Mai Lan mới 13 tuổi nhưng đã sớm có những ý thức về ngoại hình. Em rất lười ăn vì sợ ăn vào sẽ béo, sẽ bị đám bạn cùng lớp chê cười, và nhất là sẽ thấy mình không “xứng” với thần tượng: ngôi sao truyền hình Miley Cyrus (đóng vai trong bộ phim cùng tên Hana Montana). Chị họ của Mai Lan, Phương Nga, cũng đang hàng ngày đau đầu vì sợ béo. Phương Nga mới nặng chỉ 50kg mà đã khổ sở, thậm chí trầm cảm vì nghĩ rằng mình đã vĩnh viễn không có cơ hội khoe ra vóc dáng tuổi 16. Và để giải thoát nỗi sợ, cả hai chị em đã bàn nhau bí mật nhịn ăn để giảm cân. Hậu quả là cả hai đều gặp phải biến chứng mà y học gọi là: chán ăn do thần kinh.
Ảnh minh họa |
Đây là bệnh rối loạn ăn uống làm cho người bệnh tiết chế quá mức số lượng thức ăn, hậu quả là cảm giác đói kéo dài. Người chán ăn do thần kinh thường rất sợ bị tăng cân ngay cả khi đã quá gầy và không còn khả năng duy trì được cân nặng tối thiểu cần thiết tương ứng với tuổi và tầm vóc.
Hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân đích thực của bệnh này. Bệnh hay gặp hơn ở những người có bà con đã bị bệnh nên người ta nghi nó có yếu tố di truyền. Những nhìn nhận của xã hội (khen gầy chê béo) hoặc sự thiếu thuận hòa trong gia đình cũng có thể là yếu tố góp phần sinh bệnh.
Bệnh chán ăn do nguyên nhân thần kinh thưởng xảy ra ở tuổi vị thành niên hay người trẻ, gặp nhiều ở phụ nữ hơn nam giới. Người bệnh có thể có trải nghiệm lo hãi khi còn nhỏ, nên ngày càng quan tâm quá đà đến cân nặng và vóc dáng; Họ có thể từng có bệnh đường tiêu hoá hay rối loạn ăn uống khi còn nhỏ; Họ có thể có tiền sử gia đình nghiện ngập hoặc có cha mẹ cũng quan tâm đến cân nặng và giảm cân.
Dấu hiệu nhận biết: Nếu thấy người nhà có những sở thích hay thói quen sau, nên lưu ý khả năng họ bị bệnh: Vận động như có xung năng thôi thúc; Ăn xong là chạy ngay vào nhà vệ sinh; Ăn rất nhanh lượng lớn thức ăn; Ăn hạn chế về số lượng; Cắt thức ăn thành từng phần nhỏ; Dùng thuốc xổ, thuốc gây nôn hay thuốc lợi tiểu không hợp lý nhằm cố gắng giảm cân.
Triệu chứng: Da vàng hay bệch; Tư duy chậm chạp; Sâu răng do tự gây nôn; Trầm cảm; Khô miệng; Rất nhạy cảm với lạnh (phải mặc nhiều lớp áo); Tóc thưa; Huyết áp hạ; Không có kinh ở phụ nữ; Trí nhớ kém hay suy xét không minh mẫn; Sút cân nhiều (dưới hay lớn hơn 15% trọng lượng bình thường); Teo cơ và giảm mô mỡ.
Điều trị: Thách thức lớn nhất là làm cho người bệnh nhận ra rằng họ có bệnh về ăn uống. Nhiều người không coi mình bị bệnh và chỉ chịu điều trị khi bệnh đã tiến triển nặng. Mục đích của điều trị là phục hồi cân nặng cơ thể và thói quen ăn uống bình thường, sau đó là các vấn đề tâm lý. Chỉ vào viện khi: Sút cân dưới 30% cân nặng cơ thể; Tiếp tục sút cân dù đã điều trị; Có biến chứng về nhịp tim, thay đổi về chuyển hoá, giảm nồng độ kali hay có vấn đề về tâm trí; Có người trầm cảm nặng đến mức có ý định tự sát.
Các liệu pháp khác bao gồm: Thuốc chống trầm cảm; Liệu pháp về hành vi; Hỗ trợ tâm lý và săn sóc. Chỉ khi suy dinh dượng nghiêm trọng đe doạ sinh mạng mới cần cho ăn theo đường tĩnh mạch.
Thu Hà
Theo chuyên đề Sức khỏe - NXB Y Học
Chủ đề liên quan: