U xơ tiền liệt tuyến là gì?
Tuyến tiền liệt là cơ quản nhỏ với kích thước khoảng 2cm, có vị trí nằm bên dưới bàng quang và bao bọc xung quanh niệu đạo.
Khi tuyến tiền liệt bị phì đại lành tính thì được gọi là u xơ tiền liệt tuyến. Căn bệnh này thường gặp ở nam giới từ trung niên đến cao tuổi và hay xuất hiện triệu chứng sau tuổi 50.
U xơ tiền liệt tuyến thì tình trạng tuyến tiền liệt bị phì đại lành tính
U xơ tiền liệt tuyến khiến dòng chảy của nước tiểu từ bàng quang tới niệu đạo bị cản trở, dẫn tới những rối loạn tiểu tiện như tiểu dắt, tiểu khó, dòng tiểu yếu...
Căn bệnh này thường diễn biến rất âm thầm và khó nhận biết. Thậm chí có những trường hợp tuyến tiền liệt phì đại, tăng trọng lượng lên hơn 100 gram, tức là gấp 5 lần kích thước bình thường nhưng bệnh nhân vẫn không có triệu chứng gì.
Nguyên nhân là bởi khối u xơ nằm ở bên ngoài chứ không phát triển vào bên trong, chèn ép đường niệu đạo nên bệnh ít có những triệu chứng ở giai đoạn sớm.
Dấu hiệu u xơ tiền liệt tuyến
Tùy vào sự phát triển của khối u xơ và khả năng thích ứng của cơ thể bệnh nhân mà các triệu chứng của bệnh có thể chia thành 3 giai đoạn: giai đoạn cơ năng, giai đoạn có tổn thương thực thể và giai đoạn tổn thương thực thể nặng.
Giai đoạn cơ năng
Đây là giai đoạn đầu của bệnh, các tổn thương chưa vào đến thực thể. Lúc này bệnh nhân thường có các biểu hiện như tiểu khó, nước tiểu thoát chậm, dòng chảy của nước tiểu nhỏ và yếu, dòng tiểu ngắt quãng, đi tiểu xong còn nhỏ giọt, thời gian đi tiểu kéo dài...
Ngoài ra, do sự kích thích của cơ bàng quang phì đại, nên bệnh nhân có biểu hiện tiểu vội, khi thấy buồn phải đi tiểu ngay, thường đi tiểu nhiều lần trong ngày, đặc biệt là đêm và gần sáng.
Giai đoạn đã có tổn thương thực thể
Ở giai đoạn này, bàng quang đã giãn ra và có tình trạng tồn đọng nước tiểu trên 100ml. Bệnh nhân vẫn có biểu hiện tiểu khó, đi tiểu nhiều lần với mức độ tăng lên. Có thể tiểu xong vẫn cảm thấy buồn tiểu và tiểu chưa hết, nên một lúc sau lại cần đi tiếp.
Do có sự tồn đọng nước tiểu nên bệnh nhân có thể có các dấu hiệu nhiễm khuẩn với triệu chứng đi tiểu buốt, nước tiểu đục.
Giai đoạn tổn thương thực thế nặng
Đây là giai đoạn nặng của u xơ tiền liệt tuyến. Chức năng thận bị ảnh hưởng và khả năng thích ứng của cơ thể người bệnh suy giảm.
Cơ thành bàng quang mỏng hơn, mất tính trương lực, tình trạng ứ đọng nước tiểu tăng lên kèm theo nhiễm khuẩn.
Các triệu chứng như tiểu khó, tiểu nhiều lần tăng lên về mức độ, có thể khiến người bệnh đi tiểu liên tục do nước tiểu tràn đầy bàng quang giãn căng.
Bên cạnh đó, bệnh nhân còn có các triệu chứng toàn thân xuất hiện liên tiếp như thiếu máu, buồn nôn, ăn kém, ngủ nhiều, mệt mỏi, tăng huyết áp...
Tuy nhiên trong thực tế diễn tiến của bệnh không phải lúc nào cũng đi theo 3 giai đoạn này, bởi nó còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có sự phát triển của u xơ và khả năng thích ứng của cơ thể từng người và cách thức sinh hoạt của bệnh nhân.
Nguyên nhân gây u xơ tiền liệt tuyến
Tuổi tác
Nguy cơ mắc u xơ tiền liệt tuyến tăng dần theo độ tuổi. Căn bệnh này rất ít gặp ở nam giới dưới 40 tuổi, trong khi nó lại thường gặp ở đàn ông trên 50 tuổi.
Nam giới tuổi càng cao càng có nguy cơ mắc u xơ tiền liệt tuyến
Thường xuyên ngồi lâu một chỗ
Theo thời gian, tuyến tiền liệt ngày càng phát triển và tăng dần về kích thước. Vị trí tuyến tiền liệt nằm ở giữa bàng quang và cơ xương chậu, bao quanh niệu đạo.
Do đó, nếu nam giới thường xuyên ngồi lâu một chỗ sẽ gây tác động xấu tới tuyến tiền liệt. Đặc biệt nếu chỉ ngồi mà không vận động, tuyến tiền liệt có nguy cơ sung huyết, dẫn tới viêm nhiễm.
Lạm dụng bia rượu
Tuyến tiền liệt là bộ phận rất nhạy cảm với các chất có trong đồ uống có cồn như bia, rượu. Khi sử dụng nhiều bia, rượu sẽ khiến các mạch máu giãn nở và bị kích thích, có thể gây sưng huyết và tế bào phù nề.
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nồng độ cồn trong máu càng cao thì tuyến tiền liệt bị sưng càng nặng. Theo thời gian, tình trạng này diễn ra liên tục sẽ gây viêm tuyến tiền liệt, thậm chí có thể dẫn tới ung thư tuyến tiền liệt.
Ăn nhiều thực phẩm cay, nóng
Các loại thực phẩm cay, nóng luôn là món ăn khoái khẩu của nam giới. Tuy nhiên, những món ăn này nếu ăn nhiều dễ gây giãn nở mạch máu, làm giảm sức đề kháng của tuyến tiền liệt.
Đặc biệt, đồ ăn cay nóng còn làm gia tăng vi khuẩn trong tuyến tiền liệt gây viêm cấp tính hoặc mãn tính.
Tuyến tiền liệt bị lạnh
Khi bị lạnh, tuyến tiền liệt có xu hướng co lại, tạo ra áp lực lớn cho niệu đạo và ảnh hưởng xấu tới sự bài tiết nước tiểu.
Việc bài tiết nước tiểu bị cản trở sẽ gây tác động ngược lại tới tuyến tiền liệt. Lâu ngày sẽ gây ra bệnh cho bộ phận này.
Nhịn tiểu
Thói quen nhịn tiểu sẽ làm tăng nguy cơ u xơ tiền liệt tuyến. Bởi khi nhịn tiểu, nước tiểu sẽ tích trữ lại trong bàng quang, khiến việc trao đổi chất diễn ra chậm hơn, làm gia tăng nguy cơ viêm nhiễm.
Quan hệ tình dục không đều đặn
Nam giới nếu quan hệ vợ chồng quá nhiều và quá tần suất rất dễ dẫn tới sung huyết và viêm nhiễm tuyến tiền liệt.
Đặc biệt thói quen xuất tinh ngoài cũng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của tuyến tiền liệt.
Bên cạnh đó, nếu nam giới đang hưng phấn mà bị dừng đột ngột cũng có thể ảnh hưởng xấu và làm tăng nguy cơ u xơ tiền liệt tuyến.
Những biến chứng có thể gặp phải khi mắc u xơ tiền liệt tuyến
Bí tiểu cấp tính: Đây là biến chứng dễ xảy ra, khiến người bệnh cảm thấy tắc nghẽn đường tiểu, lâu dẫn dẫn tới bí tiểu hoàn toàn. Khi gặp phải biến chứng này, các bác sĩ thường phải tiến hành thông tiểu cho bệnh nhân bằng nhiều biện pháp để giúp người bệnh có thể bài tiết bình thường.
Nhiễm khuẩn ngược dòng: Bệnh nhân có thể bị viêm tiền liệt tuyến, gây ứ đọng tại bàng quang và sốt. Ngoài ra còn gây biến chứng viêm tinh hoàn, nhiễm khuẩn toàn bộ hệ tiết niệu.
Tiểu ra máu: Một số bệnh nhân u xơ tiền liệt tuyến bị viêm nhiễm, sỏi bàng quang dẫn tới tình trạng tiểu ra máu.
Nguy cơ vô sinh: Dịch tuyến tiền liệt là bộ phận quan trọng của tinh dịch, khi tuyến tiền liệt mắc bệnh sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến độ kết dính hay chất lượng của tinh dịch.
Điều trị u xơ tiền liệt tuyến
Phương pháp điều trị nội khoa
Có thể sử dụng một số loại thuốc có tác dụng làm giãn cơ trơn tuyến tiền liệt và cổ bàng quang nhằm cải thiện dòng nước tiểu, giảm tắc nghẽn và mở lối bàng quang.
Ngoài ra, bác sĩ có thể kê thêm các loại thuốc ức chế sản sinh nội tiết tố nam DHT liên quan đến sự phì đại tuyến tiệt liệt. Các loại thuốc này có tác dụng ngăn chắn sự phát triển của tuyến tiền liệt, hoặc thu nhỏ tuyến tiền liệt ở một số nam giới.
Phẫu thuật
Khi u xơ tiền liệt tuyến ở giai đoạn nặng bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân nên phẫu thuật cắt bỏ phần phì đại tuyến tiền liệt.
Việc phẫu thuật chỉ cắt bỏ tổ chức phì đại gây chèn ép niệu đạo, còn lại toàn bộ các tổ chức khác của tuyến này sẽ được bảo tồn, do đó không ảnh hưởng nhiều tới khả năng sinh lý của nam giới.
Bác sỹ phẫu thuật có thể áp dụng các kỹ thuật sau:
- Cắt bỏ tuyến tiền liệt qua đường niệu đạo: Được sử dụng trong khoảng 90% ca phẫu thuật u xơ tiền liệt tuyến.
- Mổ hở: Trong trường hợp việc phẫu thuật qua đường niệt đạo không thực hiện được, hoặc tổ chức phì đại ở tuyến tiền liệt quá lớn, bác sĩ sẽ chỉ định mổ hở.
- Đốt bằng laze: Một chùm sợi laze được đưa qua niệu đạo đến tuyến tiền liệt bởi một ống soi, và năng lượng laze được phóng ra để phá hủy tổ chức tuyến tiền liệt.
Như Quỳnh
Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình
Chủ đề liên quan: