Từ ngày 2-4/8/2019, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 mưa lớn gây ra lũ quét, sạt lở đất tại một số khu vực miền núi làm thiệt hại lớn về người và tài sản. Tại bản Na Sá, huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa mưa lũ đã làm 10 người ch*t và mất tích; 35 nhà sập hoàn toàn, 02 điểm trường và 01 nhà văn hóa bị trôi; 156,3 ha lúa, hoa màu bị cuốn trôi. Thiệt hại 120 tỷ đồng. Tại Thanh Hóa thiệt hại do bão số 3 ước tính thiệt hại 914 tỷ đồng.
Bản Sa Ná nằm ven Suối Son bắt nguồn từ Lào, độ cao lưu vực (tại Sa Ná) khoảng 1.600m. Cách thượng lưu bản 2,4km, suối Son bị co hẹp (độ chênh cao 57m). Bản Sa Ná có 74 hộ sinh sống ven bờ suối, cao hơn lòng suối 6-7m; giao thông vào bản, độc đạo dọc suối Son. Vào mùa lũ, Bản thường xuyên bị ngập nước. Nguyên nhân gây lũ quét tại Na Sá do lưu vực lớn, độ dốc cao dẫn đến lũ tập trung nhanh dễ gây lũ quét; lòng suối Son co hẹp, gây nút thắt; cây lớn bị chặn lại, tạo thành đập tự nhiên.
Lũ quét, sạt lở đất gây thiệt hại nặng nề tại nhiều địa phương. Ảnh minh họa.
Tại hội nghị rút kinh nghiệm công tác ứng phó mưa, lũ hoàn lưu sau bão số 3 và giải pháp khắc phục hậu quả, tái thiết sau thiên tai khu vực miền núi (ngày 20/8), nhiều ý kiến đã đưa ra các giải pháp, bài học kinh nghiệm phòng chống lũ quét, sạt lở đất, trong đó phải lắp đặt ngay trạm đo mưa và thiết bị cảnh báo tại những khu vực có nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Chính quyền địa phương và dân bản phải kiểm tra, khơi thông ngay các khu vực có nguy cơ nghẽn dòng; cắm biển cảnh báo những khu vực nguy hiểm.
Đối với những hộ khu vực đầu nguồn sông, suối, cần trang bị những thiết bị truyền thống (loa cầm tay, cồng, chiêng…) để khi xảy ra thiên tai, các hộ này kịp thời báo động để các hộ khu vực phía dưới kịp chạy lũ. Chính quyền địa phương cũng cần rà soát, đánh giá nơi ở, địa điểm sơ tán và có phương án sơ tán đảm bảo an toàn cho người dân.
Khi xảy ra lũ quét, sạt lở đất phải có phương án tiếp cận các khu vực bị chia cắt, cô lập, đồng thời, có phương án đảm bảo thông tin liên lạc trong mọi tình huống. Huy động các lực lượng khôi phục giao thông, thông tin, lưới điện, công trình công cộng… Việc tiếp nhận viện trợ cũng cần lưu ý đảm bảo công bằng, công khai, minh bạch và được giám sát.
Bản Sa Ná vừa trải qua trận lũ quét kinh hoàng.
Theo Phó trưởng ban Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai Trần Quang Hoài, các nhiệm vụ trọng tâm cần tập trung triển khai trong thời gian tới để giúp các địa phương khắc phục hậu quả và sẵn sàng ứng phó với các trận lũ, lũ quét, sạt lở đất trong thời gian tới gồm:
Rà soát những nơi có nguy cơ lũ quét sạt lở đất; Rà soát ngay công tác thông tin, tuyên truyền theo các loại hình khác nhau; hướng dẫn cho người dân biết cách phòng ngừa thiên tai; Rà soát, tăng cường các hoạt động lực lượng xung kích; Kiểm tra phá bỏ những điểm tắc nghẽn dòng chảy; Tăng cường chất lượn, dự báo cảnh báo thiên tai; Trích kinh phí từ quỹ phòng chống thiên tai để nâng cao năng lực cho văn phòng thường trực các cấp; mua sắm trang thiết bị cho lực lượng xung kích.
Đề nghị Bộ Thông tin truyền thông tăng cường lượng phủ sóng trên khu vực miền núi; Sớm hoàn thành dự án di dời dân cư khẩn cấp vùng nguy cơ cao lũ quét, sạt lở đất; Sớm triển khai hướng dẫn nâng cao năng lực cho văn phòng thường trực các tỉnh cũng như ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng chống thiên tai; Khẩn trương tổng hợp hỗ trợ thiệt hại cho các tỉnh bị ảnh hưởng thiên tai.
Ông Hoài cũng đề nghị Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tăng cường thiết bị hiện đại để ứng phó hiệu quả với thiên tai; Chính quyền các cấp, đơn vị chức năng của huyện Quan Sơn tiếp tục tìm kiếm người mất tích; tiêu độc khử trùng tại các khu vực bị thiệt hại; sử dụng nguồn hỗ trợ đảm bảo công bằng, công khai, minh bạch.
Trước đó, vào sáng 20/8, Đoàn công tác của Ban Chỉ đạo đã đi thực địa và kiểm tra công tác khắc phục, tái thiết sau thiên tai ở bản Sa Ná và tặng quà trực tiếp cho các hộ gia đình bị ảnh hưởng.