Chính sự chủ quan của con người là nguyên nhân kháng thuốc kháng sinh

Hiện tượng nhờn thuốc đối với nhiều loại vi khuẩn đang là vấn nạn gia tăng không ngừng. Không ít thuốc kháng sinh từ trước giờ được xem như những cứu tinh của biết bao bệnh tật, ngày nay đã không còn công hiệu nữa. Hiện tượng kháng kháng sinh đã bắt đầu và phát triển nhanh chóng. Vậy nguyên nhân kháng thuốc kháng sinh là gì?

Tình trạng kháng thuốc kháng sinh hiện nay

Hiện tượng kháng kháng sinh xảy ra khi mầm bệnh hay vi khuẩn không bị diệt bởi thuốc kháng sinh, chúng vẫn tồn tại, sinh sản ra những thế hệ con cháu không có tính cảm ứng với một hay với nhiều loại thuốc kháng sinh nào đó.

Tổ chức Y tế Thế giới xếp Việt Nam vào nhóm các nước có tỉ lệ kháng kháng sinh cao nhất thế giới. Trong khi nhiều quốc gia phát triển đang còn sử dụng kháng sinh thế hệ 1 có hiệu quả thì Việt Nam đã phải sử dụng tới kháng sinh thế hệ 3 và 4.

Đáng lo ngại hơn, ở nước ta đã xuất hiện một vài loại siêu vi khuẩn kháng lại tất cả các loại kháng sinh. Phổ biến nhất là nhóm vi khuẩn gram âm đường ruột.

Những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiện tượng kháng thuốc kháng sinh

Nhận thức về kháng thuốc còn hạn chế

Chính thói quen tự chữa bệnh, tự kê đơn thuốc của người dân dẫn đến tình trạng sử dụng kháng sinh tùy tiện, góp phần làm tăng sự kháng thuốc. Bên cạnh đó, người bệnh cũng không được sử dụng kháng sinh hợp lý do trình độ của cán bộ y tế, trang thiết bị của một số cơ sở y tế, đặc biệt ở các tuyến dưới, vùng sâu, vùng xa còn hạn chế, chưa có điều kiện, khả năng làm kháng sinh đồ.

Sử dụng thuốc kháng sinh một cách tùy tiện

Dùng quá liều, dưới liều hoặc lạm dụng thuốc kháng khuẩn cũng có thể gây ra kháng thuốc, tạo điều kiện cho các vi khuẩn kháng thuốc xuất hiện.

Việc sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh không do nhiễm khuẩn gây ra, sử dụng kháng sinh không phù hợp với loại, chủng vi khuẩn, virus, ký sinh trùng gây ra… cũng làm tăng nguy cơ kháng thuốc.

Công tác kiểm nghiệm, kiểm tra chất lượng thuốc còn hạn chế

Thiếu năng lực kiểm nghiệm với nhiều danh mục hoạt chất dẫn đến việc kiểm tra chất lượng chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế, chưa đảm bảo kiểm soát được chất lượng của tất cả các loại sản phẩm lưu hành trên thị trường.

Hiện nay, Việt Nam chưa có mạng lưới giám sát quốc gia về kháng thuốc mà chỉ có một số đơn vị giám sát về kháng thuốc, như Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhi đồng 1…

Tuy vậy, hoạt động giám sát cũng chưa được thực hiện thường xuyên và đầy đủ, khó phát hiện các vi sinh vật đề kháng mới nổi, nên không thể có những hành động nhanh chóng để chống lại tình trạng kháng thuốc hiện nay.

Phòng và kiểm soát các bệnh truyền nhiễm chưa hiệu quả

Người bệnh được điều trị trong bệnh viện là một nguồn lan truyền chính các vi sinh vật kháng thuốc từ người này tới người khác. Việc phòng và kiểm soát bệnh truyền nhiễm kém hiệu quả sẽ làm tăng sự lan truyền của vi khuẩn kháng thuốc.

Làm thế nào để ngăn ngừa hiện tượng kháng thuốc?

Cách tốt nhất để ngăn ngừa hiện tượng kháng thuốc là chỉ sử dụng thuốc kháng sinh khi thực sự cần thiết và theo đúng chỉ dẫn của chuyên môn. Điều quan trọng nữa là chỉ nên dùng thuốc kháng sinh cho các loại bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn chứ không dùng cho bệnh nhiễm virus như ho, cảm lạnh hoặc cúm.

Ngoài ra, nên chú ý đến một số khuyến cáo sau:

- Khi đã kháng thuốc nên cho bác sĩ biết để dùng thuốc cho thích hợp.

- Không tiết kiệm thuốc để dùng cho lần tiếp theo, thuốc thừa nên loại bỏ.

- Dùng thuốc kháng sinh đúng theo đơn bác sĩ, không bỏ liều khi thấy đỡ bệnh, nếu dừng lại sẽ làm cho khuẩn kháng thuốc.

- Không dùng kháng sinh của người khác. Uống thuốc không đúng có thể làm tăng bệnh và làm cho khuẩn gây bệnh sinh sôi nảy nở.

Hiện tượng kháng thuốc kháng sinh là một hiểm họa chung của nhân loại. Chúng ta không thể giải quyết vấn đề này một cách đơn thuần cục bộ được, mà phải tìm một giải pháp chung cho cả thế giới. Với những nguyên nhân kháng thuốc kháng sinh và cách ngăn ngừa vô cùng cần thiết ở trên, bạn hãy biết cách chăm sóc sức khỏe của mình và người thân một cách tốt nhất nhé.

Khuyên Vũ

Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình