3 lời khuyên hữu ích về u xơ tử cung

U xơ tử cung (UXTC) là những cục bướu thịt có thể nằm ngoài bìa, trong thành hoặc lọt trong lòng tử cung. Đây là loại u lành tính thường thấy nhất của tử cung. Khi estrogen trong cơ thể tăng cao, u xơ tử cung thường to ra do sự tăng sinh các sợi cơ, mô cơ ở thành tử cung.

Lời khuyên thứ nhất: Lắng nghe những biểu hiện ban đầu

Triệu chứng đầu tiên của UXTC là ra khí hư nhiều do niêm mạc tử cung bị kích thích (dịch này thường trong, đôi khi loãng như nước và ngày một nhiều hơn). Tiếp đó, bệnh nhân bị rối loạn kinh nguyệt, thời gian hành kinh kéo dài hơn bình thường và bị đau bụng do tử cung phải co bóp mạnh để đẩy huyết kinh ra ngoài. Khi khối u xơ đã lớn, huyết không ra theo chu kỳ nữa mà có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào khiến bệnh nhân xanh xao, mệt mỏi. Và khi khối u lớn hơn chèn ép bàng quang có thể gây bí tiểu tiện hoặc táo bón và đau nếu u phát triển vào trực tràng.

Nhiều người có thể sờ thấy nhân xơ cứng chắc ở vùng bụng dưới vào ban đêm khi các cơ bụng được thả lỏng. Trường hợp nặng hơn là khi khối nhân xơ tạo thành polyp (bướu thịt) tụt vào âm đạo khiến bệnh nhân bị ra máu nhiều và có cảm giác vướng mỗi khi sinh hoạt tình dục. Cũng có nhiều trường hợp UXTC không có biểu hiện nào trong một thời gian rất dài, chỉ khi khối u đã lớn, bệnh nhân mới tự sờ thấy, hoặc bác sĩ phát hiện trong đợt khám phụ khoa định kỳ.

Lời khuyên thứ hai: Không chủ quan

UXTC là những khối u lành tính nên thường không gây nguy hiểm cho người bệnh nếu được phát hiện sớm. Nhưng vì tâm lý chủ quan, nhiều chị em không có thói quen khám phụ khoa định kỳ nên thường bệnh phát hiện muộn, khó điều trị và có thể gây các biến chứng, nhất là trong thai kỳ.

Những u xơ lớn lên có thể ép vào xương chậu gây cảm giác đau. Ngoài ra, còn ép vào đường dẫn tiểu, làm sưng thận, hay ép vào bọng đái gây cảm giác luôn muốn đi tiểu.

Thai phụ có UXTC có thể bị sinh non, ngôi thai dễ bị bất thường, rau bám ở vị trí bất thường (rau tiền đạo, rau cài răng lược). Đồng thời, u xơ cũng làm kéo dài cơn chuyển dạ. Thậm chí, những khối u to, nằm ở vị trí “hiểm” có thể làm cho sản phụ không sinh được, phải mổ và có nguy cơ bị băng huyết cao hơn.

Trong thời kỳ hậu sản, thường là u xơ sẽ nhỏ lại, không gây biến chứng gì. Tuy nhiên, cũng có khi nó gây biến chứng nhiễm khuẩn, nhất là đối với các u xơ dưới niêm mạc. Những u xơ có cuống dễ gây biến chứng xoắn do ổ bụng rỗng đột ngột.

Ngoài ra, UXTC có thể gây hiếm muộn do làm thay đổi lớp nội mạc tử cung, không thuận lợi cho sự làm tổ của trứng thụ tinh. Nó cũng có thể chèn ép, làm gập vòi trứng hoặc làm bít lỗ cổ tử cung. Với những người đã mang thai, nó có thể làm sẩy thai liên tiếp do lớp nội mạc không phát triển đầy đủ, và do buồng tử cung bị chèn ép, không phát triển to ra được.

Lời khuyên thứ ba: Hiểu rõ bệnh để điều trị

Có hai phương pháp điều trị UXTC là điều trị nội khoa và phẫu thuật. Việc lựa chọn phương pháp nào phụ thuộc vào kích thước của khối u, tuổi và nhu cầu sinh con của người phụ nữ.

Những người bị đau bụng nhiều nhưng u xơ nhỏ (dưới 5cm), có nhu cầu sinh con được chỉ định dùng các loại thuốc progesteron trong 6 tháng đồng thời theo dõi chặt chẽ sự tiến triển của khối u. Những thuốc này sẽ làm kích thích tố nữ ngưng đi, mãn kinh tạm thời. Trong thời gian đó, những u xơ này có thể giảm bớt, nhỏ đi từ 35 - 60%. Tuy nhiên, sau khi ngưng thuốc thì những cục u xơ này sẽ phát triển trở lại. Vì vậy, sau 6 tháng, bệnh nhân phải khám và siêu âm đánh giá kích thước của u để bác sĩ có cách xử trí thích hợp.

Nếu khối u lớn hơn 5cm thì bắt buộc phải mổ bóc tách (vẫn bảo tồn tử cung) bệnh nhân vẫn có thể mang thai nhưng phải đợi ít nhất 3 năm. Khi có thai, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ vì có nguy cơ vỡ tử cung, gây tử vong cho mẹ và thai nhi.

Nếu bệnh nhân đã nhiều tuổi, đủ số con mong muốn hoặc khối u quá lớn thì phải mổ cắt tử cung bán phần hoặc toàn phần bằng phương pháp mổ mở hay nội soi ổ bụng hoặc nội soi qua “đường dưới”. Trong trường hợp bệnh nhân không bị ra máu nhiều thì có thể áp dụng phương pháp sau: Luồn một ống dẫn máu vào trong tĩnh mạch từ đùi lên, sau đó bỏ thuốc làm máu đông ngay ở những động mạch nuôi tử cung để máu vào tử cung giảm bớt, như vậy những u xơ này sẽ nhỏ đi bớt phần nào.

Những năm gần đây, nước ta đã điều trị UXTC bằng phương pháp tắc mạch. Phương pháp này được thực hiện trên máy chụp mạch kỹ thuật số DSA. Một ống thông nhỏ được đưa vào động mạch đùi bên phải, từ đó đi đến động mạch tử cung hai bên. Chất tắc mạch PVA được bơm qua ống thông làm tắc toàn bộ các mạch máu nuôi UXTC khiến khối u bị thiếu ôxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến hoại tử vô trùng. Từ đó, chúng dần dần teo nhỏ trở thành sẹo không có mạch máu hoặc biến mất hoàn toàn.

Bệnh nhân có thể ra viện sau thực hiện kỹ thuật tắc mạch 1-2 ngày, cảm giác đau tức sau 3-5 ngày. Việc khám kiểm tra định kỳ được thực hiện 3 tháng một lần trong vòng một năm sau điều trị.

Kết quả điều trị Khoa Can thiệp tim mạch của Bệnh viện TW Quân đội 108 cho thấy, tỷ lệ thành công là 90-95%; tỷ lệ tái phát nhân xơ sau 3 năm chỉ là 1-2% và chưa ghi nhận trường hợp nào bị tai biến, biến chứng nặng. Tuy nhiên, phương pháp này chống chỉ định cho nhóm bệnh nhân không có triệu chứng, khi nghi ngờ có thai hoặc viêm vòi trứng, các u xơ dưới thanh mạc có cuống hoặc kích thước lớn.

***

Những phương pháp nào dùng để điều trị u xơ tử cung (nhân xơ tử cung)?

Phần lớn u xơ không cần điều trị, chỉ cần đi khám định kỳ để đảm bảo u xơ không phát triển quá lớn hoặc gây ra các vấn đề khác.

Các loại thuốc có thể dùng là các thuốc kháng nội tiết tố. Nếu các triệu chứng tiếp tục xảy ra, có thể lựa chọn phẫu thuật cắt bỏ tử cung hoặc loại bỏ u xơ nếu bệnh nhân vẫn muốn có con.

Phương pháp mới khác là làm thuyên tắc động mạch tử cung để cắt đứt nguồn máu nuôi u xơ. Ngoài ra, bác sĩ có thể sử dụng biện pháp ly giải cơ (dùng dòng điện để hủy u xơ và làm teo các mạch máu nuôi u xơ); và ly giải cơ bằng đông lạnh (dùng nitrogen lỏng thay cho dòng điện).

Bác sĩ sẽ phẫu thuật để cắt bỏ u xơ tử cung. Tuy nhiên, nhờ những tiến bộ trong khoa học, một số phương pháp điều trị không cần xâm nhập vào cơ thể bạn. Một phương pháp điều trị phổ biến là MRgFUS (cắt u xơ tử cung bằng sóng siêu âm). Phương pháp điều trị này sử dụng sóng siêu âm để tiêu diệt các u xơ mà không gây ra tổn thương cho các mô khác.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh u xơ tử cung (nhân xơ tử cung)?

Bạn sẽ có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:

- Duy trì cân nặng bằng cách tập thể dục và chế độ ăn uống đúng cách

- Kiểm tra sức khỏe hàng năm để bác sĩ có thể theo dõi diến tiến của khối u và can thiệp khi khối u quá lớn

- Uống thuốc theo toa của bác sĩ

- Báo cho bác sĩ biết về những lo ngại của bạn và mô tả các triệu chứng.

Chị em phụ nữ thường lo lắng khi được chẩn đoán bị u xơ tử cung. Tuy nhiên, may mắn là nhiều trường hợp u xơ tử cung chỉ cần theo dõi định kỳ, chưa cần can thiệp phẫu thuật.

Bạn nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên cùng với kiểm tra sức khỏe sinh sản để phát hiện bệnh sớm và có kế hoạch theo dõi cũng như điều trị kịp thời. Với những triệu chứng bất thường mới xuất hiện như rong kinh, rong huyết, bụng to lên… bạn đừng ngần ngại đi khám bác sĩ phụ khoa.

Hoàng Minh

Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình