MEN GAN CAO – Dấu hiệu của nhiều căn bệnh nguy hiểm

THẾ NÀO LÀ MEN GAN CAO?

Gan là một bộ phận quan trọng trong cơ thể người, đảm nhiệm tới hơn 500 chức năng khác nhau như chuyển hóa, giải độc, lưu trữ, thanh lọc máu… Để thực hiện tất cả các nhiệm vụ này, các tế báo gan cần có loại enzyme đặc biệt gọi là men gan.

Khi tế bào gan bị chết đi hoặc bị tổn thương, các men gan sẽ tràn vào trong máu, vì vậy xét nghiệm máu sẽ thấy men gan trong máu. Nồng độ men gan trong máu khác nhau sẽ phản ảnh tình trạng tế bào gan khác nhau.

Trong cơ thể con người có 4 loại men gan là:

- AST (aspartate transaminase) hoặc còn được gọi là SGOT (serum glutamic oxaloacetic transaminase) có trong tế bào gan.

- ALT (alanin transaminase) hay còn gọi là SGPT (serum glutamic pyruvic transaminase) nằm trong tế bào gan

- Phospho kiềm (Alkalin phosphatase) có trong màng tế bào gan.

- GGT (gamma glutamyl transpeptidase) có trong thành của tế bào ống mật.

Đối với người bình thường chỉ số men gan như sau:

- AST: 20 - 40 UI/L

- ALT: 20 - 40 UI/L

- GGT: 20 - 40UI/L

- Phosphatase kiềm: 30 - 110 UI/L.

Khi một trong 4 chỉ số men gan này tăng cao trên mức bình thường thì được coi là mắc men gan cao.

Nếu men gan tăng 1-2 lần so với chỉ số người bình thường là mức độ nhẹ, tăng 2-5 làn là mức độ trung bình và tăng trên 5 lần là mức độ nặng.

Thông thường người bệnh chỉ phát hiện mình mắc men gan cao khi làm xét nghiệm máu, xét nghiệm các chỉ số men gan.

Vì vậy khi phát hiện mình mắc men gan cao người bệnh cần tuân thủ đúng lời khuyên của bác sĩ, điều trị men gan cao triệt để, tuyệt đối không được chủ quan về bệnh.

Thường xuyên theo dõi tiến triển của bệnh thông qua việc khám xét nghiệm máu để biết được chỉ số men gan của mình.

Chỉ số AST và ALT trong men gan là chỉ số quan trọng thể hiện mức độ nghiêm trọng của men gan. Khi AST và ALT tăng quá cao cảnh báo sẽ giảm dần tuổi thọ.

Các nhà khoa học chỉ ra rằng khi chỉ số AST tăng gấp đôi thì sẽ tăng nguy cơ tử vong lên 32%, nếu AST tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ tử vong sẽ lên đến 78%.

Còn khi chỉ số ALT gấp đôi sẽ tăng nguy cơ tử vong lên 21% và khi tăng hơn gấp đôi, nguy cơ sẽ là 59%

NGUYÊN NHÂN DẪN TỚI MEN GAN CAO

Tăng men gan có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn tới, nhưng nguyên nhân phổ biến và thường gặp nhất là viêm gan. Thông thường, nồng độ men gan càng cao thì mức độ viêm nhiễm của gan càng nặng.

Bên cạnh đó, các nguyên nhân như nghiện rượu, sốt rét, ung thư gan, ngộ độc hóa chất cũng khiến có men gan tăng cao nhanh chóng.

Một số bệnh về đường mật cũng gây ảnh hưởng không nhỏ tới gan, đặc biệt là các bệnh sỏi đường dẫn mật, giun chui ống mật, viêm đường mật.

Các bệnh lý này thường khiến cho đường dẫn mật phù nề hoặc tắc nghẽn dịch mật khó lưu thông tác động đến tế bào gan và vì vậy làm cho men gan gia tăng.

Ngoài ra người ta cũng nhận thấy có một số nguyên nhân ngoài gan như các bệnh nhiễm khuẩn nặng (bệnh sởi, Rubella, nhiễm khuẩn huyết) hoặc một số thuốc cũng có thể làm gia tăng men gan.

Đối với thuốc, có một số có tác động rất lớn đến gan, thậm chí gây độc cho gan, điển hình nhất là một số thuốc chống vi khuẩn lao (INH, rifamixin…), thuốc thuộc nhóm fluoquinolon (ciprofloxacin), acetaminophen (paracetamol, tydol, efferalgan…).

Khi ngộ độc do thuốc cũng có thể làm men gan gia tăng.

Tuy vậy, trong một số trường hợp, mặc dù men gan tăng nhưng không phải từ gan mà bởi các lý do khác, ví dụ hoạt động thể lực mạnh.

Vì vậy trong thực tế, người ta thấy rằng khi xét nghiệm máu thấy men gan tăng, nhất là trường hợp men gan tăng cao là cần phải xem xét, cân nhắc kỹ càng hơn và đặc biệt lưu ý đến gan, mật.

DẤU HIỆU TĂNG MEN GAN

Men gan tăng cao ít biệu hiện thành triệu chứng bên ngoài, trong một số trường hợp bệnh nhân chỉ cảm thấy hơi đau nhẹ ở vùng bụng dưới.

Ngoài ra, số ít bệnh nhân có thể xuất hiện sự giãn các vi mạch ở vùng cổ và vùng mặt. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân dường như không có bất cứ triệu chứng lâm sàng nào.

Khi men gan tăng cao người bệnh vẫn có thể sinh hoạt và lao động bình thường. Giai đoạn tăng men gan có thể kéo dài vài tuần, vài tháng thậm chí tới vài năm.

Do trạng thái tăng men gan không có triệu chứng nào rõ rệt cho nên người bị tăng men gan thường không biết mình đã bị mắc các bệnh về gan.

Người bệnh thường có tâm lý chủ quan, không đi khám cũng như không có chế độ ăn uống hợp lý, uống nhiều rượu, bia hay hút thuốc lá và các chất kích thích mang đến nhiều tác hại cho gan dẫn đến việc men gan ngày càng tăng.

MEN GAN CAO CẢNH BÁO NHỮNG BỆNH NGUY HIỂM NÀO?

Men gan tăng cao là dấu hiệu cảnh báo gan đang có sự tổn thương và có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Qua nhiều cuộc nghiên cứu và thử nghiệm, người ta rút ra được rằng men gan tăng cao từ 1-2 lần được cho là ở mức độ nhẹ, tăng từ 2-5 lần là mức độ trung bình và tăng trên 5 lần được cho là ở mức độ nặng.

Men gan tăng cao có thể là dấu hiệu cảnh báo của một số bệnh lý sau đây:

Viêm gan cấp tính:

Sự gia tăng men gan nổi trội nhất chính là ở viêm gan cấp tính mà đặc biệt là viêm gan do virus gây nên. Bệnh nhân mắc viêm gan cấp tính do virus gây nên có sự gia tăng gấp 10-20 lần.

Viêm gan mãn tính:

Viêm gan mãn tính là căn bệnh có thể tiến triển thành xơ gan hoặc viêm gan tự miễn thì men gan cũng có sự gia tăng nhanh chóng.

Đây cũng là một tronhg những tiêu chuẩn để đánh giá người bệnh thuộc trường hợp viêm gan mạn tính tiến triển hay người lành mang virus viêm gan.

Xơ gan:

Tỉ lệ men gan ALT và AST có thể mang lại những thông tin có giá trị về tình trạng bệnh cũng như nguyên nhân gây bệnh.

Đa phần các bệnh về gan thì chỉ số ALT sẽ cao hơn AST nhưng đối với những bệnh nhân xơ gan và người nghiện rượu thì mức tăng AST sẽ cao hơn ALT theo tỉ lệ 2:1.

Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo cho nhiều bệnh lý về gan (ảnh minh họa).Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo cho nhiều bệnh lý về gan (ảnh minh họa).

Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo cho nhiều bệnh lý về gan (ảnh minh họa).

Gan nhiễm mỡ:

Việc tích tụ chất béo do lượng Triglycerid tăng cao hoặc rối loạn phân giải hợp chất này sẽ gây nên bệnh gan nhiễm mỡ.

Gan nhiễm mỡ khi chuyển biến sang cấp độ nặng có thể gây cản trở hoạt động của tế bào gan, phá hủy tế bào gan và là nguyên nhân gây men gan cao.

Ung thư gan:

Tình trạng men gan tăng cao cũng không nằm ngoài nguyên nhân khiến men gan tăng cao.

Một số bệnh lý khác:

Một số bệnh lý khác như: ngộ độc hóa chất, sốt rét, nghiện rượu, các bệnh lý về đường mật nhất là sỏi đường mật, viêm đường mật cũng là nguyên nhân khiến đường dẫn mật bị phù nề, hoặc tắc nghẽn, dịch mật khó lưu thông tác động đến các tế bào gan và gây nên tình trạng men gan tăng cao.

NÊN LÀM GÌ KHI MEN GAN CAO?

Khi có các triệu chứng tăng men gan, bạn nên đến phòng khám chuyên khoa để được xét nghiệm, chẩn đoán chính xác và được bác sĩ tư vấn. Để việc điều trị hiệu quả tốt nhất, bạn cần chú ý những vấn đề sau:

Sử dụng sản phẩm hỗ trợ điều trị việc tăng men gan:

Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi quyết định sử dụng thuốc, tuyệt đối không nên tự ý sử dụng thuốc bừa bãi. Cân nhắc sử dụng các sản phẩm giải độc gan, tăng cường chức năng gan có nguồn gốc từ thiên nhiên.

Đặc biệt, nên ưu tiên chọn lựa những sản phẩm có thử nghiệm lâm sàng giúp hạ men gan từ những công ty lớn, có uy tín.

Chế độ ăn uống hợp lý:

Kiêng rượu, bia và các đồ uống có cồn, không hút thuốc lá, thuốc lào và các chất kích thích. Không ăn da, mỡ động vật, các loại thức ăn chiên, xào.

Nên thường xuyên ăn loại thực phẩm giúp hạ men gan và bảo vệ chức năng gan như: các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A, B1, B2 , B6 có nhiều trong sữa tươi, lòng đỏ trứng, gan, gan, ngũ cốc, thịt nạc, rau xanh, uống thêm các loại nước ép trái cây…

Chế độ nghỉ ngơi hợp lý:

Giấc ngủ rất quan trọng đối với sức khỏe, nó là một trong những yếu tố giúp cho con người hoạt động một cách hữu hiệu trong đời sống.

Bạn nên đi ngủ trước 23h vì từ 23h – 1h sáng là quãng thời gian bài độc của gan, cần tiến hành trong khi ngủ say.

Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên:

Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, giúp kiểm soát cân nặng, tăng cường tuần hoàn máu, đốt cháy năng lượng dư thừa trong cơ thể, bảo vệ và duy trì ổn định chức năng giải độc của gan.

Các loại hình thể dục thể thao không yêu cầu kỹ thuật cao, đơn giản và không mất quá nhiều sức lực thường có lợi cho gan như: đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, aerobic…

Uống nhiều nước:

Uống nhiều nước rất có lợi cho gan. Uống nước giúp đẩy nhanh quá trình tuần hoàn máu và tăng cường khả năng hoạt động của các tế bào gan, giúp quá trình đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể nhanh hơn.

Để đạt được hiệu quả giải độc gan, mỗi ngày nên uống 2-2,5 lít nước, chia thành nhiều lần trong ngày, mỗi lần chỉ nên uống từ 150-200ml.

Như Quỳnh

Theo chuyên đề Sức Khỏe Gia Đình