Quảng cáo mạnh, người tiêu dùng mù mờ
Quan sát tại quầy sữa trong siêu thị Big C (Trần Duy Hưng, Hà Nội), chúng tôi nhận thấy khách hàng thường chọn sữa rất nhanh, có thể do họ đã có chủ đích trước khi đi mua. Thấy một khách hàng nữ nâng lên hạ xuống, đặt sữa vào giỏ xách, rồi lại bỏ ra, tôi lại gần: “Chị thường chọn sữa cho bé theo tiêu chí nào, thương hiệu, giá cả hay dựa theo bảng thành phần?”. Chị lắc đầu: “Đọc bảng thành phần cũng chỉ qua loa thôi, hầu hết sữa nào cũng tương tự nhau; chủ yếu chọn theo thương hiệu thông qua bạn bè mách nước, giá đắt cũng phải chịu”.
Tôi nâng lên một hộp sữa có nhấn mạnh được bổ sung choline và hỏi chị: “Chị có hiểu choline là gì không?”. Chị lại lắc đầu: “Có nghe họ quảng cáo thì biết là tốt cho trí thông minh của con nhưng không rõ nó là gì, cũng chả rõ cần hàm lượng bao nhiêu”. Và cuối cùng chị chọn một hộp sữa nhập khẩu vì “nghe cô bạn ở công ty bảo con bé nhà nó cũng giống hệt con mình, lười uống sữa, nên rất hay phải đổi, đến khi chọn loại này thì thấy nó uống tốt hơn”. Đặt câu hỏi “Chị có biết về choline trong sữa cho con” với 5 người nữa và đều nhận được câu trả lời tương tự: “Mình có nghe quảng cáo” hoặc “Mình không để ý nhiều lắm”.
Trong khi đó, chúng tôi khảo sát 8 loại sữa cho trẻ 0-4 tuổi thì hầu hết trên các nhãn hộp đều có thành phần choline và được đánh dấu nổi bật (bôi màu vàng hoặc in đậm). Nhiều hãng dùng một diện tích to nhất nhấn mạnh về choline với dòng chữ: “Choline là thành phần quan trọng trong cấu trúc màng tế bào thần kinh, hỗ trợ sự phát triển trí não của trẻ” hoặc dòng chữ “Giúp trẻ thông minh và phát triển chiều cao nhờ bổ sung taurine và choline”… Dường như câu chuyện về bổ sung calci cho bé phát triển chiều cao đã cũ, nên choline đang được nhiều nhà sản xuất quan tâm đẩy mạnh.
Theo Viện Hàn lâm y khoa Mỹ, choline là một trong những dinh dưỡng thiết yếu giúp não bộ trẻ phát triển bình thường. Chúng giúp đẩy mạnh tiến trình sản xuất acetylcholine – một chất dẫn truyền rất quan trọng của hệ thần kinh và ảnh hưởng đến trí nhớ, liên quan đến sự kiểm soát cơ bắp và các chức năng khác. Với người già, choline giúp duy trì trí nhớ còn với trẻ, chúng giúp sự hình thành phát triển não bộ.
Choline sữa bột thua xa sữa mẹ
Theo GS.TS Nguyễn Gia Khánh, Bộ môn Nhi, ĐH. Y Hà Nội thì choline có ảnh hưởng mạnh nhất ở giai đoạn thai nhi và 1-2 tuổi, nếu giai đoạn này không bổ sung tốt thì việc bổ sung về sau giảm hiệu quả. Như vậy rõ ràng đối với trẻ 1- 2 tuổi, choline trong sữa vô cùng cần thiết, đặc biệt với nhóm dưới 6 tháng tuổi thì không thể thiếu choline trong sữa.
Thông thường choline trong sữa mẹ dao động ở khoảng 15-16mg/100ml và đây cũng là hàm lượng chuẩn được Viện Hàn lâm y khoa khuyến cáo dành cho trẻ sơ sinh. Nhưng trong 8 mẫu sữa bột, chúng tôi đã khảo sát (cả hàng nhập ngoại lẫn hàng trong nước) thì có 3 loại chỉ chứa hàm lượng choline dưới 13mg/100ml, trong đó có 2 loại dành cho trẻ 0-6 tháng tuổi. Rõ ràng các loại sữa này không thể “tương tự sữa mẹ” và trẻ đã phải chịu thiệt thòi khi dùng sữa công thức thay sữa mẹ. Có một nhãn sữa nước nhấn mạnh dành cho thế hệ trẻ nhưng lại không thấy có choline trong bảng thành phần. Phải chăng với nhãn sữa này thì thế hệ trẻ chỉ cần protein, calci? Chỉ còn lại 3 mẫu sữa khác có ghi hàm lượng choline cao trên 16mg/100ml.
Chúng tôi cũng đã liên hệ với phòng chăm sóc khách hàng của hãng sữa I. để thắc mắc vì sao hàm lượng choline trong sữa cho trẻ dưới 6 tháng của hãng này chỉ có 10mg/100ml. Nhân viên tư vấn nhấn mạnh: “Bên em hàm lượng cao hơn của F., D. chị xem lại giùm em với ạ”. Nhưng khi tôi nhấn mạnh “chị đang đọc trên bảng thành phần” thì cô nhân viên ngập ngừng: “À, em nhìn nhầm, đúng rồi, choline có 10mg/100ml”. Tôi hỏi “Hàm lượng như thế nào thì đảm bảo”, cô không trả lời được. Sau đó cô “lái” vấn đề: Choline rất cần thiết cho quá trình phát triển hệ thống thần kinh của bé trong giai đoạn thai nhi nhưng khi ra đời thì em bé đã có thể tự lập, lúc này bổ sung DHA và ARA thì rất tốt cho trí thông minh rồi. Loại sữa này của bên em thì có hàm lượng DHA, ARA cao hơn hẳn nên chị cứ yên tâm”.
Và câu chuyện choline của tôi được nhân viên tư vấn lơ đi, cố gắng nói sang vấn đề khác khi tôi hỏi “Có hãng ghi trên nhãn hàm lượng choline cao lắm, gấp mấy lần I., không biết hàm lượng nào là chuẩn”. Cô còn giới thiệu cho tôi sản phẩm khác, bổ sung thành phần choline, DHA cho bà mẹ nuôi con bú để giúp bé thông minh. Dù không rõ choline là gì thì chắc chắn không người tiêu dùng nào có thể chấp nhận cách giải thích DHA cao rồi nên choline có thấp hơn cũng không sao.
Nguyệt Thủy
Chủ đề liên quan: