WHO cảnh báo nhóm chất này gây nguy hại cho sức khỏe hơn cả đường và muối, bị liệt vào danh sách đen

1. Axit béo chuyển hóa là gì, và chúng được tìm thấy ở đâu?

Khi liệt kê những nguyên nhân chính có thể gây ra các bệnh mãn tính như tiểu đường, béo phì, ung thư, tim mạch, đột quỵ, tổn thương mạch máu,… thì chế độ ăn uống thường nằm trong số đó. Khi tỷ lệ người tử vong cho các loại bệnh kể trên đang tăng cao nhiều hơn và ngày càng trẻ hóa. Các chuyên gia đã bắt đầu để ý hơn và tiến hành khảo sát chế độ ăn uống hằng ngày của họ, và họ đều nhìn thấy một điểm chung, đó là các loại thực phẩm họ hay ăn đều chứa nhiều axit béo chuyển hóa.

Axit béo chuyển hóa dạng tự nhiên thường được tìm thấy với một lượng nhỏ khoảng 3 - 9% trong thịt bò, thịt cừu, và 2 - 6% trong sữa và các sản phẩm làm từ sữa, trong khi axit béo chuyển hóa chủ yếu có nguồn gốc từ dầu thực vật được hydro hóa một phần. Dù được đánh giá là một dạng chất béo không tốt cho sức khỏe, nhưng nó cũng giống như muối và đường, một lượng nhỏ trong các thực phẩm trên sẽ không gây hại cho chúng ta nếu chúng ta có chế độ ăn uống cân bằng, hợp lý.

Ngược lại, axit béo chuyển hóa dạng nhân tạo hay còn gọi là chất béo công nghiệp được xem là chất béo có hại cho sức khỏe nhất. Chúng được tạo nên bởi mỡ, dầu đã qua tinh chế hoặc dầu thực vật đã hydro hóa một phần. Sử dụng loại chất béo này sẽ khiến cho các thực phẩm có hạn sử dụng lâu hơn, trông ngon và bắt mắt hơn. Thường được tìm thấy trong các thức ăn được chế biến sẵn, ngập dầu, chiên, nướng, các loại bánh thông thường hàng ngày như bánh quy, bánh kem, khoai tây chiên, bỏng ngô, sô cô la, bánh lòng đỏ, kem,...

2. Tác nhân gây ra nhiều nguy hại cho sức khỏe

Gây ra bệnh tim mạch

Hiện nay, các bệnh lý tim mạch như suy tim, ép tim, van tim, mạch vành, nhồi máu cơ tim đang được xem là “sát thủ số 1” do khả năng gây ra tử vong đến 75% cho người mắc. Nhiều nghiên cứu cho biết, tim mạch và axit béo có mối liên hệ rất lớn, việc bạn hấp thụ axit béo chuyển hóa càng nhiều, nguy cơ bệnh tim sẽ càng cao. Do khi ăn liên tục các chất béo xấu sẽ thúc đẩy chỉ số của chỉ số cholesterol có hại (LDL) và làm hạn chế các cholesterol có lợi (HDL).

Gây ra béo phì, tiểu đường

Bên cạnh đó, axit béo chuyển hóa cũng là tác nhân gây ra tình trạng tiểu đường, béo phì ở mọi lứa tuổi, nhưng gần đây xuất hiện nhiều hơn ở lớp trẻ và trẻ em, đe dọa sự phát triển bình thường của trẻ em.

Có một nghiên cứu lớn dựa trên 80.000 phụ nữ tham gia đã lưu ý rằng những người tiêu thụ nhiều chất béo chuyển hóa có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn 40%. Mặt khác, tỷ lệ trẻ em béo phì tăng nhanh ở mức báo động, do thói quen tiêu thụ các loại thức ăn nhanh và uống nước ngọt không có giới hạn và không được kiểm soát.

Gây ra ung thư và các bệnh mạch máu

Axit béo chuyển hóa còn có liên quan đến các loại bệnh như ung thư và gây tổn thương mạch máu hơn cả đường và muối.

Trong một nghiên cứu kéo dài 4 tuần, khi sử dụng thực phẩm chứa chất béo trans thay thế cho chất béo bão hòa, lượng cholesterol HDL tốt giảm 21% và sự giãn nở của động mạch bị suy giảm 29%.

Và ở một nghiên cứu quy mô lớn về sức khỏe khác, các chuyên gia đã phát hiện ra rằng, việc hấp thụ chất béo này trước khi mãn kinh có liên quan đến việc tăng nguy cơ ung thư vú sau khi mãn kinh.

Gây ra nguy hại cho sức khỏe tâm thần

Axit béo chuyển hóa cũng có thể gây hại cho sức khỏe tâm thần, theo lời của các chuyên gia. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người tiêu thụ quá nhiều axit béo chuyển hóa sẽ trở nên hung hăng hơn và khó nhận thức được cảm xúc của bản thân do gây ra sự mất cân bằng trong một số chất hóa học trong não. Sự mất cân bằng này còn có thể dẫn đến trầm cảm và thậm chí có thể làm tăng nguy cơ lâu dài phát triển chứng rối loạn sức khỏe tâm thần ở một số người.

3. Làm sao để hạn chế axit béo chuyển hóa?

Dù biết rằng nó không tốt cho sức khỏe, nhưng nhìn chung, rất khó để ta có thể tránh hoàn toàn các loại thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa. Tuy nhiên, ta vẫn có thể hạn chế dung nạp loại chất béo có hại này bằng các cách dưới đây:

- Hạn chế các loại thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa

- Hãy chú ý đến bảng thành phần khi mua thực phẩm

- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, chứa chất béo bão hòa đơn

Để có một sức khỏe bền vững, hạn chế các rủi ro bệnh tật, bạn cần lên kế hoạch ăn uống lành mạnh và giảm thiểu tối đa các loại thực phẩm chứa nhiều axit béo chuyển hóa gây hại sức khỏe. Bên cạnh đó, việc bổ sung các loại trái cây, rau củ giàu chất xơ cũng là điều nên làm.

Quỳnh Giang

Theo Người đưa tin