Để có thể nghe âm thanh bình thường, cần phải có sự phối hợp hoạt động nhịp nhàng của cơ quan nhận cảm âm thanh ở tai và cơ quan thần kinh dẫn truyền đến não để phân tích và hiểu được âm thanh. Nếu một trong hai bộ phận này bị trục trặc, có thể gây nên chứng ù tai và thậm chí là điếc.
Ù tai là gì?
Chứng ù tai là khi chúng ta luôn nghe thấy trong tai có những âm thanh như: Tiếng gió rít liên tục, tiếng ve kêu, huýt gió, tiếng nước chảy… Nó khiến bạn khó có thể nghe được những âm thanh khác đến từ môi trường bên ngoài. Ù tai có thể chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, nhưng cũng có khi kéo dài dai dẳng và trở thành một chứng bệnh mạn tính, khiến bạn bị mất thính lực (điếc tai), việc điều trị trở nên phức tạp và kéo dài hơn.
Đây không phải là một bệnh mà là triệu chứng của một bệnh lý nào đó ví dụ như giảm thính lực, viêm tai giữa, chấn thương tai hoặc rối loạn hệ thống tuần hoàn.
Những dấu hiệu và triệu chứng ù tai là gì?
Nếu bạn bị ù tai, bạn sẽ nghe những tiếng ồn khó chịu mà thực tế không có. Triệu chứng bệnh ù tai bao gồm các loại tiếng ồn như reo, ù, tiếng gầm, bấm và rít.
Tiếng ồn ảo giác này có thể thay đổi theo cường độ từ tiếng gầm thấp đến tiếng hét cao. Trong trường hợp đặc biệt, những âm thanh này sẽ rất lớn làm bạn khó có thể tập trung hoặc nghe thấy âm thanh thực sự. Ù tai có thể xuất hiện bất cứ lúc nào và tự biến mất.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nguyên nhân gây ù tai
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra triệu chứng này:
- Có dịch tai, nhiễm trùng tai hay bệnh ở xương tai giữa hay màng nhĩ;
- Tổn thương những đầu dây thần kinh thính giác rất nhỏ ở tai trong, có thể diễn ra ở giai đoạn tiến triển của bệnh;
- Tiếp xúc với tiếng ồn lớn như tiếng súng hay nghe hòa nhạc;
- Một số thuốc;
- Hội chứng Meniere;
- Trong một số ít trường hợp, ù tai có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng hơn như phình mạch não hay u dây thần kinh tiền đình.
Những ảnh hưởng của tai bị ù đến cuộc sống
1. Mất tập trung
Hãy tưởng tượng bạn đang ngồi viết báo cáo trong một văn phòng yên tĩnh. Đột nhiên, báo động của xe ô tô bật lên. Bạn vội vàng dùng điều khiển từ xa để tắt nó đi và không phải chú ý nhiều đến nó nữa. Tuy nhiên, nếu báo động này vẫn tiếp tục, âm thanh của nó có thể khiến bạn mất tập trung. Chứng ù tai liên tục cũng giống như báo động của ô tô nhưng lại kéo dài vô tận. Âm thanh không được chào đón này cứ xuất hiện trong tai, làm bạn không thể tập trung.
Khả năng tiếp nhận những âm thanh nhất định của mọi người khác nhau. Ví dụ, một số sinh viên thích học với tivi trong khi những người khác cần sự yên tĩnh. Chứng ù tai cũng tương tự vậy. Một số người rất dễ bỏ qua hay không để ý đến việc mình bị ù tai, trong khi một số khác lại mất tập trung vì âm thanh xuất hiện trong tai. Do đó, tai bị ù có thể ảnh hưởng rất lớn đến những công việc cần sự tập trung như đọc, viết, học tập hoặc giải quyết vấn đề, dẫn đến hiệu suất làm việc giảm. Nếu bạn gặp hiện tượng ù tai kéo dài, đừng âm thầm chịu đựng. Hãy đến bác sĩ để được tư vấn và tìm ra giải pháp phù hợp.
2. Cảm xúc tiêu cực
Lúc đầu, âm thanh báo động xe hơi khiến bạn mất tập trung, nhưng nếu âm thanh này kéo dài, nó có thể khiến bạn trở nên khó chịu. Điều này cũng có thể xảy ra với chứng ù tai. Khi bị hiện tượng ù tai kéo dài, bạn sẽ có những cảm xúc tiêu cực như thất vọng, lo lắng và giận dữ, nghiêm trọng hơn là trầm cảm.
3. Mất thính lực
Nhiều người bị ù tai cũng bị suy giảm thính lực. Khi cảm thấy khó nghe, bạn có thể không theo dõi được cuộc trò chuyện hoặc tham gia cuộc họp và khó giao tiếp hơn vì thường xuyên yêu cầu người khác lặp lại điều mình vừa nói.
Nếu không thể nghe rõ vì bị chứng ù tai, bạn có thể trở nên cô lập. Những công việc hằng ngày đơn giản nhất cũng trở nên khó khăn với bạn. Nếu gặp phải các triệu chứng ù tai thường xuyên hơn hoặc lo lắng mình bị mất thính lực, bạn nên đi khám. Bác sĩ chuyên khoa tai có thể khuyên bạn nên đeo máy trợ thính.
Ngoài ra, có nhiều cách khác để điều trị mất thính lực, bạn có thể tham khảo thêm bài viết Nguyên nhân gây chứng ù tai, điếc tai là gì, cách điều trị như thế nào? của Hello Bacsi.
4. Giấc ngủ bị gián đoạn
Giấc ngủ rất quan trọng vì giúp cơ thể tái tạo năng lượng, hàn gắn vết thương, thải độc… Vậy mà người bị ù tai lại thường gặp vấn đề về giấc ngủ. Vào ban đêm, nếu ngủ trong một phòng yên tĩnh, bạn dễ đi vào giấc ngủ và ngủ ngon hơn. Khi bị ù tai, dù đang nằm trong một không gian yên tĩnh, bạn vẫn phải nghe tiếng ve hay tiếng ong kêu trong tai nên khó đi vào giấc ngủ, hay thức dậy vào ban đêm và khó ngủ trở lại… Điều này làm cho hoạt động bình thường trong ngày trở nên khó khăn hơn.
Tại sao tai bị ù lại trở thành một vấn đề gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống?
Tai bị ù có thể trở thành một vấn đề khi:
1. Bất ngờ xuất hiện những âm thanh lạ xuất phát từ trong đầu, đôi khi ù tai kéo dài khiến bạn phải chú ý đến nó.
2. Một người bị ù tai thường cảm thấy sợ hãi vì nghĩ mình đang có một vấn đề sức khỏe hoặc tâm lý nghiêm trọng, ví dụ như cho rằng mình có khối u não hoặc sắp phát điên.
3. Bạn càng chú ý đến tình trạng tai bị ù thì càng cảm thấy có nhiều vấn đề. Những lối sống sau có thể khiến bạn chú ý nhiều hơn đến chứng ù tai: Thiếu các hoạt động có tính thử thách và ý nghĩa; Tĩnh lặng; Căng thẳng; Thiếu ngủ; Thất nghiệp...
4. Thiếu kiểm soát là một trong những lý do khiến ù tai trở thành một vấn đề. Ngay cả người bị ù tai nhẹ cũng cảm thấy khó kiểm soát, thất vọng, tức giận và chán nản.
Cách điều trị chứng ù tai
Tiếng ù tai mang lại sự phiền toái, khó chịu và bạn đang phải chịu đựng khi phải nghe những tiếng ù không mong muốn này. Nó giống như kẻ thù của đôi tai bạn và nó thực sự bắt đầu cho một vòng luẩn quẩn.
Ban đầu, bạn có thể tìm cách tránh né tiếp xúc trong một nổ lực để được nghỉ ngơi. Nhưng rồi sự rút lui này hạn chế những trải nghiệm nghe, những mối quan hệ trong xã hội và nhiều hình thức giải trí khác. Và càng làm bạn chú ý nhiều hơn đến những tiếng ù này. Một cảm giác tuyệt vọng cứ tăng dần vì không thể làm được gì, cộng thêm nỗi lo sợ ngày càng tăng rằng chứng ù tai sẽ tệ hơn, cuối cùng thì não bộ không suy nghĩ được gì khác ngoài việc tập trung ý thức vào chứng ù tai của mình. Chu trình này cần được chấm dứt. Bạn phải kiểm soát và chế ngự được nó.
Những biện pháp giảm nhẹ đối với chứng ù tai
Một số liệu pháp điều trị tại nhà có thể hiệu quả đối với một số người:
- Giảm tiêu thụ caffein và muối;
- Bỏ thuốc lá;
- Trong một số trường hợp, sử dụng viên uống bổ sung kẽm ở những người có hàm lượng kẽm thấp có thể có tác dụng - tuy nhiên vẫn cần thêm một số nghiên cứu để chứng minh;
- Melatonin cũng có thể có hiệu quả tốt đối với bệnh nhân ù tai, nhất là với người bị rối loạn giấc ngủ do ù tai;
- Một số liệu pháp hành vi và dựa theo kinh nghiệm đã cho kết quả thành công gồm liệu pháp tập luyện lại, liệu pháp mặt nạ, và liệu pháp hành vi.
Bí quyết ngăn ngừa chứng ù tai hiệu quả
Việc bất ngờ tiếp xúc với tiếng ồn quá lớn (tiếng nổ) hay làm việc lâu trong môi trường có nhiều tiếng ồn là những nguyên nhân phổ biến của chứng ù tai. Vì vậy, việc bảo vệ thính lực là hết sức quan trọng. Việc tiếp xúc với tiếng ồn lớn cũng có thể khiến các triệu chứng của bạn tồi tệ hơn trong một thời gian ngắn.
Dưới đây là một số cách để bảo vệ thính lực:
- Nếu nghe nhạc bằng tai nghe, bạn chỉ nên mở âm thanh ở mức tối đa là 60% âm lượng và không nghe quá 60 phút liên tục.
- Nếu bạn không thể nghe được người khác đứng cách một cánh tay nói chuyện, nơi đó được xem là có âm thanh đủ lớn để gây tổn thương thính lực của bạn và khiến chứng ù tai trở nên tồi tệ hơn. Do đó, bạn hãy tránh những vị trí loa quá lớn tại các buổi hòa nhạc, nhà hàng có tiếng ồn lớn hoặc các sự kiện ồn ào khác…
- Khi sử dụng các thiết bị như: Cưa điện, khoan điện, máy hút bụi công suất lớn, máy phát điện… cũng có thể gây ù tai. Nếu bạn làm việc trong môi trường ồn ào như công trường xây dựng, xưởng sản xuất thiết bị công nghiệp…, hãy luôn sử dụng nút tai để bảo vệ thính lực.
Ánh Dương
Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình
Chủ đề liên quan: