Á sừng da đầu là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị

Á sừng da đầu là tình trạng ngứa ngáy, viêm, đỏ, tạo sừng và bong tróc vảy trên da đầu do sự rối loạn xuất hiện khiến quá trình tạo sừng không hoàn chỉnh. Bệnh lý này thường không làm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể nhưng có thể khiến bệnh nhân mặc cảm, căng thẳng tâm lý và cảm thấy thiếu tự tin trong giao tiếp. Ngoài ra do phát sinh cảm giác ngứa ngáy và bong tróc vảy nghiêm trọng nên các hoạt động sinh hoạt thường ngày của bệnh nhân cũng bị ảnh hưởng.

Á sừng da đầu là gì?

Á sừng da đầu là một trong những thể bệnh thường gặp của bệnh á sừng. Đây là một bệnh viêm da cơ địa mãn tính, khó điều trị, dễ tái phát và gây mất thẩm mỹ nghiêm trọng. Những tổn thương của bệnh hình thành và phát triển ở vùng da đầu, đặc biệt là sau gáy, dược đặc trưng bởi tình trạng ngứa ngáy, viêm, đỏ, tạo sừng, bong tróc vảy trên da đầu do có sự rối loạn khiến quá trình tạo sừng không hoàn chỉnh.

Bệnh á sừng da đầu thường tái phát và phát triển mạnh vào mùa đông. Nếu có yếu tố thuận lợi, bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ đối tượng nào. Tuy nhiên kết quả nghiên cứu cho thấy những người thường xuyên tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại do tính chất công việc sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường.

Tương tự như bệnh vảy nến hay nhiều dạng tổn thương da khác, bệnh á sừng da đầu không có khả năng lây nhiễm và là căn bệnh mãn tính. Bệnh cạnh đó bệnh hầu như không làm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tổng thể nhưng có thể tác động đến tâm lý, khiến bệnh nhân mặc cảm, căng thẳng và cảm thấy thiếu tự tin trong giao tiếp.

Ngoài ra do phát sinh cảm giác ngứa ngáy và bong tróc vảy nên các hoạt động sinh hoạt thường ngày của bệnh nhân có thể bị ảnh hưởng. Hơn thế nếu không sớm kiểm soát hoặc mắc sai lầm trong quá trình chữa trị, những tổn thương của bệnh á sừng da đầu có thể nhanh chóng lan xuống cổ, vùng trán, mặt hay thậm chí là toàn thân.

Khi tiến triển nghiêm trọng, bệnh sẽ khó được kiểm soát, quá trình điều trị khó khăn hoặc những tổn thương có thể tồn tại đến hết cuộc đời.

Dấu hiệu nhận biết bệnh á sừng da đầu

Những triệu chứng, dấu hiệu đặc trưng của bệnh á sừng da đầu biểu hiện trên vùng da bệnh một cách rõ nét. Tuy nhiên nhiều trường hợp nhầm lẫn á sừng với các bệnh ngoài da khác như viêm da tiết bã, vảy nến, gàu… Điều này khiến nhiều bệnh nhân sai lệch trong quá trình chữa bệnh.

Các triệu chứng cơ bản giúp nhận biết bệnh á sừng da đầu:

Da đầu đóng vảy trắng

Để nhận biết bệnh vảy sừng da đầu, người bệnh có thể dựa vào tình trạng đóng vảy trắng trên da đầu. Cụ thể trên da đầu xuất hiện nhiều lớp vảy có màu trắng, tương tự như gàu và mọc xếp chồng lên nhau và lan rộng thành từng mảng.

Lớp da màu hồng sẽ lộ ra khi lớp vảy bong tróc, nhất là vào mùa đông và khi thời tiết hanh khô. Ngoài ra nhiều lớp sừng đỏ xuất hiện và đùn trên bề mặt da.

Vảy trắng bong tróc để lộ các lớp sừng màu đỏ, non và nhạy cảm xếp chồng lên nhau. Do nhạy cảm và còn non nên lớp sừng này dễ bị tổn thương, trầy xước và viêm nhiễm.

Da đầu khô kèm theo cảm giác ngứa

Tuyến bã nhờn bị kích thích và hoạt động mạnh hơn khi các lớp sừng hình thành trên da đầu. Khi dịch bã nhờn tiết ra nhiều, người bệnh sẽ có cảm giác ẩm ướt và ngứa ngáy khó chịu.

Ở trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân khó kiểm soát hoạt động gãi ngứa dẫn đến bong tróc và tổn thương. Đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho tổn thương da lan rộng và ngứa ngáy nghiêm trọng hơn. Hơn thế nếu không được kiểm soát tình trạng nhiễm trùng da có thể xuất hiện.

Rụng tóc

Rụng tóc sẽ xảy ra trên vùng da bị á sừng da đầu. Nguyên nhân là do lớp dày sừng khiến nang tóc không được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và nuôi dưỡng. Từ đó khiến tóc suy yếu và rụng dần. Ngoài ra tóc cũng có thể rụng do gãi nhiều vì ngứa.

Các dấu hiệu nhận biết khác:

Da đầu đỏ, khô ráp, thường nứt nẻ và bong tróc

Cách phân biệt bệnh á sừng da đầu và bệnh vảy nến da đầu

Người bệnh thường nhầm lẫn bệnh á sừng da đầu và bệnh vảy nến da đầu. Tương tự như á sừng, vảy nến da đầu cũng là một bệnh da liễu mãn tính, khó điều trị đặc trưng bởi tình tình trạng bong nhiều vảy trắng, viêm và đỏ da.

Khi tiến hành phân tích mô bệnh học, các nhà nghiên cứu đã nhận thấy trên làn da của bệnh nhân bị vảy nến xuất hiện tình trạng dày sừng và có dấu hiệu á sừng. Tuy nhiên nguyên nhân khiến bệnh vảy nến xuất hiện là do quá trình chu chuyển tế bào thượng bì bị rối loạn. Ngược lại bệnh á sừng da đầu là hệ quả của quá trình xâm nhập và gây tổn thương da của dị nguyên.

Để tránh nhầm lẫn, người bệnh có thể dựa vào các dấu hiệu cơ bản sau:

Tổn thương da do bệnh á sừng là mảng bong lớn, có dấu hiệu khô ráp, nứt nẻ, ngứa ngáy và đau rát.

Nguyên nhân gây bệnh á sừng da đầu

Hiện nay trong chẩn đoán y khoa, thuật ngữ á sừng không còn được sử dụng. Thuật ngữ này thể hiện cho tình trạng dày sừng, da khô ráp, nứt nẻ và bong tróc. Chính vì thế, kết quả của nhiều cuộc nghiên cứu đã kết luận rằng, á sừng chính là một triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa và triệu chứng này khởi phát do sự tác động của các yếu tố sau:

Cơ địa dị ứng: Kết quả nghiên cứu cho thấy những người có cơ địa dị ứng thường mắc phải một số bệnh hô hấp và bệnh da liễu có liên quan đến sự quá mẫn của hệ thống miễn dịch trong cơ thể. Điển hình như bệnh hen suyễn, bệnh viêm mũi dị ứng, bệnh sốt cỏ khô…
• Yếu tố di truyền: Những bệnh da liễu mãn tính (bao gồm cả bệnh á sừng) đều có tính di truyền cao. Chính vì thế, bệnh á sừng da đầu thường xuất hiện ở những người có một hoặc nhiều người thân cận huyết bị á sừng hoặc mắc bệnh viêm da cơ địa, bệnh vảy nến, bệnh viêm da tiết bã nhờn…
• Yếu tố thời tiết: Bệnh á sừng da đầu thường bùng phát và tiến triển mạnh mẽ khi thời tiết khô và lạnh. Nguyên nhân là do yếu tố di truyền khiến da mất độ ẩm tự nhiên, hàng rào bảo vệ của cơ thể cũng như sức đề kháng suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi cho dị nguyên xâm nhập và khiến làn da bị tổn thương.
• Tiếp xúc với hóa chất: Việc sử dụng keo xịt tóc, kem xả, dầu gội không phù hợp… có thể khiến da đầu bị tổn thương, cơ chế miễn dịch dị ứng bị kích thích và khiến tình trạng á sừng da đầu xuất hiện.
• Những yếu tố khác: Ngoài những yếu tố nêu trên, bệnh á sừng da đầu còn có khả năng xuất hiện và tiến triển mạnh do sự thiếu hụt chất dinh dưỡng, sử dụng nguồn nước bị nhiễm bẩn, vệ sinh kém, sinh sống hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc với hóa chất, nhiễm nấm men.

Mức độ nguy hiểm của bệnh á sừng da đầu

Bệnh á sừng da đầu chỉ làm phát sinh những triệu chứng, tổn thương ngoài da và không tác động hay làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên bệnh lý này có xu hướng kéo dài dai dẳng, khó điều trị và thường xuyên tái phát. Vì thế những người bị á sừng da đầu thường xuyên cảm thấy khó chịu, gặp nhiều phiền toái trong cuộc sống, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngoại hình và tâm lý của bệnh nhân.

Ở những trường hợp nặng, bệnh á sừng da đầu có thể gây ra những biến chứng và ảnh hưởng nặng nề sau:

Rụng tóc: Bệnh có thể tác động gián tiếp đến tóc và nang tóc khiến tóc suy yếu, khô xơ, không được nuôi dưỡng và dễ gãy rụng. Nếu không được kiểm soát, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ mất tóc vĩnh viễn do chân tóc bị thoái hóa.
• Viêm da bội nhiễm: Vùng da bị á sừng thường có dấu hiệu khô ráp, bong tróc, nứt nẻ mạnh, tạo ra những vết thương hở và rướm máu. Điều này khiến các loại vi khuẩn, virus và nấm thuận lợi hơn trong việc xâm nhập vào da và làm phát sinh tình trạng bội nhiễm. Viêm da bội nhiễm không chỉ khiến vùng da bệnh có dấu hiệu sưng viêm, đau nhức mà còn khiến sức khỏe tổng thể bị ảnh hưởng. Ngoài ra nếu không được kiểm soát tốt và kịp thời, tình trạng này có thể gây ra nhiều biến chứng nặng nề.
• Ảnh hưởng đến ngoại hình: Những tổn thương và mảng da bong tróc do bệnh á sừng da đầu có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính thẩm mỹ của tóc, ngoại hình và tâm lý của bệnh nhân. Mặt khác, các triệu chứng của bệnh thường khó kiểm soát, bệnh tái phát nhiều lần khiến bệnh nhân luôn có cảm giác khó chịu, bứt rứt và căng thẳng.

Biện pháp chẩn đoán bệnh á sừng da đầu

Bác sĩ chuyên khoa sẽ quan sát kỹ tổn thương ngoài da, đồng thời hỏi bạn một số câu hỏi liên quan đến triệu chứng, tiền sử mắc bệnh của bản thân và gia đình. Trong trường hợp các triệu chứng lâm sàng không được thể hiện rõ hoặc có dầu hiệu tương tự như bệnh vảy nến da đầu, bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu bạn sinh thiết da để thực hiện một số xét nghiệm cần thiết giúp chẩn đoán chính xác bệnh lý và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Phương pháp điều trị bệnh á sừng da đầu

Theo kết quả nghiên cứu, á sừng da đầu là một bệnh ngoài da lành tính nhưng khó điều trị, dễ tái phát và tiến triển dai dẳng. Những phương pháp được chỉ định trong điều trị bệnh á sừng chỉ có tác dụng kiểm soát sự tiến triển của bệnh, cải thiện những tổn thương lâm sàng, kiểm soát triệu chứng, phòng ngừa biến chứng, giảm nguy cơ tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Thông thường, để kiểm soát bệnh á sừng da đầu, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị với những phương pháp sau:

1. Sử dụng dầu gội/ Thu*c điều trị bệnh á sừng da đầu

Để cải thiện tổn thương và kiểm soát những triệu chứng xảy ra trên da đầu, bệnh nhân có thể được bác sĩ chuyên khoa yêu cầu sử dụng một số loại dầu gội và Thu*c sau:

Dầu gội kháng nấm: Hiện tượng nhiễm nấm xuất hiện hầu hết ở những bệnh nhân mắc bệnh á sừng da đầu. Trong đó thường gặp nhất là nấm Malassezia. Chính vì thế, bệnh nhân thường được bác sĩ chỉ định sử dụng những loại dầu gội kháng nấm như Selenium sulfide, Ketoconazole… để ức chế hoạt động của vi khuẩn, cải thiện tổn thương và làm giảm triệu chứng ngứa ngáy ở da đầu.
• Thu*c bạt sừng: Da dày sừng, nứt nẻ, khô ráp và bong tróc chính là những đặc trưng của bệnh á sừng da đầu. Để làm giảm hiện tượng tăng sinh tế bào sưng và tình trạng bong vảy, người bệnh có thể được hướng dẫn sử dụng những loại Thu*c bạt sừng, điển hình như axit salicylic. Loại Thu*c này có khả năng loại bỏ tình trạng bong vảy hiệu quả. Bên cạnh đó axit salicylic còn có tác dụng hỗ trợ quá trình kiểm soát hoạt động tiết bã nhờn, kiểm soát dầu thừa, sát trùng, kháng viêm nhẹ và ngăn chặn sự phát triển quá mức của nấm men.
• Thu*c kháng histamin H1: Bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng Thu*c kháng histamin H1 khi triệu chứng ngứa ngáy do bệnh á sừng da đầu tiến triển nghiêm trọng và có xu hướng lan sang những vùng da khác. Thu*c kháng histamin H1 ngăn ngừa phát sinh cơn ngứa bằng cách ức chế histamin. Trong khi đó histamin chính là một thành phần trung gian của phản ứng dị ứng. Với tác dụng này cơ năng và những triệu chứng thực thể của bệnh có thể nhanh chóng thuyên giảm.
• Thu*c kháng sinh: Thu*c kháng sinh được dùng cho những trường hợp có biến chứng viêm da bội nhiễm. Thu*c được bào chế dưới dạng viên uống, sử dụng bằng đường miệng và duy trì điều trị trong 7 đến 10 ngày.
• Thu*c corticoid dạng kem bôi: Thu*c corticoid dạng kem bôi được chỉ định cho những trường hợp viêm nhiễm nặng, viêm lan rộng trên da đầu. Việc sử dụng nhóm Thu*c này sẽ giúp bệnh nhân ức chế hoạt động miễn dịch tại vùng da được bôi Thu*c. Từ đó giúp bệnh nhân phòng ngừa và điều trị dị ứng, khắc phục cảm giác đau nhức và giúp giảm viêm.

Hầu hết các trường hợp bị á sừng da đầu đều có đáp ứng tốt với việc sử dụng Thu*c. Tuy nhiên người bệnh cần lưu ý không lạm dụng hay dùng Thu*c trong thời gian dài. Nguyên nhân là do những loại Thu*c này có khả năng làm phát sinh rủi ro và tác dụng phụ. Do đó các Thu*c điều trị á sừng da đầu chỉ nên được sử dụng khi bác sĩ yêu cầu.

2. Hỗ trợ điều trị bệnh á sừng da đầu bằng nguyên liệu thiên nhiên

Khi bệnh á sừng da đầu cùng các triệu chứng có dấu hiệu thuyên giảm, người bệnh có thể tiếp tục quá trình kiểm soát bệnh lý bằng các nguyên liệu thiên nhiên. Hiện tượng đỏ da, bong tróc vảy và ngứa ngáy có thể nhanh chóng thuyên giảm bằng việc tận dụng dược tính của các loại thảo dược. Ngoài ra dược tính từ thảo dược thiên nhiên còn giúp người bệnh nuôi dưỡng da dầu và làm sạch vảy bong tróc.

Để góp phần kiểm soát bệnh á sừng, người bệnh có thể sử dụng những nguyên liệu tự nhiên dưới đây:

Dầu gội bằng lá trầu không: Lượng tinh dầu được tiết ra từ lá trầu không chứa nhiều hoạt chất có khả năng tiêu viêm, kháng nấm và kháng khuẩn mạnh. Chính vì thế để cải thiện bệnh á sừng, bạn có thể lấy một lượng vừa đủ lá trầu không đun sôi với nước trong 10 phút. Sau đó sử dụng nước lá trầu không ấm để gội đầu. Thực hiện từ 2 đến 3 lần/ tuần để giảm ngứa da, kiểm soát vi nấm và phòng ngừa sự bùng phát mạnh mẽ của bệnh á sừng.
• Gội đầu bằng bồ kết: Các thành phần dinh dưỡng được tìm thấy trong bồ kết rất tốt cho tóc, có khả năng duy trì sự chắc khỏe, óng mượt của tóc và giúp tóc đen bóng. Trong trường hợp tóc khô xơ, rụng nhiều và suy yếu do mắc bệnh á sừng da đầu, người bệnh có thể sử dụng nước nấu bồ kết để gội đầu giúp cải thiện tình trạng.
• Sử dụng mật ong: Trong trường hợp da đầu nứt nẻ nhiều và bị khô, người bệnh có thể sử dụng mật ong nguyên chất để cải thiện tình trạng. Nhờ chứa nhiều vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa, mật ong có tác dụng làm lành tổn thương, làm dịu tình trạng viêm, đau, da bong tróc và nứt nẻ. Bên cạnh đó nguyên liệu thiên nhiên này còn có tác dụng ức chế hoạt động của vi khuẩn, nấm, giúp làm mềm, dưỡng ẩm sâu và thúc đẩy quá trình phục hồi da. Để cải thiện tổn thương và triệu chứng của bệnh á sừng da đầu, người bệnh sử dụng một lượng vừa đủ mật ong nguyên chất để thoa lên da đầu sau khi đã làm ướt da. Tiến hành ủ tóc trong 5 – 10 phút, sau đó dùng nước sạch vệ sinh lại tóc và gội đầu như bình thường.

Ngoài những lợi ích và tác dụng hữu hiệu đối với da đầu và mái tóc, việc tận dụng dược tính có trong các loại thảo dược thiên nhiên còn giúp người bệnh hạn chế tần suất sử dụng Thu*c. Điều này giúp hạn chế phát sinh các tác dụng phụ nghiêm trọng và làm giảm nguy cơ lạm dụng Thu*c.

Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa tái phát bệnh á sừng da đầu

Bên cạnh việc áp dụng các phương pháp điều trị theo tư vấn của bác sĩ, bệnh nhân bị á sừng da đầu nên duy trì chế độ chăm sóc đúng cách để góp phần kiểm soát bệnh lý, làm giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng nề và làm giảm nguy cơ tái phát.

Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa tái phát bệnh á sừng da đầu như sau:

Tránh để da đầu tiếp xúc trực tiếp với chất tẩy rửa, các hóa chất hoặc các chất có độ kích ứng cao trong kem xả, keo xịt tóc, dầu gội, nước hoa… Điều này sẽ giúp bạn giảm nguy cơ bùng phát bệnh và ngăn các triệu chứng tiến triển theo hướng xấu. Tốt nhất người bệnh nên trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn lựa chọn các sản phẩm phù hợp, dịu nhẹ và lành tính.

Bệnh á sừng da đầu là bệnh ngoài da lành tính. Tuy nhiên bệnh có xu hướng tái phát nhiều lần, rất khó điều trị và có tiến triển dai dẳng. Hầu hết các phương pháp được chỉ định chỉ có tác dụng ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh, giảm triệu chứng và tổn thương lâm sàng, không thể chữa dứt điểm bệnh lý.

Bên cạnh đó việc dùng Thu*c còn gây ra tình trạng phụ thuộc, gây tác dụng phụ và không mang đến hiệu quả bền vững. Chính vì thế, ngoài việc sử dụng Thu*c, người bệnh nên tận dụng thêm dược tính từ các biện pháp tự nhiên, đồng thời áp dụng chế độ chăm sóc khoa học để giảm nguy cơ tái phát bệnh và kiểm soát tốt triệu chứng.

Bài viết liên quan:

Thu*c trị á sừng dạng kem bôi + uống hiệu quả nhất