Ths. Bs Quách Thị Hoàng Oanh Phó khoa XNDTYH – Bệnh viện Từ Dũ
Sẩy thai liên tiếp • Bất thường nhiễm sắc thể 46,XY,t(7;15)(q32;q25) 46,XX ? • Lệch bội NST- IVF thất bại nhiều lần BlueGenome
Dị tật bẩm sinh 46,XY ? Thai 18 tuần Sứt môi – Chẻ vòm Pierre Robin Sequence
Hb Bart’s – Phù thai ? 25% Vợ: alpha zero thalassemia (--SEA/aa) Chồng: alpha zero thalassemia (--SEA/aa)
Xét nghiệm di truyền trước làm tổ Preimplatation Genetic Testing (PGT) Kỹ thuật xác định những bất thường về mặt gen di truyền ở các phôi ( ± thể cực của trứng) được tạo ra qua quá trình thụ tinh ống nghiệm trước khi chuyển phôi vào tử cung (Handyside A, 1990)
Phân loại PGT ØPGT-A (Aneuploidy) Ø PGT-SR (Structure Arrangement) • Sàng lọc lệch bội nhiễm sắc thể • Phát hiện bất thường cấu trúc NST (NST) (chuyển đoạn không cân bằng) • Chọn lựa giới tính? • Chiếm ≈ 60% các trường hợp Ø PGT-M (Mutation) PGT (ESHRE,2016) • Phát hiện bệnh liên quan gen • Xác định yếu tố HLA phù hợp PGS PGD
Khảo sát bất thường NST: PGT-A và PGT-SR FISH Karyolite Microarray NGS BoBs (aCGH/SNParray) • PGT-A • Sàng lọc SL 24 NST • PGT-A/PGT-SR • Gần tương đương aCGH • RL SL hoặc cấu trúc NST • PGT-A/PGT-SR • Ít NC • SL và cấu trúc 24 NST • Không toàn diện • Phổ biến • Hiệu quả: không cao • PGT-A/PGT-SR • Nhiều nghiên cứu • SL và cấu trúc NST • Ít NC Microarray được lựa chọn phổ biến : Ø Khảo sát toàn diện, chính xác (≈98%) Ø Giá cả phù hợp Ø Nhiều nghiên cứu: tăng tỷ lệ làm tổ và sinh sống
Kỹ thuật PGT-M • Xác định đột biến trực tiếp: các kỹ thuật PCR Ø Giải trình tự gen Ø Minisequencing Ø Enzyme cắt giới hạn Ø Chú ý: Allen drop-out 5% • Phân tích liên kết: khi không xác định được đột biến Ø Sử dụng đoạn ngắn lặp lại (STR) Ø SNP Ø Karyomapping
Bệnh viện Từ Dũ • 2013: Nghiên cứu tiền cứu • N=48 phôi N3 hiến tặng • Phôi sống sau sinh thiết: 95.8 (46/48) • FISH: 5 NST 13, 18, 21, X, Y. (Vũ Bích Thuỵ và CS, 2013) 9
6/2018: qui trình PGT theo xu hướng SINH THIẾT Sinh thiết phôi ƯU ĐIỂM Không hạn chế về thời gian gian ngày 5/6 & trữ đông • Tăng thời gian cho phân tích • Tỷ lệ thành công tương đương chuyển phôi tươi PGT • Cơ thể, nội mạc tử cung phục hồi sau sử dụng thuốc kích trứng • Giảm đa thai Chuyển phôi trữ đông không bất thường LÀM TỔ
Chỉ định PGT Ø PGT-A: • Sảy thai liên tiếp ≥ 3 lần • Vợ lớn tuổi ( ≥ 36 tuổi) • IVF thất bại nhiều lần (≥ 3 lần) • Chồng vô sinh nặng (mất đoạn AZF) Ø PGT-SR: Vợ hoặc chồng bất thường cấu trúc NST Ø PGT-M: VC mang đột biến gen: Thalassemia, FVII…
BVTD: kỹ thuật PGT sử dụng ØPGT-A, PGT-SR: aCGH ØPGT-M • β Thalassemia: giải trình tự gen F1 F2 F3 R1 R2 R3 • α Thalassemia: 2 phản ứng PCR • Gap-PCR: phát hiện đột biến –SEA • PCR khuếch đại đặc hiệu gen α2 globin
Ø Từ 6/2018-01/2019 25 cặp vợ chồng 107 phôi N5 3 (12%) 17 (15.9%) 13 54 9 (50.5%) (36%) (52%) PGT-A 36 (33.6%) PGT-SR • Tuổi vợ: 24-39 tuổi • Số phôi/cặp: 1- 8 phôi • PGT-A: nhiều nhất, 54 phôi của 13 cặp • PGT-M: 1 ca β Thalassemia, 2 ca α Thalassemia • TH không có phôi bình thường: 5 (25%) • Phôi có kết quả: 100/107 (93.5%), thất bại: 7/107 (6.5%)
Kết quả PGT-A • 2/13 cặp (15%): không có 2 phôi bình thường >36 tuổi ≥ 36 TUỔI 38.5% 10 (8 ca) 14 • Tỷ lệ phôi bình thường N5>N3: 61% vs 21.5% 0 • Tỷ lệ thất bại: 4% (2/54) 32% Thất bại
Kết quả PGT-SR • Số phôi trung bình: 4/cặp • Phôi bất thường: cao 66.7% 1 2.7% • 3/9 cặp (33.3%) không có 11 30.6% Bình thường phôi bình thường: 1 cặp cả 2 Bất thường 24 Thất bại vợ chồng đều mang rối loạn 66.7% cấu trúc NSTà Xin trứng/tinh trùng?
Kết quả PGT-M+A MÃ SỐ PGT-A/SR PGT-M KẾT QUẢ • Cả 3 TH đều có phôi chuyển 18019 A Thất bại Thất bại Thất bại B Thất bại Thất bại Thất bại • PGT-A/SR: 70% (12/17) phôi bất C Bình thường WT BÌNH THƯỜNG thường D 22x4 CD95 4 NST 4; Mang gen β Thalassemia • PGT-M: E 16x1 HbE 1 NST 16; Mang gen β Thalassemia G 9x3 CD95 3 NST 3; Mang gen β Thalassemia • 23.5% (4/17): phôi đồng H 19x3 WT 3 NST 19; Mang gen β Thalassemia hợp tử A 13x3 SEA/SEA 3 NST 13; Hb Bart’s 1901 • 29% (5/17): phôi mang gen B Bình thường SEA/WT Bình thường NST; Mang gen α Thalas C Gain(2),Loss(13) SEA/WT Nhân đoạn NST2, mất đoạn NST13; Mang gen α Thalas à Tỷ lệ phôi bất thường NST/phôi D Gain(2),Loss(13) SEA/SEA Nhân đoạn NST2, mất đoạn NST13; PGT-M không bệnh: 8/11 (73%) Hb Bart’s E Gain(2),Loss(13) SEA/SEA (ASRM,2018: 50%) G Loss(13) WT Mất đoạn NST 13; Không mang gen à Nên tư vấn PGT-A cùng với H Loss(2),Gain(13) WT Mất đoạn NST2, nhân đoạn13; Không mang gen 1902 A Bình thường WT BÌNH THƯỜNG PGT-M cho các TH bệnh gen B (1,15,21)x3,(9q)x3 WT 3 NST 1,15,21,9q; Không mang gen C 20x3 SEA/SEA 3 NST 20; Hb Bart’s
Ø PGT-SR: chỉ định tình cờ cho cặp vợ chồng mang gen α0 Thalassemia--SEA 46,XX,t(2;13)(p25;q14) --SEA/--SEA (Kết quả PGT-M) (kết quả PGT-A) • Nên chỉ định Karyotype cho các cặp VC PGT-M?
Kết quả 107 phôi: sống sau sinh thiết 10 TH mang thai 20/25 TH có phôi bình thường 1 TH đang giai đoạn thử 14 TH đã chuyển phôi thai 6 TH chưa chuyển phôi 3 TH thất bại • 1 TH đã sinh con bình thường • Tỷ lệ mang thai: cao 71.5% vs • Tỷ lệ phôi sống sau 47% (tỷ lệ mang thai chuyển sinh thiết N5 >N3 phôi trữ tại BVTD); ASRM (100% vs 95.8%) 2018: 69.1% • TH chưa chuyển phôi: • 1 TH chuyển phôi 2 lần thât 1 phôi bình thường bại: vợ Trisomy X khảm à mang thai hộ?
• PGT-SR: 3/8 phôi bình thường • Chuyển phôi bình thường: 8/2018 • Sinh bé gái khoẻ mạnh: 27/4/2019 (phôi mất đoạn NST 7q, nhân NST 15q)
46,XX,t(6;7)(q25;p22) 2/2017 12/2017 Siêu âm 10/5: thai 31 tuần 3 ngày, chưa phát hiện bất thường Ø Thai lần 1 và 2: Siêu âm: Da gáy dày, bất sản xương mũi