Như tin đã đưa, sáng hôm qua, 14.7, Bộ Ngoại giao Mỹ ra thông báo bác bỏ yêu sách phi lý của Trung Quốc trên Biển Đông. Đáng chú ý, cuối tuyên bố, Mỹ nhấn mạnh đến vai trò của các đồng minh và cộng đồng quốc tế: "Thế giới sẽ không cho phép Bắc Kinh coi Biển Đông là sân sau của mình. Mỹ sát cánh với các đồng minh và đối tác Đông Nam Á của chúng tôi trong việc bảo vệ quyền chủ quyền đối với các nguồn tài nguyên, phù hợp với các quyền và nghĩa vụ của họ theo luật pháp quốc tế. Chúng tôi sát cánh với cộng đồng quốc tế để bảo vệ tự do hàng hải và tôn trọng chủ quyền và từ chối mọi nỗ lực tự áp đặt luật kẻ mạnh trên Biển Đông hoặc khu vực rộng lớn hơn".
Ngay trong ngày, đồng minh của Mỹ và cộng đồng quốc tế đã lập tức có những hành động hưởng ứng khác nhau. Nhật Bản - đồng minh quan trọng số 1 của Mỹ tại châu Á và cũng là nước có tranh chấp trên biển với Trung Quốc – đã công bố sách trắng quốc phòng.
Theo Reuters, trong sách trắng Quốc Phòng thường niên vừa công bố, Nhật Bản tố Trung Quốc “tiếp tục ý đồ thay đổi nguyên trạng vùng biển Hoa Đông và Biển Đông”. Báo cáo về quốc phòng của Nhật tố cáo Trung Quốc xâm nhập liên tục vùng biển xung quanh các đảo đang có tranh chấp giữa hai nước trên biển Hoa Đông. Cụ thể đó là quần đảo mà Nhật gọi là Senkaku, Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, hiện do Nhật quản lý nhưng Trung Quốc và Đài Loan đều có đòi hỏi chủ quyền.
Còn trong vùng Biển Đông, tài liệu của Tokyo nêu rõ, trong lúc các nước đang tập trung chống đại dịch coronavirus, Bắc Kinh đã có các hành động xác quyết chủ quyền bằng cách tuyên bố thành lập các đơn vị hành chính trên các đảo đang có tranh chấp.
Còn đồng minh lâu đời của Mỹ bên kia Đại Tây Dương, nước Anh cũng có phản ứng khá kịp thời. Theo BBC, sau phát biểu của Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Mike Pompeo gọi các tuyên bố chủ quyền biển đảo của Bắc Kinh ở Đông Nam Á là 'phi pháp', các báo Anh hôm 14/07 đồng loạt đăng các tin liên quan đến Trung Quốc. Đáng chú ý, The Times nói họ có nguồn tin từ chính phủ Anh cho hay Bộ Quốc phòng đang lên kế hoạch để cử cả hai hàng không mẫu hạm mới của Anh sang vùng Viễn Đông (Far East -cách dùng từ ở Anh chỉ khu vực từ Nhật Bản xuống ASEAN).
Đầu năm 2021, tàu HMS Queen Elizabeth dự kiến sẽ diễn tập cùng đồng minh Mỹ và Nhật Bản trong vùng biển xa để “đáp trả thái độ ngày càng lấn lướt của Trung Quốc. Tờ báo còn trích lời Phó Đô đốc Jerry Kyd nói tại một hội thảo trực tuyến rằng Anh có khả năng sẽ triển khai chiến đấu cơ F-35 tới vùng Viễn Đông. Tờ báo của Anh cho hay ngoài Mỹ và Nhật Bản thì Anh có thể sẽ mời các đối tác khác, gồm Canada và Úc tham gia tập trận hải quân, hộ tống tàu ngầm, tàu chiến trong vùng.
Úc không cần nêu thêm quan điểm vì ngay đầu tháng 7, Bộ trưởng Quốc phòng Linda Reynold cảnh báo các hành động của Trung Quốc đã "gây bất ổn sâu sắc" khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương và gây nguy hiểm cho an ninh của Úc và các nước láng giềng. Thái độ của Úc với Trung Quốc đã ngày càng cứng rắn hơn khi Canberra có được lá chắn phòng thủ tên lửa. Chính phủ của Thủ tướng Morrison cũng đã phát hành Sách trắng Quốc phòng với thừa nhận họ chỉ còn chưa đầy một thập kỷ để chuẩn bị chống các nguy cơ xảy ra xung đột quân sự trong khu vực.
Bà Reynold tuyên bố rằng cuộc cạnh tranh ngày càng tăng giữa Mỹ và Trung Quốc đã buộc Úc phải suy nghĩ lại về chiến lược bảo vệ quốc gia và sẽ triển khai xây dựng hệ thống tên lửa chống hạm tầm xa. Úc sẽ chi tiêu quân sự tăng 40% trong thập kỷ tới với ngân sách quốc phòng lên đến 255 tỉ USD được chi cho việc xây dựng hệ thống tên lửa, mua tàu ngầm, hệ thống cảnh báo...
Tại Đông Nam Á, Philippines cũng từ bỏ thái độ nhẫn nhịn trước Trung Quốc. Trong một thông báo được đưa ra hôm 12.7 nhân dịp kỷ niệm 4 năm phán quyết của PCA về Biển Đông, Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin Jr cũng tái khẳng định lập trường không thỏa hiệp và kêu gọi Trung Quốc nghiêm túc tuân thủ phán quyết này.
Chủ đề liên quan: