Bệnh do vi khuẩn Clotridium botulinum (C.
Botulinum) lưu hành trên toàn cầu gây ra.
Có nhiều thể bệnh, nhưng thể ngộ độc thực phẩm do độc tố C.
botulinum thường gặp nhất.
Nguy cơ xảy ra bệnh C.
botulinum tồn tại ở nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả các quốc gia phát triển.
Triệu chứng
Nhìn mờ, nhìn đôi, nói khó, nuốt khó, khô miệng, buồn nôn, yếu cơ xuống dần ở cả cơ thể.
Trường hợp nặng có thể gây liệt cơ hô hấp và gây tử vong.
Ở trẻ nhỏ, triệu chứng có thể gặp là ngủ gà, táo bón, khó bú, khó nuốt, khóc yếu.
Chẩn đoán
Hỏi bệnh sử và khám thực thể.
Nuôi cấy chất nôn, dịch rửa dạ dày làm xét nghiệm.
Điều trị
Kháng độc tố chỉ hiệu quả trong giai đoạn sớm.
Rửa dạ dày ruột để loại bỏ độc tố còn tự do.
Cho kháng sinh để loại trừ vi khuẩn.
Tiêm phòng chỉ đặt ra đối với các đối tượng có nguy cơ nghề nghiệp.
Bệnh do vi khuẩn Clotridium botulinum (C.
Botulinum) lưu hành trên toàn cầu gây ra.
Có nhiều thể bệnh, nhưng thể ngộ độc thực phẩm do độc tố C.
botulinum thường gặp nhất.
Nguy cơ xảy ra bệnh C.
botulinum tồn tại ở nhiều quốc gia trên thế giới, kể cả các quốc gia phát triển.
Vi khuẩn Clotridium botulinum (C.
botulinum) hình que, tạo nha bào (bào tử), sống kị khí, sinh độc tố có 6 týp (A, B, C, D, E, F) trong đó các týp A, B, E có khả năng gây bệnh cho người.
Ngoại độc tố của C.
botulinum cực độc, là tác nhân gây bệnh của vi khuẩn (vài phần triệu gam - nano gram đủ để gây bệnh).
Vi khuẩn C.
botulinum có khả năng sống sót cao, nha bào của chúng tồn tại trong đất, phân, bùn, trên động vật, hải sản, đồ hộp...
nhiều tháng; có thể sống trong đồ hộp đã mở, thịt, cá hun khói...
nhiều tuần.
Trong điều kiện bảo quản lạnh và có môi trường kiềm thì vi khuẩn có thể sinh ra nhiều độc tố.
Vi khuẩn bị diệt ở 60oC trong 30 phút hoặc bởi các hóa chất khử trùng thông dụng; để khử độc tố cần đun sôi 100oC ít nhất 15 phút; để diệt nha bào cần đun ở 100oC ít nhất 1 giờ, hoặc hơi nước nóng ở áp lực cao hay sấy khô trên 160oC ít nhất 30 phút.
Bào tử C.
botulinum tồn tại ở đất, bùn, phân tươi hoặc đã ủ, đường tiêu hóa của động vật và người mang khuẩn lành, các loại đồ hộp, thức ăn bảo quản, lên men ở môi trường kỵ khí.
Tuyên truyền, giáo dục thực hiện các biện pháp an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh, bảo quản và tiêu dùng thực phẩm, đặc biệt những thực phẩm có nguy cơ ô nhiễm C.botulinum; phòng chống ngộ độc thực phẩm do C.botulinum; thực hiện vệ sinh cá nhân, vệ sinh ăn uống; tuyệt đối không ăn, uống thực phẩm nghi ngờ nhiễm C.botulinum.
Giám sát, kiểm tra, thanh tra việc bảo đảm an toàn thực phẩm ở các khâu sản xuất, vận chuyển, bảo quản, sử dụng các thực phẩm đóng hộp, thực phẩm hun khói, thực phẩm lên men yếm khí (thịt, cá ướp, ủ mắm...), thực phẩm bảo quản trong môi trường yếm khí (xông khói...), lò mổ, cơ sở chế biến thức ăn, nơi bán sữa và sản phẩm sữa...
Phát hiện sớm các sản phẩm ô nhiễm C.botulinum để cảnh báo cho cộng đồng, thu hồi và xử lý sản phẩm triệt để (tiêu hủy).
Giám sát phát hiện sớm ca bệnh, chùm ca bệnh nghi ngờ do C.botulinum; sẵn sàng vật tư, thiết bị, thuốc đặc trị để tổ chức cấp cứu, điều trị kịp thời để hạn chế bệnh chuyển sang nặng hoặc tử vong.
Đảm bảo vệ sinh nguồn nước sạch cho cộng đồng, phòng tránh triệt để nguy cơ ô nhiễm phân người và phân gia súc đối với nguồn nước sạch.
Điều tra dịch tễ học, phát hiện nguồn gốc lây nhiễm để xử lý triệt để nguồn bệnh, yếu tố truyền nhiễm (thực phẩm ô nhiễm C.botulinum, nguyên nhân ô nhiễm C.
botulinum vào thực phẩm...).
Kháng độc tố chỉ hiệu quả trong giai đoạn sớm.
Rửa dạ dày ruột để loại bỏ độc tố còn tự do.
Cho kháng sinh để loại trừ vi khuẩn.
Tiêm phòng chỉ đặt ra đối với các đối tượng có nguy cơ nghề nghiệp.
Lưu ý: Thông tin về bệnh chỉ mang tính chất tham khảo.