Phúc mạc hay màng bụng là một màng thanh mạc trơn láng che phủ tất cả các thành của ổ bụng, bao bọc các tạng thuộc hệ tiêu hoá (gồm cả bó mạch và thần kinh), che phủ phía trước hay phía trên các tạng thuộc hệ tiết niệu và sinh dục.Viêm phúc mạc là phản ứng viêm toàn bộ hoặc một phần của phúc mạc do vi khuẩn hoặc do hóa chất.
Nguyên nhân phổ biến nhất là do vỡ đường tiêu hóa.
Ví dụ, vỡ ruột thừa có thể gây viêm phúc mạc.
Nếu không được điều trị, viêm phúc mạc có thể mở rộng ra ngoài phúc mạc và gây tử vong.
Triệu chứng
Đau bụng, chướng bụng, sốt, lượng nước tiểu ít, buồn nôn và nôn, khát nước, có dịch trong ổ bụng, bí đại tiện, bí trung tiện.
Chẩn đoán
Hỏi bệnh sử và khám thực thể.
Nguyên nhân của viêm phúc mạc có thể được xác định bằng cách quét CT, chụp cộng hưởng từ (MRI) ổ bụng hoặc kiểm tra trực tiếp tại phòng khám.
Xét nghiệm công thức máu toàn bộ (CBC), bảng chuyển hóa toàn diện (CMP).
Xét nghiệm lipase, phân tích nước tiểu (UA).
Điều trị
Xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời, thường bao gồm phẫu thuật và dùng thuốc kháng sinh.
Viêm phúc mạc là một hội chứng bệnh do nhiều nguyên nhân gây nên, là phản ứng viêm toàn bộ hoặc một phần của phúc mạc do vi khuẩn hoặc do hóa chất.
Viêm phúc mạc lànguyên nhân tử vong chủ yếu trong ngoại khoa (60-70%).
Đây làtình trạng bệnh lý nặng, nó là, do các nguyên nhân:
Vi khuẩn thường do nhiều loại vi khuẩn đường tiêu hóa có độc tính cao gây nên.
Phúc mạc là màng bán thấm lại có diện tích xấp xỉ diện tích da (1,5-2m2) nên khả năng hấp thu chất độc rất nhanh, dễ gây nên sốc và nhiễm độc.
Dễ lan tràn khắp ổ bụng do nhu động ruột
Viêm phúc mạc là một cấp cứu ngoại khoa thường gặp, cần được chẩn đoán sớm và xử trí đúng, kịp thời.
Do vi khuẩn: Có thể chỉ có một loại vi khuẩn gây viêm phúc mạc trong viêm phúc mạc tiên phát, hoặc nhiều loại vi khuẩn trong viêm phúc mạc thứ phát mà chủ yếu là vi khuẩn gram âm.
Do các loại dịch: Dịch dạ dày, ruột, máu, nước tiểu, dịch cổ chướng bội nhiễm.
Thông thường, viêm phúc mạc liên quan đến thẩm phân phúc mạc là do vi trùng xung quanh ống thông.
Nếu phải thẩm phân phúc mạc, thực hiện các bước sau đây để ngăn ngừa viêm phúc mạc:
Rửa tay, bao gồm bên dưới móng tay và giữa các ngón tay, trước khi chạm vào các ống thông.
Làm sạch da xung quanh ống thông với chất khử trùng hàng ngày.
Vệ sinh sạch sẽ.
Nếu đã có viêm phúc mạc tự phát trước đó, hoặc nếu có tích tụ chất dịch phúc mạc do bệnh khác như xơ gan, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để phòng ngừa viêm phúc mạc.
Nguyên tắc điều trị
Viêm phúc mạc tiên phát nếu chẩn đoán được nguyên nhân chính xác chỉ cần điều trị nội khoa.
Viêm phúc mạc cấp tính thứ phát phải được điều trị ngoại khoa cấp cứu.
Nếu cần phải điều trị hồi sức cũng không nên kéo dài thời gian trước phẫu thuật.
Nguyên tắc mổ:
Đường mổ rộng, mở thành bụng một lớp.
Loại trừ nguyên nhân.
Làm sạch ổ bụng bằng lau rửa kỹ.
Dẫn lưu ổ bụng nếu thấy cần thiết.
Đóng bụng một lớp để hở da (đặc biệt trong viêm phúc mạc nặng và viêm phúc mạc do tạp khuẩn).
Lưu ý: Thông tin về bệnh chỉ mang tính chất tham khảo.