Là bệnh lý nguy hiểm, nhưng rất khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Bệnh hay bị nhầm lẫn với loạn cận thị hoặc nhược thị và dễ bị phát hiện muộn dẫn tới sẹo giác mạc.
Bé L.M.T. bị cận đã 2 năm. Trước khi khai giảng, gia đình đưa bé đến cửa hàng kính để kiểm tra độ cận. Sau khi đo và kiểm tra, bé đã được thay kính. Tuy nhiên, sau 2 tuần, bé thường kêu nhìn mờ, mắt khó chịu nên gia đình đưa bé đến Bệnh viện Mắt Trung ương để khám. Tại đây, các bác sĩ phát hiện mắt bé có hiện tượng giác mạc bị mỏng và biến dạng theo kiểu hình nón. Sau khi khám chẩn đoán chuyên sâu hơn bằng máy, phát hiện thêm bé bị chóp. Đây là một loại bệnh lý làm cho phần trung tâm hoặc cạnh trung tâm phía dưới của giác mạc bị giãn phình ra và tiêu mỏng. Bệnh thường khởi phát ở độ tuổi thanh thiếu niên và có tốc độ tiến triển rất khác nhau tùy theo từng người. Đôi khi bệnh chỉ tiến triển đến một giai đoạn nhất định rồi ổn định và dừng lại (thường tiến triển tới khi 20-30 tuổi). Hiện nay, người ta chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra hình chóp nhưng đã tìm thấy mối liên quan với một số yếu tố như: bệnh thường gặp ở những bệnh nhân có tiền sử viêm kết mạc mùa xuân, viêm kết mạc dị ứng, hay day dụi mắt... và bệnh có thể có yếu tố di truyền.
Khi bệnh tiến triển sẽ làm cho trung tâm bị giãn phình, bề mặt không còn đều đặn gây ra cận loạn thị. Ở giai đoạn muộn hơn, sẽ bị phù, mờ đục và để lại sẹo giác mạc. Bệnh hình chóp thường bị chẩn đoán nhầm với loạn cận thị, nhược thị. Nếu chẩn đoán chỉ dựa vào các dấu hiệu thăm khám trên sinh hiển vi thì thường chỉ phát hiện được bệnh ở giai đoạn muộn. Muốn phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, cần dựa vào khai thác tiền sử có dấu hiệu gợi ý như thường xuyên thay đổi số kính gọng, thay đổi độ loạn thị trong độ tuổi 16-25, đặc biệt khi soi bóng đồng tử thấy có dấu hiệu cắt kéo. Khi có dấu hiệu nghi ngờ, cần cho bệnh nhân chụp bản đồ giúp chẩn đoán xác định.
Bệnh hình chóp ở giai đoạn sớm, khi loạn thị chưa nhiều thì có thể điều chỉnh bằng kính gọng hoặc kính tiếp xúc (kính áp tròng) mềm giống như tật khúc xạ thông thường.
Ở giai đoạn nặng hơn, bị biến đổi, gồ ghề không đều (loạn thị không đều) nhưng còn trong suốt, kính gọng hay kính tiếp xúc mềm không còn có tác dụng làm cải thiện thị lực. Khi đó, việc sử dụng kính tiếp xúc cứng sẽ giúp cải thiện thị lực đáng kể, rõ rệt. Tùy vào mức độ, hình thái cụ thể mà có thể kê kính tiếp xúc có thiết kế, thông số thay đổi khác nhau, thậm chí có những thiết kế kính sử dụng phối hợp cả kính tiếp xúc cứng và mềm.
Ở giai đoạn muộn, khi đã bị phù hoặc để lại sẹo giác mạc, việc sử dụng kính tiếp xúc sẽ không còn phù hợp, bệnh nhân cần được ghép để phục hồi thị lực.
Bệnh giác mạc hình chóp không phải bệnh lý thường xuyên gặp trên thực tế lâm sàng, dễ bị bỏ sót ở giai đoạn sớm. Khi bệnh nhân có các dấu hiệu gợi ý như trên thì cần nghĩ đến hình chóp và gửi đến các cơ sở chuyên khoa mắt có đầy đủ trang thiết bị để được chẩn đoán chính xác bệnh.
Trong điều trị, kính tiếp xúc, đặc biệt là kính tiếp xúc cứng có vai trò rất quan trọng. Đây là một loại thiết bị y tế đặt trực tiếp lên bề mặt nhãn cầu nên bệnh nhân cần được thăm khám cẩn thận, tỉ mỉ để lựa chọn được thông số, thiết kế kính phù hợp. Bệnh nhân cần phải được hướng dẫn cách sử dụng, vệ sinh và bảo quản kính để đảm bảo an toàn, nhận biết và phòng tránh những biến chứng có thể gặp phải trong quá trình sử dụng kính. Bệnh nhân cũng cần thăm khám định kỳ nhằm theo dõi, phát hiện sớm các biến chứng, đồng thời theo dõi tiến triển của bệnh, thay đổi thông số kính nếu cần thiết. Hiện nay, ở Việt Nam cũng đã có những cơ sở chuyên về kính tiếp xúc có thể khẳng định chẩn đoán, kê đơn kính, đồng thời theo dõi, thăm khám định kỳ cho những bệnh nhân bị bệnh lý hình chóp.
Chủ đề liên quan:
bệnh giác mạc chóp