Bệnh tổ đỉa và ghẻ nước: Cách phân biệt, chữa trị

Trong các bệnh ngoài da, bệnh tổ đỉa và ghẻ nước là hai bệnh lý thường gặp. Do đặc trưng của hai bệnh lý này là các mụn nước li ti kèm theo biểu hiện ngứa ngáy dữ dội nên khiến bệnh nhân dễ bị nhầm lẫn dẫn đến điều trị sai cách, tạo điều kiện thuận lợi cho các triệu chứng lan rộng. Thông tin trong bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các triệu chứng, cách phân biệt bệnh tổ đỉa và ghẻ nước. Đồng thời hướng dẫn cách điều trị hiệu quả.

Bệnh tổ đỉa là gì?

Bệnh tổ đỉa còn có tên gọi khác là chàm tổ đỉa, được xác định là một thể đặc biệt của bệnh chàm. Bệnh thể hiện cho một loại viêm da mãn tính. Đặc trưng của bệnh lý này là sự hình thành và phát triển các nốt mụn nước sâu, kèm theo cảm giác ngứa ngáy, khu trú ở bàn tay và lòng bàn chân.

Bệnh tổ đỉa dễ tái phát, tiến triển dai dẳng khiến bệnh nhân khó chịu, gặp nhiều khó khăn trong các hoạt động sinh hoạt thường ngày. Đồng thời gây mất thẩm mỹ, giảm chất lượng cuộc sống và tinh thần.

Dựa vào những tổn thương lâm sàng và đặc điểm nhận biết, bệnh tổ đỉa được chia thành 4 thể. Bao gồm:

Thể giản đơn: Thể giản đơn là thể đặc trưng và phổ biến nhất của bệnh.
• Thể bọng nước: Ở thể bọng nước, các bọng nước to có kích thước bằng hạt ngô có thể hình thành ở bàn tay và lòng bàn chân. Thể bệnh này xuất hiện là do phản ứng dị ứng với hóa chất.
• Thể nhiễm khuẩn: Những tổn thương ở thể nhiễm khuẩn tương tự như thế giản đơn như . Tuy nhiên vùng da bị tổn thương xuất hiện thêm mụn mủ do bội nhiễm.
• Thể khô: Ở thể khô, người mắc bệnh tổ đỉa thường không có mụn nước khi trú. Tuy nhiên vùng da tổn thương có dấu hiệu đỏ, khô, tróc vảy và đau rát. Vào mùa xuân, Những triệu chứng này thường nghiêm trọng hơn.

Bệnh ghẻ nước là gì?

Bệnh ghẻ nước (bệnh ghẻ) xảy ra khi da tiếp xúc với Sarcoptes scabiei hominis – một loại ký sinh trùng. Đặc trưng của bệnh gồm sự hình thành và phát triển của các nốt mụn nước trên vùng da tiếp xúc với ký sinh trùng kèm theo dấu hiệu ngứa ngáy nghiêm trọng. Bệnh có thể xảy ra ở V*ng k*n, các kẽ ngón tay, ngón chân, lòng bàn tay và nhiều vị trí khác trên cơ thể.

Thông thường cảm giác ngứa ngáy sẽ nghiêm trọng hơn vào ban đêm. Nguyên nhân là do vào ban đêm ghẻ cái sẽ di chuyển ra khỏi hang và tìm ghẹ đực và thực hiện giao phối. Khi di chuyển, các dây thần kinh dưới bề mặt da sẽ bị kích thích, cùng với đó lượng độc tố được tiết ra từ con ghẻ dẫn đến ngứa ngáy.

Cách phân biệt bệnh tổ đỉa và ghẻ nước

Để phân biệt bệnh tổ đỉa và ghẻ nước, bạn cần phân biệt nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng đặc trưng, tổn thương thực thể, mức độ nguy hiểm, khả năng lây lan và nhiều vấn đề khác. Cụ thể:

1. Nguyên nhân gây bệnh tổ đỉa và ghẻ nước

Nguyên nhân gây bệnh tổ đỉa và ghẻ nước gồm:

Nguyên nhân gây bệnh tổ đỉa

Đối với bệnh tổ đỉa, nguyên nhân cụ thể khiến bệnh xảy ra và tiến triển vẫn chưa được phát hiện. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu học tin rằng, căn bệnh này có liên quan đến sự rối loạn chức năng thần kinh và nội tạng, yếu tố di truyền.

Ngoài ra bệnh tổ đỉa có thể bùng phát mạnh mẽ do sự tác động của một số yếu tố sau:

Dị ứng Thu*c

Nguyên nhân gây bệnh ghẻ nước

Ký sinh trùng Sarcoptes scabiei hominis là nguyên nhân khiến bệnh ghẻ nước xuất hiện và tiến triển theo chiều hướng xấu. Loại ký sinh trùng này còn có tên gọi khác là mạt ngứa hoặc bọ ve, có chiều dài khoảng 0,3 đến 0,5 mm. Khi bám trên da người, Sarcoptes scabiei hominis sẽ nhanh chóng đào hang và đẻ trứng. Ngoài da, loại ký sinh trùng này có thể tồn tại ở khắp mọi nơi, không thể dùng mắt thường để kiểm tra chúng.

Sau khi đào hang và đẻ trứng, số lượng Sarcoptes scabiei hominis tăng nhanh. Chúng di chuyển trên bề mặt da và thải ra các chất độc hại khiến vùng da này có dấu hiệu bị kích ứng. Cuối cùng phát sinh triệu chứng nổi mụn nước kèm theo cảm giác ngứa ngày nghiêm trọng.

Không giống bệnh tổ đỉa, nguy cơ phát sinh bệnh ghẻ nước không do yếu tố di truyền, chức năng thần kinh hay nội tạng. Bệnh xảy ra và tiến triển ở những người có thói quen vệ sinh cá nhân kém, sinh sống và làm việc trong môi trường ẩm thấp, chật chội, ô nhiễm và đông đúc. Ngoài ra thời tiết lạnh, mùa mưa bão, ngập lụt sẽ tạo điều thuận lợi giúp ký sinh trùng nhanh chóng gây bệnh và phát triển.

2. Dấu hiệu nhận biết bệnh tổ đỉa và ghẻ nước

Nổi mụn nước kèm theo cảm giác ngứa ngáy là đặc trưng của bệnh tổ đỉa và ghẻ nước. Tuy nhiên, người bệnh có thể phân biệt hai bệnh lý này dựa trên những đặc điểm cụ thể sau:

3. Mức độ nguy hiểm và khả năng lây lan của bệnh tổ đỉa và ghẻ nước

Mức độ nguy hiểm  và khả năng lây lan của bệnh tổ đỉa và ghẻ nước như sau:

Phương pháp điều trị bệnh tổ đỉa và ghẻ nước

Để điều trị bệnh tổ đỉa và ghẻ nước, bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu bạn chữa bệnh với các phương pháp điều trị sau:

1. Điều trị bệnh tổ đỉa

Đối với những trường hợp nhẹ, bệnh mới khởi phát, bệnh tổ đỉa và các triệu chứng của bệnh có thể khỏi sau khoảng 3 đến 4 tuần vệ sinh vùng da bệnh và áp dụng các biện pháp chăm sóc tích cực mà không cần phải sử dụng Thu*c điều trị toàn thân hay bôi ngoài. Cụ thể:

Muối biển: Hòa tan một ít muối biểu trong 1 lít nước ấm. Thực hiện ngâm rửa tay chân với nước ấm để giảm ngứa, chống viêm, sát trùng và giảm nguy cơ mắc bệnh viêm da.
• Lá trầu không: Rửa sạch và vò nhẹ lá trầu không. Đun sôi lá trầu không trong 1,5 lít nước sạch trong 5 phút. Để nguội bớt hoặc thêm nước lạnh. Dùng nước này để ngâm tay, chân trong 15 phút. Dùng lá trầu không chữa bệnh tổ đỉa có tác dụng giảm ngứa, sát trùng, phòng ngừa viêm nhiễm.
• Tỏi: Hoạt chất tallicin trong tỏi có tác dụng kháng khuẩn, sát trùng, cải thiện tình trạng ngứa ngáy. Bóc vỏ, rửa sạch và nghiền nát một củ tỏi tươi. Ép lấy nước cốt tỏi, hòa với 100ml nước. Thoa nước tỏi lên vùng da bị tổn thương. Sau 10 phút dùng nước ấm vệ sinh lại vùng da bệnh.

Tuy nhiên, nếu bệnh tiến triển hoặc không có dấu hiệu thuyên giảm sau 1 tuần chăm sóc, bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu bạn sử dụng Thu*c uống, Thu*c bôi ngoài ra và một số phương pháp khác để kiểm soát bệnh lý. Đồng thời phòng ngừa bệnh lây lan và gây biến chứng nhiễm trùng, bội nhiễm, lở loét…

Điều trị tại chỗ: Dùng liệu pháp ánh sáng hoặc sử dụng các loại Thu*c bôi ngoài như dung dịch tím methyl 1%, Milian, dung dịch bạc nitrat 0.5%, Thu*c mỡ corticoid, Thu*c bôi chống nấm, Thu*c corticoid kết hợp với Thu*c kháng sinh, Thu*c bôi ức chế miễn dịch Tacrolimus…
• Điều trị toàn thân: Sử dụng các loại Thu*c uống như Thu*c kháng sinh, Thu*c kháng histamine, Thu*c chống nấm (Griseofulvin), Thu*c uống chứa corticoid…

2. Điều trị bệnh ghẻ nước

Đối với trường hợp nhẹ, người bệnh có thể áp dụng một số phương pháp điều trị ghẻ ngứa tại nhà. Bao gồm:

Nước muối ấm: Để cải thiện cảm giác ngứa ngáy do bệnh ghẻ nước gây ra, người bệnh có thể hòa tan muối trong nước ấm, sau đó sử dụng nước này để tắm và vệ sinh vùng da bệnh. Ngoài tác dụng giảm ngứa, việc tắm với nước muối ấm còn giúp người bệnh chống viêm nhẹ, kháng khuẩn và làm giảm nguy cơ nhiễm trùng da.
• Lá đào: Rửa sạch và vò nát một nắm lá đào tươi. Đun sôi lá đào cùng 1 lít nước sạch. Thêm nước lạnh vào nước lá đào để cải thiện nhiệt độ. Dùng nước này để ngâm và rửa vùng da đang bị  tổn thương. Nước lá đào có tác dụng kiểm soát bệnh ghẻ nước, giảm viêm, giảm ngứa và kháng khuẩn.
• Lá cúc tần: Dùng lá cúc tần sạch nấu lấy nước tắm, dùng xác lá chà lên vùng da bị tổn thương. Hàm lượng tanin trong lá cúc tần có tác dụng kích thích quá trình làm lành tổn thương, se niêm mạc. Ngoài ra loại lá này còn có tác dụng kháng khuẩn và chống viêm.
• Nha đam: Cách dùng nha đam chữa bệnh ghẻ nước có tác dụng làm mát vùng da bệnh, xoa dịu cơn ngứa, kích thích làm lành tổn thương và ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm. Để điều trị bệnh ghẻ nước, bạn cần rửa sạch một nhánh nha đam, loại vỏ vỏ. Cạo lấy phần gel nha đam đắp lên vùng da bị tổn thương sau khi đã vệ sinh sạch sẽ vùng da này. Sau 10 phút, dùng nước mát để rửa lại vùng da bệnh. Thực hiện từ 1 – 2 lần mỗi ngày.

Đối với những trường hợp nặng, tổn thương da lan rộng, bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu bạn sử dụng Thu*c điều trị sau khi đã tiến hành thăm khám và chẩn đoán.

Một số loại Thu*c thường được dùng trong điều trị bệnh ghẻ nước:

Kem Permethrin 5%

Biện pháp phòng ngừa bệnh tổ đỉa và ghẻ nước

Để phòng ngừa phát sinh bệnh tổ đỉa và bệnh ghẻ nước, bạn có thể áp dụng một số biện pháp cơ bản sau:

Giữ gìn vệ sinh thân thể, vệ sinh cá nhân

Như vậy thông qua những thông tin trong bài viết, người bệnh có thể nắm rõ, phân biệt được bệnh tổ đỉa và bệnh ghẻ nước. Từ đó có những biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả. Mặc dù tổ đỉa và ghẻ nước có nhiều điểm khác nhau (nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nguy hiểm, khả năng lây lan…) nhưng cả hai bệnh lý này đều rất dễ tái phát và có khả năng gây biến chứng. Chính vì thế, tốt nhất bạn nên áp dụng các biện pháp phòng bệnh để tránh phát sinh những vấn đề không mong muốn.