theo các chuyên gia sức khỏe, gan phải thực hiện hơn 500 công việc thiết yếu để giữ cơ thể khỏe mạnh và bất kỳ tổn thương nào ở cơ quan này cũng đều tác động đến sức khỏe tổng thể. vì thế, nhận biết sớm các dấu hiệu tổn thương gan để kịp thời chữa trị là điều quan trọng để duy trì cuộc sống khỏe mạnh.
Gan là một nội tạng lớn đa chức năng và chiếm vị trí trung tâm trong khoang bụng. Ngoài nhiệm vụ chính là lọc chất độc ra khỏi máu, sản xuất dịch mật để hỗ trợ tiêu hóa chất béo, gan còn là kho lưu trữ glycogen để kiểm soát đường huyết và tổng hợp các yếu tố đông máu, chuyển hóa hoóc-môn... Do đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng nên ảnh hưởng của một số bệnh lý và các vấn đề sức khỏe khác có thế làm suy giảm chức năng gan, thậm chí đe dọa tính mạng.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tổn thương gan, song phổ biến nhất là dùng bia rượu quá mức. Ðó là bởi khi xử lý thành phần cồn, gan sẽ tạo ra một phụ phẩm độc hại là acetaldehyde, có thể làm hỏng tế bào gan, gây viêm và sẹo. Tổn thương gan cũng có thể do nhiễm virus (như virus viêm gan C và B) hoặc do dùng thuốc, hóa chất và các bệnh tự miễn dịch; một số trường hợp không rõ nguyên nhân.
Nếu tổn thương gan không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến rối loạn chức năng gan, suy gan, xơ gan, có thể gây T* vong. Ðó là lý do chúng ta cần học cách nhận biết càng sớm càng tốt các dấu hiệu tổn thương gan, điển hình là:
+ Tròng trắng hoặc vùng da quanh mắt bị vàng. Tình trạng này xảy ra khi có sự tích tụ của bilirubin, một sắc tố màu vàng được tạo ra trong quá trình phân hủy các tế bào hồng cầu. Thông thường, gan phân hủy bilirubin và bài tiết qua mật. Nên khi gan bị tổn thương, mức bilirubin tăng lên, dẫn đến tình trạng vàng da và mắt. Lưu ý là vàng da còn có thể do bệnh khác, như sỏi mật, nên người bệnh cần đi khám để xác định nguyên nhân và điều trị đúng cách.
+ Nước tiểu sẫm màu. Chức năng gan bất thường có thể gây tích tụ độc tố trong cơ thể. Những chất độc này cuối cùng sẽ được bài tiết qua nước tiểu, khiến nó có màu sẫm. Nếu đã uống đủ nước mà vẫn thấy nước tiểu có màu sẫm, bạn cần kiểm tra chức năng gan.
+ mệt mỏi. ðây là một trong những dấu hiệu tổn thương gan phổ biến nhất. vì gan có nhiệm vụ lọc chất độc ra khỏi máu, nên khi gan bị tổn thương, các chất độc có thể tích tụ lại và gây mệt mỏi. ngoài ra, khi gan bị tổn thương, lượng đường trong máu cũng giảm xuống dẫn tới mệt mỏi. mệt mỏi cũng là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác, bao gồm thiếu máu hoặc bệnh tuyến giáp, nên người bị mệt mỏi dai dẳng cần đi khám ngay.
+ Buồn nôn và ói. Suy giảm chức năng đào thải độc tố cũng tạo ra cảm giác buồn nôn và ói - những dấu hiệu ban đầu của tình trạng tổn thương ở gan. Biểu hiện này có thể dễ bị nhầm lẫn với nôn ói do rối loạn tiêu hóa.
+ Ðau bụng. Gan nằm ở vùng bụng trên bên phải, vì vậy bất kỳ cơn đau nào ở khu vực đó cũng có thể cảnh báo vấn đề về gan. Ngoài ra, gan bị tổn thương có thể gây viêm và kích ứng, dẫn đến đau. Cuối cùng, tổn thương gan cũng có thể dẫn đến tích tụ chất lỏng trong bụng, gọi là cổ trướng, làm tăng áp lực lên dạ dày và ruột, gây đau. Nếu bị đau trong ổ bụng, bạn cần đi khám để xác định đúng nguyên nhân.
Theo các chuyên gia, việc chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp đảo ngược tổn thương gan, nhưng nếu tổn thương quá nặng, việc chữa lành là điều không thể. Lúc này, người bệnh cần tích cực thay đổi lối sống, điều trị bằng thuốc và thậm chí là phẫu thuật. Nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách, người bệnh vẫn có thể kiểm soát mức độ tổn thương và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Một thử nghiệm tiến hành với 165 người từ 18-78 tuổi bị cả tiểu đường tuýp 2 và gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) cho thấy, một chế độ ăn chứa nhiều chất béo tốt có thể giúp ích cho họ.
Cụ thể, các chuyên gia yêu cầu 110 người tham gia ở nhóm 1 tuân theo chế độ ăn ít tinh bột-đường và nhiều chất béo (khoảng 250ml dầu ôliu/ngày), 55 người còn lại ở nhóm 2 áp dụng chế độ ăn ít béo. Tất cả được phép ăn uống thoải mái, không cần kiểm soát lượng calorie. Kết quả sau 6 tháng cho thấy, nhóm 1 hấp thu 61% lượng calo từ chất béo, song họ đã giảm tới 5,8% cân nặng so với ban đầu, đồng thời cải thiện khả năng kiểm soát bệnh tiểu đường và giảm lượng mỡ ở gan. Ngoài dầu ô liu, nguồn chất béo tốt có lợi còn bao gồm trái bơ, quả hạt khô và cá hồi.