Giảo cổ lam- dược liệu quý chữa ung thư!?

Hội chứng tin đồn

Gần đây trên các trang mạng xã hội bỗng rộ lên thông tin về một loại thảo dược mới được phát hiện ở Việt Nam có khả năng chữa được bệnh ung thư tên là giảo cổ lam. Anh Đỗ Mạnh Việt, khẳng định như đinh đóng cột trên facbook của mình “Giảo cổ lam có thể chữa được ung thư thật đó, tôi cũng đang dùng và cũng thấy có hiệu quả”.

Bên cạnh những lời khẳng định như đi đóng cột của anh Việt vẫn có những ý kiến đắn đo nửa muốn dùng nửa lại không vì chưa thấy nhà khoa học nào lên tiếng xác minh như lời chị Trương Thị Ngọc Ánh chia sẻ: “Tôi có nghe nói về cây giảo cổ lam từ lâu như chưa từng thử. Nhà tôi có ông xã bị bệnh cao huyết áp, mỡ máu, tim mạch nói chung là đủ thứ bệnh, định mua cho ông xã uống thửa mà không biết có kết quả cao không nữa?”. Trong khi đó bạn đọc Phan Văn Trung, bình luận trên báo mạng vtc.vn trong bài: Viết Sự thật về “thần dược” giảo cổ lam trị ung thư lại cho rằng: “Thần dược giảo cổ lam trị giun sán" tôi thấy có lắm vấn đề. Nói chung ích lợi của nó đã bị thổi phồng quá đáng”.

Vậy Giảo cổ lam là là cây gì và công dụng chữa bệnh ung thư, chữa “n” bệnh và được tôn lên là thần dược quý hiếm như tin đồn không?.

Để kiểm chứng công dụng của loại cây có thể chữa bệnh ung thư và “n” thứ bệnh này, tôi đã tới phố Lãn Ông con phố chuyên bán thuốc Bắc và thuốc Nam ở Hà Nội. Trên phố Lãn Ông, giảo cổ lam được bày bán ở dạng đóng gói là chủ yếu. Tôi cũng được biết thêm hiện nay giảo cổ lam có vị, giá bán cũng khác nhau loại đắng 50.000đ/ gói còn loại ngọt có giá đắt hơn 100.000đ/gói.

Khi tôi ngỏ ý muốn mua loại giảo cổ lam có vị ngọt có khả năng chữa bệnh ung thư thì chị bán hàng bảo “Nhà chị có bán giảo cổ lam 7 lá đắng uống vào giúp dễ ngủ và ngủ sâu, giảm mệt mỏi kéo dài tuổi thọ, tăng cường chức năng giải độc gan, bình ổn huyết áp... Còn loại chữa ung thư thì em đi hỏi cả phố chưa chắc có”. Đúng như lời chị nói tôi đi hỏi cả phố nhưng không có loại cây giảo cổ lam như tôi muốn mua.

Tiếp tục cuộc hành trình đi tìm sự thật về loại thần dược giảo cổ lam quý hiếm, tôi tìm đến sự tư vấn của TS. Trần Văn Ơn (Giảng viên khoa thực vật, Trường Đại học Dược, Hà Nội). TS. Trần Văn Ơn cho biết: “Giảo cổ lam đúng là một loại cây quý như không hiếm, có những vùng có thể lấy được cả ô tô”.

Khi hỏi về khả năng chữa bệnh ung thư của loại thảo dược này thì TS. Trần Văn Ơn khước từ thẳng thừng: “Tôi không giám trả lời, vì chưa có một công trình khoa nào chứng minh được cả”. Nhưng theo tiếns sĩ thì: “Nói đúng ra thì về thực nghiệm, hiện chưa có công trình nào nghiên cứu chính xác khả năng chữa bệnh của giảo cổ lam. Hiện tại y học chỉ mới chứng minh được khả năng chống ôxy hóa của giảo cổ lam mà thôi.

Thời gian trước, GS.TS. Phạm Thanh Kỳ (nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Dược) đã làm công trình nghiên cứu về loại cây này và có đề tài hẳn hoi, nhưng còn chính xác trên thực nghiệm chỉ ra khả năng chữa ung thu thì chưa có”. Ông còn nhấn mạnh thêm: “Khả năng ngăn ngừa ức chế khối u đều có ở rất nhiều loại cây chứ không riêng gì ở giảo cổ lam. Vì vậy nếu cứ chỉ khăng khăng bảo giảo cổ lam có khả năng ngăn ngừa, ức chế khối u cũng không chính xác”.

Hiểu đúng về giảo cổ lam

Giảo cổ Lam là thuộc dạng cây thảo có thân mảnh, leo nhờ tua cuốn đơn ở nách lá. Cây đực và cây cái riêng biệt, lá khép kín hình chân vịt. Cụm hoa hình chùy mang nhiều hoa nhỏ màu trắng, các cánh hoa rời nhau xòe hình sao, bao phấn dính thành đĩa, bầu có 3 vòi nhụy.

Theo tài liệu ghi chép của các nhà khoa học Trung Quốc thì giảo cổ lam là loại cây 5 lá có vị ngọt. Ở Việt Nam chúng ta cũng có loại giảo cổ lam 5 lá nhưng lại mang vị đắng. TS. Trần Văn Ơn kể rằng: “Các nhà khoa học Nhật là những người đầu tiên trên thế giới nghiên cứu về cây giảo cổ lam 5 lá, mục đích nghiên cứu của họ là đi tìm chất sacazin để thay thế cho vị ngọt của đường truyền thống. Từ đó ta có thể suy luận ra cây giảo cổ lam họ cứu đầu tiên là cây có vị ngọt”.

Chính bản thân TS. Trần Văn Ơn cũng đã từng mang loại cây giảo cổ lam ông tìm thấy tại Sapa, Hà Giang, Cao Bằng… vào tận Phong Nha – Kẻ Bàng về trồng và nghiên cứu ở đâu cây có vị ngọt như lại là loại 7 lá. Từ các tài liệu nghiên cứu trên thế giới và những thực nghiệm của bản thân.

TS. Trần Văn Ơn nói: “Khi đi vào nghiên cứu nhiều hơn về giảo cổ lam, tôi thấy rằng chúng có rất nhiều loại, trong các loại lại chia ra thành các nhánh khác nhau. Ngoài cây giảo cổ lam vị ngọt, còn có cây giảo cổ lam có vị đắng. Cả hai loại này đều có tác dụng như ngăn cản oxy hóa, hạ đường huyết (nhưng rất ít), hạ mỡ máu...”.

Trong những chuyến đi thực tế tìm hiểu về loại cây giảo cổ lam, TS. Trần Văn Ơn đã gặp nó ở khắp nơi, ông kể: “Chúng sống chủ yếu ở vùng núi và ở đâu cũng có, trước đây khi mới nghiên cứu thì người ta thấy nó chỉ mọc lác đắc nên cho nó là quý hiếm cần được bảo vệ. Sau này khi đi vào nghiên cứu nhiều hơn thì thấy vô số và có rất nhiều loại nên phân biệt rất khó. Chính các chuyên gia khi nghiên cứu mà không tinh ý cũng có thể bị nhầm.

Giảo cổ lam có hơn 10 loại, trong đó nhận biết rõ nhất là loại có 5 lá, loại 7 lá và có cả loại 9 lá. Đó là chưa kể tới những cây họ nho mọc trong rừng, lá không khác gì giảo cổ lam thật. Nhưng để chứng minh công dụng của loại này so với loại kia, thì chưa có ai chứng minh được cả”.

Bằng kinh nghiệm của mình, TS. Trần Văn Ơn đưa ra lời khuyên: “Chưa cần bàn đến công dụng thật sự của giảo cổ lam, chỉ nói về sự thật và giả của các loại giảo cổ lam đang được bày bán trên thị trường hiện nay cũng đã là câu hỏi lớn. Trên thực tế, bà con ta thường không có kỹ năng phân biệt tốt, cứ thấy loại cây dây leo nào có 5 lá, 7 lá tua có móc hao hao giống giảo cổ lam thì đều thu lượm về băm ra đem bán thì chắc gì đó là giảo cổ lam?”.

Chốt lại công năng của giảo cổ lam với chúng tôi, TS. Trần Văn Ơn khẳng định: “Nếu uống giảo cổ lam thay trà hàng ngày nó có thể giúp bạn giảm mỡ máu, giảm béo. Nhưng để tâng bốc nó lên thần dược thì hoàn toàn không đúng. Chẳng có loại cây nào có thể chữa được “n” bệnh cả. Tôi chỉ có thể nói, giảo cổ lam là cây thuốc quý nếu được khai thác đúng. Nếu nói nó là loại thần dược cực kỳ đắt đỏ thì không có”.

Lê Ngọc

Theo tạp chí Sống Khỏe