu nó trừng phạt.
Trương Cư Chính vẫn cho rằng, Thẩm Mặc xuất thân từ con rể của một thương nhân lớn của Giang Chiết sẽ thuần là một người phát ngôn thương nghiệp, nhưng hiện tại, nghe câu trả lời như đinh đóng cột như thế, hắn có chút mơ hồ rồi.
Ánh mặt trời cuối thu xuyên qua màn cửa sổ chiếu lên người Thẩm Mặc làm cả người y như được phủ một tầng kim quang, nhưng lại khiến khuôn mặt y rơi vào bóng râm, cho dù mặt đối mặt, Trương Cư Chính cũng không thể thấy rõ dáng vẻ của y.
※※※
- Được thôi.
- Trương Cư Chính ho khan một tiếng:
- Hiện tại có thể tới thêm nước rồi.
- Cầu còn không được.
Thẩm Mặc mỉm cười nói, đoạn y kéo sợi dây buông xuống ở góc bàn.
Một lúc sau Vương đi vào thêm nước, khi lui ra còn cẩn thận để lại phích nước nóng.
Uống liền ba ly, giải cơn khát rồi, Trương Cư Chính mới đặt ly trà xuống, buồn bã nói:
- Giang Nam đừng quên, bên Nhật Thăng Long còn chủ động cầu hợp tác cùng Hộ bộ, ta hoàn toàn có thể bỏ Hối liên hào qua một bên, tặng quyền phát hành tiền giấy độc nhất vô nhị cho Nhật Thăng Long, cũng lập tức cấm chỉ tất cả các phiếu cá nhân xuất ra.
Rồi hắn nhìn Thẩm Mặc như khiêu khích:
- Ngươi nói xem, nếu như ta cho họ một phần lợi, họ còn có thể nghe ngươi giảng đạo lý nữa hay không?
Nếu như ta lại cho bách tính một phần lợi, còn có người phản đối lưu thông tiền giấy nữa không?
- Đây là gạt dân chúng!
- Thẩm Mặc cười nhạt:
- Cấm phiếu mà lưu thông tiền giấy, thế thì số bạc mà tiền trang tích trữ của người gửi lúc trước đều trả bằng tiền giấy mà không trả bằng bạc.
Bạc của người gửi cả ngàn vạn, một khi toàn bộ hóa thành giấy, mặc dù xưa nay chuyên quyền, nhưng cũng khó đuổi kịp một phần mà, đúng không?
- Sao ngươi dám nói tiền giấy nhất định không bằng bạc?
- Trương Cư Chính trừng mắt nói:
- Nếu như ta lại lui một bước, để dân chúng lấy bạc đổi tiền giấy, lại thêm một phần lãi, lấy tiền giấy nộp lương thuế, lại thêm vào một phần lãi, bách tính lấy được hai phần lãi, ai không lấy bạc đổi tiền giấy nào?
- Dựa theo huynh nói, nộp bạc 100 lượng mà thu được hai phần lãi, cũng chỉ giảm được 20 lượng bạc mà thôi, vẫn còn phải lỗ 80 lượng.
Nếu như đổi 20 lượng này thành tiền giấy, vậy thì hai phần lãi này cũng hóa thành giấy.
Thẩm Mặc thảnh thơi cười rộ lên, bộ dạng như chỉ điểm giang sơn, chỉ còn thiếu quạt lông và khăn chít đầu thôi:
- Bạc cả vạn, toàn bộ hóa thành giấy, ai chịu lấy bạc đổi tiền giấy nữa?
- Ngươi.
Trương Cư Chính vỗ bàn:
- Lẽ nào chỉ có Hối liên hào của ngươi phát ra tiền, Hộ bộ ta phát ra thì đều là giấy hả?
- Thứ nhất, Hối liên hào không phải là của ta; thứ hai, ngân phiếu của Hối liên hào là lấy vàng thật bạc thật cùng tín dụng 10 năm tích lũy để làm hai tầng bảo đảm.
Thẩm Mặc nhìn Trương Cư Chính một cái:
- Hộ bộ có tín dụng gì đáng nói?
Thái Thương có bạc làm thế chấp không?
- Ta nói rồi, để Nhật Thăng Long tới đảm bảo.
- Sắc mặt Trương Cư Chính đã đỏ lên:
- Ngân phiếu của ngươi có thể trao đổi, tiền giấy của thì không thể trao đổi sao?
- Vậy huynh đi tìm Nhật Thăng Long đi.
- Thẩm Mặc cười rộ lên:
- Để xem họ có đáp ứng không.
Trương Cư Chính cũng cười rộ lên:
- Hình như không thể đáp ứng.
Trừ phi tất cả cái đầu của Tấn thương đều bị lừa đá rồi, bằng không họ dựa vào cái gì để mua hoá đơn tạm lạm phát của Chính phủ?
Hai người nhìn nhau cười một trận, Trương Cư Chính vẫn còn không phục, bèn đánh trống lảng:
- Ngân phiếu không phải tiền giấy, nhưng lại không khác gì tiền giấy, tiến khả công, thối khả thủ, thủ đoạn của Giang Nam rất khá, không phải là muốn loại bỏ triều đình, để cho phiếu hào tới lưu thông tiền giấy khắp thiên hạ đấy chứ?
- Nếu như huynh không phải cho rằng như thế.
- Thẩm Mặc thản nhiên nói:
- Rất có thể giống như nãy vừa nói, hạ lệnh cấm chỉ lưu thông ngân phiếu, huynh là Hộ bộ thị lang chuyên quản việc phát tiền giấy, có quyền lực này.
- Vậy ta cũng quá không biết tự lượng sức mình rồi.
Trương Cư Chính cười khổ nói:
- So với đại phiếu hào có chỗ dựa vững chắc như vương ốc, thị lang như ta cái gì cũng không tính.
Hắn dám đánh đổ, chỉ cần mình dám công bố dự định này khắp thiên hạ, các tấu chương công kích mình sẽ như tuyết rơi bay tới nội các, kết quả khẳng định là, ngân phiếu vẫn là ngân phiếu, còn mình thì chỉ có thể buồn bã về quê.
Dù sao Hối liên hào và Nhật Thăng Long đã thành lập 10 năm, ngân phiếu nó phát hành từ lâu đã thâm nhập nhân tâm, cho dù hoàng đế cũng không thể làm gì được họ.
Nếu như ngay cả điểm ấy cũng nhìn không rõ, vậy Trương Cư Chính hắn nên sớm từ quan hồi hương, còn có thể bảo toàn tính mệnh thân gia.
- Thái Nhạc huynh nói đùa.
- Thẩm Mặc lắc đầu nói:
- Phiếu hào hay ngân phiếu cũng được, đều chỉ là sự vật tân sinh, còn xa mới cường đại như vậy.
Rồi nhìn Trương Cư Chính với ánh mắt thành khẩn:
- Nhưng nó thật là việc tốt lợi quốc lợi dân, cần sự bảo vệ của ta và huynh.
- Ta thừa nhận, điều ngươi nói đều đúng, nhưng ngươi cũng nói, cho dù có bảo đảm bao nhiêu, ngân phiếu và tiền giấy như nhau, bản thân nó đều là tấm giấy không đáng giá đúng không?
Trương Cư Chính hạ thấp thanh âm nói:
- Nếu như dân gian dùng ngân phiếu nhiều, một khi phiếu hào tiền trang đóng cửa, tất cả sẽ thành vô dụng, mà quốc gia tới lưu thông tiền giấy thì sẽ giải quyết được phiêu lưu này.
Hắn vẫn chưa từ bỏ ý định.
※※※
- Ha ha.
Thẩm Mặc uống một ngụm trà.
Y biết, đây là chiến dịch cuối cùng rồi, liền thấm thía nói:
- Phiếu hào cũng chỉ lấy của phú hộ trăm nghìn vạn lượng bạc, dù cho cuối cùng nó hóa hết thành giấy, sợ rằng nỗi nguy hại của nó cũng không thể so với quốc gia lấy của bách tính nghìn vạn ức bạc.
Ngay từ đầu thì đã hóa thành giấy so với giấy rồi đúng không?
Phiếu hào đóng cửa, vẫn còn có triều đình có thể làm chủ cho bách tính; nhưng một khi tiền giấy của triều đình phá sản, vậy ai có thể làm chủ cho bình dân bách tính đây.
Trương Cư Chính không lời nào để nói, lại ngẩng đầu lên:
- Trước đây đại hiền có nói:
'Quyền thao túng tiền ở trên, mà dưới chỉ phải thi hành, vậy nên cam chịu nó phân phối.
' quyền lợi của vạn vật, thu thì lên trên, bố trí thì ở dưới, đây là thể thống của quốc gia.
- Nhìn tình cảnh túng quẫn của tiền giấy Đại Minh hôm nay, còn thể thống nào đáng nói nữa đâu?
Thẩm Mặc khẽ than một tiếng:
- Tiền trang phiếu hào, chung quy chỉ là kinh doanh sinh ý, thời khắc chỉ lấy tín dụng là vốn, chịu quan phủ, hành nghiệp, người gửi tiền nhiều tầng giám sát, còn có thể lấy bảo đảm giá trị tiền gửi làm trọng, không dám lạm phát.
Nhưng triều đình phát hành tiền giấy, trang hoàng có nhiều, trên bản chất cũng chỉ có một, chính là bù đắp tài chính không đủ
- lấy một tờ giấy không có giá trị để đổi lấy tiền bạc của bách tính, nói đến cùng, chính là một loại cướp đoạt cường quyền của quan phủ, hạ dân dễ ngược đãi, nhưng làm sao đi ngăn chặn xung động lạm phát của quan phủ?
Trong lòng y không khỏi tự giễu, không ngờ mình lại trở thành kẻ sùng bái đối với tiền tệ, nhưng lại đành phải thừa nhận, tại giai đoạn lịch sử này, loại tư tưởng này là thích hợp nhất.
Thật ra Trương Cư Chính đã bị Thẩm Mặc thuyết phục rồi, nhưng đời này của hắn vẫn chưa bị người khác diện áp chế thành như vậy, cho nên ngoài miệng vẫn còn tiếp tục điêu ngoa:
- Cái này không khó, chỉ cần ta dự đoán trước được nhu cầu của thiên hạ, ước định con số tiền giấy, một khi in ấn đủ số sẽ lập tức đình chỉ, chờ hai ba mươi năm sau sẽ tạo thêm, vẫn hình thức như cũ, không thay đổi mẫu.
Nói xong, hắn cũng ý thức được biện pháp này yếu ớt vô lực.
Quả nhiên, Thẩm Mặc cũng bị thói cãi chày cãi cối của hắn làm phát bực, phản bác không lưu tình chút nào:
- Tống, Kim, Nguyên lưu thông tiền giấy không phải là không nghĩ đến đủ dùng sẽ ngừng, nhưng đến cuối cùng tất cả đều lạm phát vô độ, vì sao?
Là bởi vì đủ cho thiên hạ dùng và đủ cho quốc gia dùng là hai chuyện khác nhau.
Đạo lý rất đơn giản, ý đủ cho thiên hạ dùng là nói số tiến đủ cho thiên hạ lưu thông rồi, không có chút quan hệ nào tới quốc khố có thiếu tiền hay không.
Tựa như hậu thế, ngân hàng TW mặc dù là cơ cấu phát ra tiền, nhưng ngươi không thể nói, số tiền này đều thuộc về nó.
- Nếu như quốc gia gặp phải khủng hoảng tài chính.
Tựa như hiện tại, thuế má bình thường không thể thỏa mãn quốc gia, triều đình tất nhiên muốn hạch sách với dân, phương pháp hạch sách lại lấy tăng tiền giấy, bí mật nhất, mau lẹ, không khơi ra mâu thuẫn quá nhanh.
Chỉ sợ cho dù Thái Nhạc huynh đối mặt với loại tình huống này cũng không có lựa chọn khác.
Nhưng mà tăng tiền giấy lạm phát, mặc dù giải được cái vội nhất thời nhưng sẽ khiến tiền mặt bị giảm giá trị, quốc gia vẫn không đủ dùng, còn có thể thương tổn dân tâm, cái được không bù đắp đủ cái mất, giống như uống rượu độc giải khát.
Trương Cư Chính hết chỗ nói rồi, qua một hồi lâu mới chậm rãi gật đầu nói:
- Được thôi, ngươi thắng rồi, ta có thể gác lại cải cách này.
- Cử chỉ sáng suốt.
- Thẩm Mặc khen.
- Nhưng ta có một điều kiện.
- Trương Cư Chính nói.
- Mời nói.
- Ngân phiếu đã có công năng lưu thông của tiền giấy, vậy sẽ không thể thoát khỏi sự giám thị của triều đình.
Ánh mắt Trương Cư Chính kiên định:
- Ta yêu cầu phái nhân viên Hộ bộ giám thị các phiếu hào phát hành ngân phiếu.
Hộ bộ bảo chứng không làm phiền việc kinh doanh bình thường của phiếu hào, nhưng phải nắm giữ số lượng phát hành phiếu ngân hàng và số bạc dự trữ, cũng có thể phát biểu ý kiến và kiến nghị tại chỗ.
Hiển nhiên, hắn sớm dự đoán được cái loại khả năng, cũng biết nên ứng đối thế nào.
Lời này làm cho Thẩm Mặc có chút lưỡng lự, lượng vàng dự trữ của Hối liên hào cùng với số lượng phiếu ngân hàng cụ thể đều là đại bí mật, há có thể đơn giản cho triều đình biết?
thế là Thẩm Mặc nói:
- Việc này ta không thể thay họ đáp ứng, Hối liên hào không phải là hạ cấp của ta, Nhật Thăng Long ta càng không quen.
- Trước mặt chân nhân không nói láo.
- Trương Cư Chính trầm giọng nói:
- Nhật Thăng Long không cần ngươi lo, Hối liên hào nhất định sẽ nghe lời ngươi.
Tâm niệm thay đổi thật nhanh, Thẩm Mặc biết nên quyết định thì phải quyết định.
Nếu mình nói ngân hiệu đặt dưới sự giám sát của quan phủ, vậy người ta phái người giám sát thì cũng trong tình lý, không được phép nói một từ 'không' nữa.
Trên thực tế, y sớm có tâm lý chuẩn bị
- giữa quan phủ và phiếu hào phải làm ra một thỏa hiệp trên mức độ nhất định, mới có thể đạt thành lượng giải trên việc lưu hành ngân phiếu.
Hai người cũng biết, Hộ bộ phái đại biểu đến trú tại phiếu hào là có ý nghĩa gì
- đó giống như Chính phủ đã thừa nhận địa vị pháp tệ của ngân phiếu.
Vì cái này nên phải đáp ứng yêu cầu của Trương Cư Chính:
- Chỉ cần Nhật Thăng Long đáp ứng, ta sẽ thuyết phục Hối liên hào.
Thẩm Mặc cũng không phải cái loại người không quả quyết, liền cho hắn câu trả lời thuyết phục.
- Được.
Trương Cư Chính nặng nề gật đầu nói:
- Ta tin tưởng ngươi.
※※※
- Ài.
Mặc dù đã đạt thành hiệp nghị, nhưng Trương Cư Chính vẫn rầu rĩ không vui.
Thẩm Mặc biết hắn vì sao không vui, nhẹ giọng an ủi:
- Ta biết huynh đã dành kỳ vọng cao với cải cách tiền tệ, bất đắc dĩ quốc khố trống rỗng, không bột khó gột nên hồ a.
- Đúng vậy.
Trương Cư Chính thở dài một tiếng, có chút uể oải nói:
- Phiên Vương không nộp thuế, quan thân không nộp thuế, thương nhân cũng không nộp thuế.
Thuế má của triều đình toàn đặt trên người bình dân bách tính, bách tính không chịu nổi gánh nặng, cũng chỉ có thể bán ruộng đất cho phiên vương hoặc là quan thân, còn mình hoặc làm ruộng cho tá điền, hoặc đến phân xưởng làm công.
Tiếp tục như vậy, quốc khố vĩnh viễn không trống không, bách tính cũng nghèo rớt mồng tơi, ngày Đại Minh vong quốc không còn xa.
Hy vọng càng lớn, thất vọng cũng lại càng lớn, nỗi chán nản của hắn không ai có thể lĩnh hội.
Chỉ thấy hắn nhìn thẳng Thẩm Mặc nói:
- Lẽ nào không có biện pháp với họ thật sao?
- Có biện pháp, nhưng lúc này còn chưa làm được.
- Thẩm Mặc thản nhiên nói.
- Là cải chế sao?
- Trong mắt Trương Cư Chính chợt lóe sáng.
- Thái Nhạc nói cẩn thận.
Thẩm Mặc chẳng nói đúng sai, đây là đáp án của Trương Cư Chính, nhưng chưa hẳn là của mình.
- Ta biết, có một số việc không phải nên nói lúc này.
Trong giọng nói của Trương Cư Chính tràn ngập hy vọng, hắn nắm chặt bàn tay:
- Chuyết Ngôn, ta tự xưng là người cứu thế, thường ngày dưới mắt không còn ai, nhưng ngày hôm nay, ta thật sự phục ngươi.
Ta nguyện cùng quân tương hứa, đồng lòng góp lực, cùng nhau phụ tá xã tắc, ngăn cơn sóng dữ.
Lúc nãy còn đánh võ mồm, hiện tại lại tình chân ý thiết cùng chung chí hướng, loại chuyển biến này, không phải thường nhân có thể, nói cách khác, Thái Nhạc không phải người thường rồi.
Cũng may Thẩm Mặc cũng không phải người thường, y kích động cầm tay Trương Cư Chính nói:
- Vẫn là câu nói đó, ngã dĩ ngã huyết tiến Hiên Viên Thúc Đại, từ nay về sau huynh là đồng chí của ta.
Nói xong y thầm nghĩ, lời này nghe sao là lạ.
- Chuyết Ngôn.
Trương Thúc Đại lệ nóng doanh tròng.
- Thúc Đại.
Thẩm Chuyết Ngôn doanh tròng lệ nóng.
Phen biểu lộ này nói như thế nào chứ?
Muốn nói giả hết thì có hơi oan uổng cho hai người họ, nhưng nếu ai cũng thật hết vậy thì chờ bị đối phương lợi dụng đi.
Trong lòng hai người buồn nôn một hồi, nhưng đều như không có việc gì ngồi trở lại vị trí.
Trương Cư Chính nói tiếp:
- Cho dù chế độ tiền tệ tạm thời không thay đổi, nhưng cải cách trên phương diện khác cũng rất cấp bách, lại trị sắp nảy sinh cái mới, thuế pháp phải cải cách, còn có công thương, quân chế.
Các phương các mặt, tất cả đều rất cấp bách rồi.
Thẩm Mặc gật đầu, ý bảo hắn nói hết.
- Nhưng triều đình rơi vào nội háo(tổn hao bên trong) đã lâu, người người đấu nhau, chính sự cũng bị coi thành công cụ đấu tranh.
- Trương Cư Chính vô cùng đau đớn nói:
- Kết quả kéo bè kết phái, bè cánh đấu đá, người nhiều hơn việc, làm tổn hao tâm trí của chí giả, còn kẻ vô dụng thì ăn trên ngồi trốc.
Hai năm nay chắc Chuyết Ngôn lĩnh hội đầy đủ rồi chứ?
Thẩm Mặc bất đắc dĩ gật đầu, từ khi trở về từ phía nam, mình chưa làm được gì, dù cho đã lên làm nhất bộ thượng thư nhưng vẫn làm không nên chuyện, thời gian cứ thế bị lãng phí, vừa nghĩ liền cảm thấy đau lòng.
- Thật sự nếu không thay đổi, chí hướng của hai ta cũng sớm muộn gì cũng bị mai một hết như một kẻ vô tích sự, trơ mắt nhìn ngày vong quốc.
Đó là nỗi sỉ nhục lớn thế nào đối với thế hệ chúng ta.
Trương Cư Chính đè thanh âm xuống rất thấp, nhưng vẫn như sấm sét cuồn cuộn:
- Không thể để tiếp tục như vậy, chúng ta phải kết thúc những trò nội háo vô nghĩa này, để cho quốc gia này đi lên con đường mà nó nên đi.
Thẩm Mặc hãi hùng khiếp vía.
Từ chối ở lại ăn cơm, Trương Cư Chính trở về, mặc dù phương án của hắn bị phủ định, nhưng nếu có thể đặt phiếu hào dưới sự giám thị của triều đình, ngoại trừ có thể khống chế ngân phiếu phát hành, đối với bước tiếp theo bất kể mở trưng thu thương thuế hay là phổ biến Nhất điều tiên pháp cũng được, tuyệt đối diệu dụng vô cùng.
Thẩm Mặc nhìn như bị sắp đặt, nhưng tuyệt không chán nản, y căn bản không đem chuyện này để ở trong lòng.
Dùng không được bao lâu, Trương Cư Chính sẽ minh bạch, bất kỳ ai đáp ứng chuyện của ngươi đều không chắc chắn, chỉ có chuyện chính ngươi có thể làm chủ mới chắc chắn.
Nhưng được Trương Cư Chính nhắc nhở, không mưu muôn đời thì cũng mưu nhất thời.
Y ý thức được hiện tại quyền hành của các chưởng quỹ tại các phân hiệu quá lớn, mặc dù đều là nhân tuyển Nhược Hạm nhìn trúng, nhưng trông chờ một người vĩnh viễn anh minh, vĩnh viễn không biết chất, thì mình quá không hợp thực tế.
Tập thể quyết sách, giám sát hữu lực, mới là sự bảo đảm cho lâu dài thịnh vượng, tại Hối liên hào thành lập đổng sự hội và giám sự hội, nhất thiết phải đề ra nhật trình.
Thật ra Thẩm Mặc sớm đã có dự định như vậy, nhưng đều bị Nhược Hạm bằng mặt không bằng lòng, cứ dây dưa mãi.
Thẩm Mặc biết, nàng không muốn phân quyền, càng không muốn bị cản tay, cho rằng như vậy sẽ bất lợi cho mình phát huy, nhưng nếu như không hoàn thiện thể chế ngay lúc đầu, tương lai nhất định sẽ thiệt thòi lớn.
Không thể bởi vì thuận buồm xuôi gió liền lơ là sơ suất, phải quay về bàn bạc lại.
※※※ Nhìn cỗ kiệu của Trương Cư Chính rời khỏi, Thẩm Mặc quay lại nội viện, liền thấy Vương đi qua cung kính nói:
- Đại nhân, có một người nước ngoài tự xưng là bằng hữu của ngài, đang đợi ở đằng trước đã nửa ngày rồi:
Rồi hắn móc ra một danh thiếp, cười nói:
- Biết nói tiếng của chúng ta, còn biết cái này.
Thẩm Mặc tiếp nhận, thấy trên mặt vẽ một cái giá chữ thập liền hiểu ngay, mở ra nhìn quả nhiên là 'Tây học hậu tiến Sa Vật Lược bái thượng', y không khỏi cười rộ lên:
- Mau mời.
A không, cứ để ta tự đi.
Rồi vỗ vai Vương:
- Lo lắng cái gì, đi trước dẫn đường.
- A, vâng.
Thấy đại nhân coi trọng người nước ngoài đó như vậy, Vương không khỏi bồn chồn trong lòng, thì ra người tiếp khách ở đằng trước có thái độ không tốt đối với người nước ngoài kia, thiếu chút nữa còn đuổi người ta ra ngoài.
Thẩm Mặc đi tới phòng tiếp khách, vừa vào cửa liền thấy một người ngoại quốc tóc đỏ râu mép đỏ mắt, mặc nho bào vải xanh, khoác áo giáp mỏng màu đen, đầu đội nón lục hợp đồng sắc, đang ngồi ở đó uồng trà hẳn hoi.
- Ha ha ha, Sa Vật Lược thần phụ, nhìn thấy ông thật sự là quá tốt.
Kèm với tiếng cười sang sảng, Thẩm Mặc cất bước đi vào phòng.
- Thẩm đại nhân.
Sa Vật Lược(Francois Xavier) vội vàng đứng dậy, khom lưng thật sâu với Thẩm Mặc:
- Có thể nhìn thấy ngài mới tốt.
- Đều tốt đều tốt.
Thẩm Mặc đưa tay giả đỡ lấy hắn, sau khi song phương lại ngồi xuống rồi, y tươi cười nhiệt tình nói:
- Đông Nam từ biệt, đảo mắt đã hơn một năm rồi, thần phụ vẫn khỏe chứ.
Sa Vật Lược đi giầy chữ thọ đầu vuông, tóc và râu đều dựa theo quy củ của Đại Minh, chải vuốt rất chỉnh tề, khi giở tay nhấc chân, mùi vị Trung Quốc đã đậm đà hơn kia nhiều, ông ta nghe vậy cười nói:
- Đúng vậy, từ gia hương của đại nhân xuất phát, tại hạ một đường hướng bắc, dùng thời gian mấy tháng đi tới Bắc Kinh, dưới chiếu ứng của huynh đệ đại nhân.
Nam Minh tiên sinh, ta đã ở kinh thành sống vui vẻ hơn một năm rồi.
Nam Minh là tên hiệu của Chư Đại Thụ, trước khi chia tay với Sa Vật Lược, Thẩm Mặc ngoại trừ thư giới thiệu của quan phương, còn dẫn kiến ông ta cho Chư Đại Thụ tại Bắc Kinh, mời hắn chiếu cố giúp.
Thẩm Mặc thầm nghĩ, ông sống cũng an ổn, chắc sẽ không định di dẫn nữa chứ?
Liền cười nói:
- Thực sự là xin lỗi, ta hồi kinh cũng đã hơn một năm rồi, nhưng vì đủ loại nguyên nhân nên không cơ hội gặp mặt với ông.
- Việc của đại nhân ta cũng nghe Nam Minh tiên sinh nói qua.
- Sa Vật Lược nói:
- Ngài vất vả vì quốc sự, hoàn toàn không cần bận lòng cho ta.
- Thời gian vẫn có mà.
Thẩm Mặc khoát tay nói:
- Ông nói với ta một chút tình hình sau khi tiến kinh đi, đúng rồi.
ông bắt đầu truyền giáo chưa?
- Ha ha.
Sa Vật Lược nhún nhún mũi, cười khổ nói:
- Trắc trở hơn nhiều so với trong tưởng tượng, ta tại Ma Cao, tại Phúc Kiến, tại Thượng Hải, đó đều là những thành phố cởi mở, mọi người cũng không xa lạ gì với người ngoại quốc, giao lưu tương đối dễ dàng.
Thoáng dừng lại mới nói:
- Nhưng tại Bắc Kinh, ngoại trừ một số quan viên từ phía Nam đến làm quan, đại bộ phận bình dân đều chưa thấy qua người như ta.
Ta đi tới đâu đều có người theo đuôi, ta vừa nói thì họ lại cười rồi bỏ đi ngay, nhìn ta như thể nhìn quái vật vậy.
- Ha ha.
Thẩm Mặc cười rộ lên:
- Ít thấy sẽ lạ thôi, cái này cũng hết cách.
- Dưới loại tình huống này, ta chỉ có thể trước tiên đặt việc truyền giáo qua một bên.
Sa Vật Lược cười nói:
- Tinh lực chủ yếu đều đặt trên việc dùng để học tập và lý giải tập tục của Đại Minh, nghiên cứu kinh điển thư tịch truyền thống, để cho mình từ trong đến ngoài đều không khác gì người Đại Minh.
Như vậy, mới có thể kết giao bằng hữu với người kinh thành.
Thật ra ông ta tích cực học tập văn hóa Trung Quốc còn có một mục đích, là vì đem đạo Thiên Chúa dung hợp vào kinh thư cổ đại của Trung Quốc.
Ông ta mất công phu rất lớn, từ trong các sách như [Trung Dung], [Kinh Thi], [Chu Dịch], [Thượng Thư] trích ra các điều mục có quan hệ tới 'Thiên' và 'Đế', dùng để so sánh với Chúa Trời trong đạo Thiên Chúa của phương tây, vì làm chuẩn bị cho đạo Thiên Chúa càng dễ được người Minh triều tiếp nhận.
Đương nhiên, không cần thiết nói tỉ mỉ như vậy với Thẩm Mặc.
- Ông thật có lòng.
Thẩm Mặc gật đầu nói:
- Người của quốc gia này có truyền thống thâm căn cố đế, không tôn trọng những truyền thống này sẽ không thể sinh hoạt trong xã hội này, càng miễn bàn đến truyền giáo.
Thẩm Mặc thấy Vương đang ở cửa ra hiệu gắp món ăn, liền cười nói:
- Đến giờ cơm rồi, chúng ta vừa ăn vừa nói chuyện đi.
Rồi bảo Vương:
- Ăn ngay ở đây đi.
Vương liền dẫn người mang tới bàn ăn, lại bưng chậu đồng lên, mời hai người rửa tay, rồi mới lấy ra bốn mặn, bốn thanh tám dạng thức ăn từ trong hộp thức ăn bày ra bàn.
Mặc dù không phong phú, nhưng đều rất tinh xảo, Vương rất am hiểu sâu khẩu vị của bộ đường đại nhân.
- Thời gian đi làm nên không uống rượu với ông được.
- Thẩm Mặc nói với Sa Vật Lược:
- Nhưng ông có thể uống một chút.
- Khách tùy chủ tiện.
- Sa Vật Lược lắc đầu cười nói:
- Đại nhân không uống, ta cũng không uống.
- Vậy ta lấy trà thay rượu.
- Thẩm Mặc nâng chung trà lên, giơ lên với Sa Vật Lược:
- Vì chúng ta gặp lại cụng ly.
- Kính đại nhân.
Sa Vật Lược vội vàng hai tay nâng chung trà lên, nhẹ nhàng chạm một cái với Thẩm Mặc, hớp một ngụm rồi đặt ly trà xuống:
- Sự nhiệt tình của đại nhân làm ta thấy ấm áp như ở nhà.
- Hữu bằng tự viễn phương lai, bất diệc thuyết hồ?
(Luận ngữ:
Có bầu bạn từ phương xa tìm đến như vậy chẳng vui lắm sao?
) Thẩm Mặc khiêm tốn cười ra tiếng, hai người an tĩnh dùng cơm một lúc, y lại hỏi:
- Như vậy ngoại trừ học tập, ông còn làm gì nữa không?
- Vẫn theo chỉ thị của đại nhân, đem một số khoa học kỹ thuật của Âu Châu còn có đồ vật mới lạ của Tây Dương giới thiệu cho mọi người, hấp dẫn sự quan tâm của người Đại Minh.
Sa Vật Lược vội vàng đặt đũa xuống, nhỏ nhẹ nói:
- Còn dùng Tây y chữa bệnh cho dân chúng, theo đó số bệnh nhân được chữa khỏi ngày càng nhiều, ta cũng có chút danh khí.
- Đây đều là làm chuẩn bị cho truyền giáo phải không?
- Thẩm Mặc ung dung nói:
- Giê xu giáo hội của các người bên kia thúc dục ông rồi chứ?
- Đều không thể gạt được đại nhân.
- Sa Vật Lược hơi ngượng nói:
- Thượng cấp của ta, hội trưởng của Giê xu giáo hội La Diệu Lạp(Ignacio de Loyola) ra lệnh cho ta mau chóng triển khai công tác, cầu được quyền lợi hợp pháp truyền giáo tại Đại Minh cho hội Giê xu.
Dừng lại một chút mới nói:
- Cho nên ta cố ý tới nha môn bái phỏng đại nhân, bởi vì đây là một lần thỉnh cầu chính thức.
Thẩm Mặc ngồi thẳng người nói:
- Mời nói.
- Giê xu giáo hội chuẩn bị một thuyền lễ vật và đã đưa đến kinh thành, mời đại nhân thay mặt tiến hiến cho hoàng đế bệ hạ.
Sa Vật Lược lấy ánh mắt mong mỏi nhìn Thẩm Mặc:
- Cũng thay giới thiệu.
Trong mắt ông ta, tham kiến hoàng đế là chìa khóa để mở ra truyền giáo.
- Ta rất vui lòng cống hiến sức lực.
- Thẩm Mặc cười ra tiếng, bưng ly trà khẽ uống một ngụm, lại áy náy nói:
- Nhưng theo ta thấy, ông rất có thể sẽ không đạt được mục đích.
- Vì sao?
- Sa Vật Lược có chút lo lắng nói:
- Theo ta được biết, quý quốc tự do về tôn giáo mà.
- Ông nói không sai.
- Thẩm Mặc thản nhiên nói:
- Nhưng tình thế mạnh hơn người, ai cũng không có biện pháp.
Rồi y cầm lấy khăn ướt trên bàn lau tay:
- Chắc ông cũng biết, quốc gia của ta vừa mới mất đi một vị hoàng đế.
- Đúng vậy, trong lúc quốc tang, ta còn từng cầu phúc cho tiên đế nữa mà.
Sa Vật Lược khôi phục trấn định, thầy tu không thiếu nhất đó là kiên trì, bằng không thì cũng làm không được nghề này.
- Vậy thì ông nên biết, khi tiên đế tại vị, bởi vì trầm mê một loại tôn giáo, không chỉ xây dựng rầm rộ, nuôi dưỡng giáo đồ, thậm chí còn hoang phế chính sự, cả ngày tu luyện cùng các giáo đồ.
Ngay cả cuối cùng nguyên nhân qua đời cũng bị hoài nghi là ăn phải đan dược do giáo đồ tiến hiến.
Thẩm Mặc thấp giọng nói:
- Hiện tại Hình bộ đang thẩm vấn việc này, chắc ông cũng có nghe nói qua rồi chứ?
- Có nghe nói qua.
- Sa Vật Lược gật đầu nói:
- Có người nói [Di Chiếu] của tiên đế còn có trên [Đăng Cực Chiếu] của tân bệ hạ đều nhấn mạnh phải trừng phạt nghiêm khắc những giáo đồ này mà.
- Nói rất đúng.
- Thẩm Mặc nói với vẻ mặt bi thương:
- Hoàng đế bệ hạ cùng các đại thần phổ biến cho rằng, tiên đế bởi vì tôn giáo mà hại nước, thậm chí tổn hại long thể, sự tín nhiệm đối với tôn giáo đã giảm đến cực điểm, thậm chí bắt đầu phản cảm với nhân sĩ tôn giáo.
Lời này nói ra từ trong miệng Lễ bộ thượng thư của Đại Minh nên đả kích đối với Sa Vật Lược có thể nghĩ, mặc dù đã nhìn quen mưa gió, nhưng vẫn khó nén thất thố:
- Đại nhân, vậy ta nên làm cái gì đây?
- Ông yên tâm, Đại Minh là nước văn minh, nhất định sẽ không xảy ra sự kiện cực đoan tôn giáo như Châu Âu.
- Thẩm Mặc có chừng có mực nói:
- Ta chỉ cho rằng, hiện tại yết kiến hoàng đế khả năng kết quả sẽ không tốt lắm.
- Vậy thôi không gặp.
- Sa Vật Lược nóng nảy, ôm quyền nói:
- Xin đại nhân nhất thiết đừng phân biệt đối xử đối với bản giáo.
Một nước cờ vội, ông ta cũng rất ít khi dùng sai thành ngữ.
- Đừng có gấp, đừng có gấp.
- Thẩm Mặc cười trấn an ông ta:
- Thái độ nhất quán của ta sẽ không thay đổi, tựa như ở Thượng Hải, Nam Kinh, Tô Châu, ta sẽ toàn lực ủng hộ ông, người bằng hữu của ta.
- Đây là vinh hạnh của ta.
- Sa Vật Lược cười cảm kích nói với Thẩm Mặc:
- Ta có thể quen biết đại nhân, đó thực sự là thánh mẫu chúc phúc, sự chiếu cố và trợ giúp của ngài và bằng hữu của ngài đối với ta, là điều ta suốt đời không thể báo đáp, chúa nhất định sẽ chúc phúc cho các người.
- Quen biết với ông cũng là niềm vinh hạnh của ta, thần phụ.
Nụ cười của Thẩm Mặc ấm áp như ánh sáng mặt trời, làm cho Sa Vật Lược khôi phục trấn định:
- Xin đại nhân chỉ điểm sai lầm.
- Kỳ thật cho tới nay ông đều làm rất khá.
Thẩm Mặc liền nhiệt tình bày mưu tính kế:
- Trước khi chưa được chấp nhận thì không thể vội vã hành động, phải trước tiên tạo được hình tượng tốt đẹp của mình.
Hiện tại hình tượng cá nhân của ông xem như là lập được rồi.
Mọi người đều biết, Sa Vật Lược là người tốt, trí giả, thân sĩ, nhưng lý giải đối với giáo phái của các ông thì còn xa mới đủ.
Ông mà tùy tiện yêu cầu truyền giáo, cho dù hoàng đế của chúng tôi có nhân từ, sợ rằng các đại thần cũng sẽ không đáp ứng.
- Ý của đại nhân là bảo ta trước tiên lén lút một chút tuyên truyền bản giáo ư?
- Sa Vật Lược hỏi.
- Không thể nhắc đến chữ 'giáo' được.
Thẩm Mặc doạ:
- Hiện tại người trong nước mẫn cảm lắm, ông lại là dị tộc, sợ rằng vừa nghe thấy ông tuyên truyền thì đã lập tức xách đi gặp quan phủ rồi.
- Vậy nên làm sao?
- Sa Vật Lược có chút mơ hồ.
- Thánh nhân nói, đại âm nhược hi, đại thành nhược khuyết.
- Thẩm Mặc bí hiểm nói:
- Tuyên truyền cao minh nhất không phải là gào to giáo phái của mình lợi hại thế nào, mà là khiến mọi người tự động nhận thức được, ưu điểm của giáo phái các người.
- Ta hiểu được.
- Sa Vật Lược kinh hỉ nói:
- Đại nhân bảo ta là, sau này làm chuyện gì cũng phải giơ lên cờ hiệu của bản giáo?
- Đúng vậy.
Thẩm Mặc thản nhiên nói:
- Mặc dù ta không thể phê chuẩn ông truyền giáo, nhưng thân là quan viên chủ quản phương diện tôn giáo của Đại Minh, phê chuẩn ông lấy thân phận của đạo Thiên Chúa hoạt động ở kinh thành thì cũng không thành vấn đề.
Lại nói:
- Ông còn có thể lấy danh nghĩa sứ đoàn của Phật Lãng Cơ, kêu gọi không quá 50 người bạn tạm trú ở kinh thành.
50 người là hạn chế về nhân số của Đại Minh quy định sứ đoàn vào kinh, mà sứ đoàn sau khi vào kinh, tính huống ở lì không đi rất nhiều.
Đây không phải là lạm dụng chức quyền, mà là xử lý linh hoạt trong phạm vi chức quyền, ai cũng không bới móc khuyết điểm được.
****
- Thật tốt quá.
Nghe được Thẩm Mặc ưu đãi, Sa Vật Lược vui mừng khôn xiết:
- Đại nhân ngài thực sự là thiên sứ hạ phàm.
Nếu không phải lễ tiết của thế giới Đông Phương không cho phép, ông ta rất muốn tiến lên ôm một cái.
- Vì giúp bằng hữu không nề chi mà.
- Thẩm Mặc hùng hồn cười nói:
- Nhưng tuyệt đối phải nhớ kỹ, đừng có tự mình truyền giáo.
Thần phụ ông đương nhiên sẽ không, nhưng những người bọn sau này của ông khả năng nhất thời nóng ruột, làm ra việc gì không thể vãn hồi thì ta không dễ xử lý đâu.
- Đại nhân yên tâm, ta lấy danh nghĩa của thánh mẫu Maria phát thệ, ta sẽ chọn kỹ càng đồng bạn tiến kinh, nhất định sẽ ràng buộc họ.
- Sa Vật Lược nặng nề gật đầu nói:
- Sẽ không gây ra bất cứ phiền phức gì cho đại nhân.
Thẩm Mặc gật đầu cười nói:
- Rất tốt, ta tin tưởng ông.
Nói rồi đứng dậy, cất cao giọng nói:
- Được rồi, thần phụ, lo lắng của ông đã không còn, cơm chúng ta cũng ăn xong, không bằng chúng ta đến hoa viên tản bộ, trò chuyện về cái nhìn của ông đối với Đại Minh đi.
- Cầu còn không được.
Sa Vật Lược đã sớm ôm một bụng quan điểm và nghi vấn, ông ta biết hiện tại chính là cơ hội tuyệt hảo để giải nghi ngờ.
Có thể nghe được kiến giải của vị quan lớn Đại Minh anh minh này, ngày sau tất nhiên sẽ có lợi rất lớn cho mình.
Hai người liền rời khỏi phòng tiếp khách, đi tới tiểu hoa viên tại hậu viện.
Lễ bộ ít người, nha môn nhưng không nhỏ, các ti quan lại đều làm công tại tiền viện, toàn bộ hậu viện đều dành cho thượng thư và thị lang đại nhân, có vẻ xa xỉ hơn so với Hộ bộ, Lại bộ cực kỳ chật trội.
Bước trên con đường đá đầy là vàng, Thẩm Mặc nhẹ giọng hỏi:
- Ông tới Đại Minh cũng mấy năm rồi, không ngại nói một chút cái nhìn của ông đối với quốc gia này đi.
Rồi nhìn ông ta:
- Hiện tại ta không phải là quan viên triều đình, chỉ là một người bằng hữu của ông thôi, cho nên.
- Ta đương nhiên sẽ nói thật tình, kẻ nói dối sẽ không được lên thiên đường đâu.
- Sa Vật Lược nghiêm mặt nói.
'Xem ra ta đã định trước phải xuống địa ngục rồi.
' Thẩm Mặc không khỏi bi ai thầm nghĩ:
- Mời nói.
- Đây là một đế quốc vĩ đại có lãnh thổ rộng lớn, sản vật phong phú.
Thuyết pháp của Sa Vật Lược có chút khen ngợi quá đáng.
- Ta muốn nghe không chỉ là lời hữu ích.
Thẩm Mặc cũng không chấp nhận:
- Ông chỉ có nói chỗ tốt những năm gần đây, hiện tại ta muốn nghe chỗ không tốt.
Sa Vật Lược dù sao cũng là người phương Tây, tính tình ngay thẳng, không khéo che giấu, liền ăn ngay nói thật:
- Ta phát hiện bách tính và quan viên của Đại Minh phần lớn không có lý giải gì đối với thế giới hải ngoại, đến nỗi rất nhiều người cho rằng Đại Minh chính là toàn bộ thế giới, các phiên bang tiểu quốc còn lại chỉ nằm ở góc cạnh thế giới.
Trong các tác phẩm các ngươi rất ít nhắc tới ngoại quốc, cho dù thỉnh thoảng có địa phương được đề cập thì cũng thường gọi chung là 'nơi hoang man'.
Đương nhiên, đại nhân không giống.
Nói xong ông ta nhìn Thẩm Mặc, thấy y thần sắc như thường, ý bảo mình tiếp tục, liền nói tiếp:
- Kết quả dẫn đến họ tương đối bài xích và mâu thuẫn đối với các nhân sĩ ngoại lai như ta.
Hiếm khi có cơ hội nói hết, Sa Vật Lược cũng dứt khoát thổ lộ:
- Người Đại Minh đều coi toàn bộ người ngoại quốc là người không văn minh, không có tri thức, đồng thời còn dùng từ ngữ như vậy để xưng hô với chúng tôi.
Xem ra lòng tự trọng của vị thần phụ này vẫn bị thói khinh thị của người Đại Minh làm tổn thương không nhẹ.
Thẩm Mặc nhẹ giọng an ủi:
- Đại Minh bế quan tỏa cảng 150 năm, mấy thế hệ cũng chưa từng nhìn thấy người ngoại quốc, khó tránh khỏi có chút ngạc nhiên, nhưng xin tin tưởng ta, bách tính Đại Minh đều có giáo dục, đại đa số người vẫn lấy lễ đối đãi.
- Điều này ta hoàn toàn đồng ý.
- Sa Vật Lược gật đầu nói:
- Sau khi vượt qua xa lạ lúc ban đầu, chúng tôi cũng đã thành hảo bằng hữu, đều tranh nhau mời ta ăn cơm, hỏi cái này hỏi kia, hết sức thân mật mà hiếu kỳ.
Thoáng dừng lại mới nói:
- Ta phát hiện, người Đại Minh có một loại tính tình ngây thơ, một khi ý thức được hàng ngoại quốc có chất lượng rất tốt thì đều thích những thứ ngoại lai hơn cả những thứ của mình; một khi cho rằng quan niệm ngoại lai là chính xác thì triệt để phủ định truyền thống của mình.
Ta cảm thấy thói tự đại và bài xích của họ là xuất phát từ việc bọn họ không biết trên thế giới còn có nhiều thứ tốt hơn, có nhiều khoa học và chân lý hơn.
Trong đình viện hết sức an tĩnh, chỉ có tiếng sột soạt khi giẫm chân lên lá cây phát ra, cùng giọng nói khàn khàn lại có chút gượng gạo của Sa Vật Lược:
- Hai năm nay ta dùng rất nhiều thời gian để học tập các kinh điển cổ đại của Trung Quốc, nhưng thứ ta nói thẳng, cũng không có thu hoạch gì, trái lại làm cho ta càng thêm.
mê man.
- Vì sao mê man?
- Thẩm Mặc khẽ thở dài nói.
- Ta phát hiện toàn bộ thư tịch được xã hội tán thành và phổ biến thì đều về phương diện đạo đức triết học, hơn nữa những sách này đều thiếu khuyết khái niệm quy tắc logic, cho nên khi tiến hành trình bày tại một số phương diện nào đó thì không chút nào suy nghĩ đến sự liên hệ nội tại giữa các nhánh của toàn bộ hệ thống, kết quả chỉ là một loạt cách ngôn và suy luận hỗn loạn.
Sa Vật Lược có chút áy náy nói:
- Những lời này nói có hơi nặng, nhưng cổ ngữ nói 'thương cho roi cho vọt', ta thật sự không thể lý giải, một quốc gia lớn thế này, tại lĩnh vực tri thức sao lại hỗn loạn như vậy chứ?
Thẩm Mặc gật đầu, ý bảo ông ta nói cho hết, thế là Sa Vật Lược nói tiếp:
- Hơn nữa tại một số phương diện khoa học như số học, thiên văn học, hình học cũng tồn tại lỗ hổng và thiếu sót nghiêm trọng.
Ta đoán nguyên nhân có thể là tại Đại Minh chỉ có nghiên cứu triết học mới được coi là nghiên cứu học vấn, mới có khả năng được bổ nhiệm làm quan viên.
Mà quan viên, hầu như là chức nghiệp được kính nể duy nhất tại Đại Minh, toàn bộ người tham dự vào trong đó đều được công nhận là đã đạt được đỉnh điểm của hạnh phúc.
Kết quả dẫn đến không ai nguyện ý vất vả đi nghiên cứu số học hoặc là khoa học, trừ phi bởi vì các loại nguyên nhân mới đành phải vứt bỏ học nghiệp, mới có thể đi nghiên cứu số học và y học, những nghề nghiệp này cũng không được người kính trọng.
- Quan sát của ông rất tỉ mỉ.
Thẩm Mặc gật đầu nói:
- Đúng vậy, đây là bệnh trạng của xã hội.
- Ta cảm thấy bệnh căn ngay ở trên chế độ chọn lựa quan viên, trong mắt người phương Tây chúng tôi, 'chế độ khoa cử' là một một tổ chức nghiêm mật chưa từng có, hoàn toàn bao phủ lên hết các công trình vĩ đại của xã hội.
Sa Vật Lược ngả hai tay nói:
- Nhưng nó chỉ thi trình độ triết học của người dự thi, quan chủ khảo cũng chỉ tuyển ra từ trong số các nguyên lão triết học, chưa bao giờ tăng thêm một chuyên gia quân sự hoặc số học gia hoặc y sinh, càng không có các khoa học gia hiếm thấy tại Đại Minh.
Rồi ông ta tỏ vẻ không đồng ý:
- Tại Đại Minh, mọi người hình như đều cho rằng người am hiểu về triết học thì có thể làm ra phán đoán chính xác đối với bất luận vấn đề gì, nhưng trên thực tế, khác nghề như cách núi, họ cũng không thể đảm nhiệm được.
Một quốc gia cần phải có nhân tài về các phương diện như kiến trúc, kế toán, quân sự, pháp luật.
cộng đồng quản lý, mà không nên giao phó hết toàn bộ cho triết học gia nắm giữ.
- Nói rất đúng đấy.
Thẩm Mặc vẫn là lần đầu tiên nghe một người ngoại quốc tỉ mỉ quan sát Trung Quốc rất nhiều năm tới đánh giá quốc gia của mình.
Sa Vật Lược nói có thể không được đầy đủ chính xác, nhưng thực sự khiến y có cảm ngộ rất sâu:
- Vậy ông cho rằng Đại Minh ta nên cải chính như thế nào?
- Ta cảm thấy đây không phải là vấn đề, quan viên của Đại Minh đều là học giả tinh thông triết học, điều này giúp cho họ có được phong độ và tu dưỡng cá nhân rất tốt, thích lắng nghe các quan điểm đề xuất từ lý tính, mặc dù họ có chỗ không đúng, nhưng chỉ cần có người có thể lý tính vạch ra cho họ, sau khi trải qua suy nghĩ lý tính, họ sẽ từ từ bị thuyết phục đích.
Sa Vật Lược dừng bước, nhìn Thẩm Mặc thật sâu:
- Cản trở lớn nhất để cho họ có thể thoát khỏi ràng buộc, lấy thái độ bình đẳng để đối đãi với thế giới không biết, đặc biệt là học vấn bên ngoài của triết học.
- Không sai.
- Thẩm Mặc gật đầu, trầm giọng nói:
- Vậy nên bài trừ những cái ràng buộc đó thế nào đây?
- Chỉ có ánh sáng của khoa học.
- Sa Vật Lược gằn từng chữ.
- Nói rất đúng.
- Thẩm Mặc gật đầu nói:
- Khoa học, đây quả thật là thứ Đại Minh yêu cầu nhất.
Sa Vật Lược đặt tay phải lên ngực trái, khom lưng thật sâu với Thẩm Mặc và nói:
- Giê xu giáo hội nguyện tận chút sức lực, phái học giả chính trực thành khẩn hiệp trợ đại nhân truyền bá ánh sáng của khoa học.
Thấy ông ta trang nghiêm như vậy, Thẩm Mặc cười rộ lên nói:
- Ta đại biểu cá nhân, nhiệt liệt hoan nghênh, tương lai gặp phải trắc trở thì cứ việc tới tìm ta.
Hai người rất rõ ràng, đây là một việc đôi bên theo như nhu cầu, lưỡng hảo hợp nhất, nhưng đều tâm chiếu bất tuyên.
- Có những lời này của đại nhân, ta càng có thêm tự tin hơn rồi.
Sa Vật Lược hài lòng cười ra tiếng, nói xong từ trong tay áo lấy ra một cái hộp nhỏ mặt nhung thiên nga, dâng tặng cho Thẩm Mặc:
- Đây là chút tâm ý nho nhỏ, không biểu lộ hết được kính ý.
Thẩm Mặc sửng sốt rồi mới kịp phản ứng, thầm nghĩ lão tây này ở Trung Quốc thời gian dài cũng học được tặng lễ rồi, y không khỏi mỉm cười nói:
- Giữa hai ta đâu cần làm thế này?
- Đây là Giê xu giáo hội tặng cho đại nhân.
- Sa Vật Lược giải thích:
- Vì cảm tạ sự chăm sóc của đại nhân đối với bỉ hội, một chút tâm ý mà thôi, xin đừng chối từ.
Thẩm Mặc bình thường sẽ không nhận quà tặng, nhưng thái độ của lão tây này rất kiên quyết, y nhún nhường vài lần cũng không được, đành phải nhận lấy trước, thầm nghĩ chốc nữa sẽ bảo người kiếm cái khác tặng cho lão.
*** Tiễn bước Sa Vật Lược đi rồi Thẩm Mặc trở lại phòng Thiêm áp, mở cái hộp nhỏ ra xem, thấy là một chiếc đồng hồ bỏ túi vỏ cứng chạm trổ bạc, mặt bằng thủy tinh tự nhiên, đế lót vải gấm màu lam.
Có thể tại niên đại này thấy được một chiếc đồng hồ bỏ túi to bằng lòng bàn tay, lục trùng kích đối với Thẩm Mặc có thể nghĩ.
Thẩm Mặc cầm lấy chiếc đồng hồ tỉ mỉ quan sát nó, thấy biểu hiện trên mặt đồng hồ là tình cảnh một người thả câu bên bờ sông một trấn nhỏ, một người độc bộ đầu cầu.
Thiên nga bơi lôi trên mặt hồ, hai bờ sông là đài quan sát, giáo đường, thành nhỏ, toà tháp, nhà, gò đất và hàng liễu rủ, đủ loại phong tình cảnh vật rõ ràng trước mắt, như với tay có thể chạm.
Trên vòng đồng mặt ngoài đồng hồ có hoa tu líp Hà Lan, cùng hoa văn chạm bằng thủ công.
Đồng hồ có khắc chữ số La Mã để tính thời gian, chiếc kim đồng hồ bằng chất thép đang im lặng qua lại.
Quả là một tác phẩm nghệ thuật hoàn mỹ.
Thẩm Mặc chấn động rất sâu, trong lòng thì lại rất đỗi ngạc nhiên.
Lẽ nào công nghệ cơ giới của Châu Âu đã tiên tiến đến loại trình độ này rồi?
Cảm giác nguy cơ tràn ngập trong lòng, khiến lòng ham muốn của y giảm mạnh.
Thật ra Thẩm Mặc không biết, cho dù tại Châu Âu, đây cũng chỉ có thể xem như là một sản phẩm thủ công mỹ nghệ mà thôi, cự ly cách sản xuất công nghiệp chân chính còn phải vài trăm năm nữa.
- Đại nhân.
Vương ở ngoài cửa khẽ lên tiếng gọi, đánh thức Thẩm Mặc từ trong thế giới tinh thần, vô ý thức bỏ chiếc đồng hồ vào trong ngăn kéo, y khẽ nói:
- Chuyện gì.
- Ti Chủ khách lang trung Thôi Tông Nghiêu cầu kiến.
- Mời vào.
Ngay sau đó chẳng mấy chốc, một quan viên ngũ phẩm tuổi trạc 40 từ bên ngoài vào, cung kính hành lễ:
- Tham kiến bộ đường.
Thẩm Mặc ôn hoà cười nói:
- Mời Thôi đại nhân ngồi, dâng trà.
- Đa tạ bộ đường.
Thư lại bưng trà lên, Thôi Tông Nghiêu lần thứ hai cảm tạ.
Hắn biết Thẩm Mặc không thích dài dòng, liền đi thẳng vào chủ đề:
- Có đặc phái viên của nước Lữ Tống tại Nam Dương đưa quốc thư cho ti Chủ khách, yêu cầu triều kiến.
(Ti Chủ khách chủ quản sự vụ ngoại giao)
- Lữ Tống.
Thẩm Mặc lẩm nhẩm địa danh này.
- À, đó là một đảo quốc tại Nam Dương.
Thôi Tông Nghiêu lại cho rằng y không biết địa phương này nên vội vàng giải thích:
- Năm đầu Hồng Vũ, từng tiếng cống xưng phiên, triều ta cũng sai quan đưa chiếu phủ dụ cho nước này.
Tới năm Vĩnh Lạc, tổng cộng tiến cống năm lần, sau đó lâu không tới, không biết lần này đến đây là có mục đích gì.
Nói đoạn dâng lên quốc thư màu xanh nhạt.
- Đặc phái viên đó hiện đang ở đâu?
- Thẩm Mặc tiếp nhận, nhìn lướt qua rồi trầm giọng hỏi.
- Đang đợi hồi văn tại Thượng Hải.
- Thôi Tông Nghiêu nói:
- Chấp thuận hay không vẫn cần do đại nhân định đoạt.
- Ừm.
Thẩm Mặc thản nhiên nói:
- Lệ cũ trước kia thế nào?
- Thường là không được yết kiến.
Thôi Tông Nghiêu cười khổ nói:
- Nhất là tình cảnh hiện tại, nói thật chứ, chúng ta thật chịu không nổi.
Ngoại sứ đến đây thường đều là triều cống.
Cái gọi là triều cống, chính là phiên quốc vào triều cống hiến thổ sản.
Nói là tới tiến cống tặng lễ, nhưng thật sự hưởng không nổi, bởi vì Minh triều tự xưng là thiên triều thượng quốc, thường thường cấp cho hồi lễ thập bội, thậm chí gấp trăm lần.
Kết quả rất nhiều tiểu quốc thấy được chỗ tốt, đều hăng hái đến đây 'triều cống', kỳ thật không khác gì lừa gạt.
Mặc dù Minh triều đất rộng của nhiều nhưng cũng không chịu nổi, cho nên nghiêm ngặt quy định tư cách và chu kỳ nhập cống, cùng với quy mô của cống đoàn, lúc này mới giảm chi tiêu xuống.
Kết quả rất nhiều nước phụ thuộc vừa thấy không có lợi liền không tới cửa nữa, tỷ như Lữ Tống chính là loại tình huống này.
Sau đó Minh triều lại thi hành bế quan toả cảng, quốc lực cũng bắt đầu suy thoái, thế là lại thi hành thêm nhiều một chuyện không bằng ít một chuyện, thường xuyên lấy 'cống phi kỳ', 'cống phi đạo' hoặc 'cống bất hợp pháp' mà khước từ, hiện tại vừa thấy là phiên quốc hơn 100 năm chưa đến thăm, Thôi lang trung liền vô ý thức muốn đẩy ra ngoài.
Thẩm Mặc cầm quốc thư nhìn hai lần, rồi lắc đầu nói:
- Cộng thêm thông dịch mới 10 người, hiển nhiên cái này không phải là nhập cống.
Thôi Tông Nghiêu quả thật không chú ý tới điểm này, nhẹ giọng hỏi:
- Vậy sẽ là cái gì đây?
- Không quản là cái gì, người ta sẽ không từ vạn dặm tới đây.
Thẩm Mặc nhìn sang hắn, chậm mà kiên định nói:
- Hơn nữa đây là quốc gia đầu tiên từ Nam Dương đến đây triều kiến từ sau khi mở hải cấm, có ý nghĩa quan trọng mà sâu xa, cũng không thể khước từ không gặp.
Mặc dù không làm rõ, cái gì là ý nghĩa 'quan trọng mà sâu xa', nhưng nếu bộ đường đã nói thế thì nhất định đúng rồi, dù sao thì đến lúc đó người đến sẽ có ti Chủ khách tiếp đãi thôi, lăn tăn nhiều làm gì?
Thế là hắn thống khoái đổi ý nói:
- Bộ đường nói đúng, là thuộc hạ suy nghĩ không chu toàn.
Thẩm Mặc cũng lười nói tỉ mỉ với hắn, liền nói:
- Thế thì việc này toàn quyền giao cho ngươi phụ trách.
- Nhưng mà, lộ tuyến, nhân số, thời gian nhập cống.
Việc này từ trước đến nay đều là bộ đường đại nhân quyết định.
Thôi Tông Nghiêu lúng túng, thấy sắc mặt Thẩm Mặc có chút không hài lòng, vội vàng sửa lời:
- Đương nhiên, đại nhân vội vàng, thuộc hạ làm thay cũng là điều cần phải.
Hạ quan sẽ viết thành điều trần rồi đưa cho đại nhân xem.
- Ừm.
Lúc này Thẩm Mặc mới gật đầu, lại nói:
- Sau đó ti Chủ khách phải coi trọng các quốc gia phiên thuộc tới đây, tình
Mạng Y Tế