Thoái hóa khớp gối là bệnh xương khớp phổ biến ở người già. Bệnh thường gây đau nhức ổ khớp đi kèm với tình trạng cứng khớp, khớp phát ra âm thanh khi đi lại và giảm khả năng vận động. Hiện nay chưa có biện pháp điều trị bệnh lý này dứt điểm. Mục tiêu của việc điều trị là giảm triệu chứng lâm sàng, ngăn ngừa biến chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
Thoái hóa khớp gối là bệnh xương khớp mãn tính thường gặp ở người già (trên 60 tuổi)
Thoái hóa khớp gối là hệ quả của quá trình sinh học và cơ học dẫn đến tình trạng mất cân bằng giữa tốc độ hủy hoại và tổng hợp sụn, xương dưới sụn. Ở người bị thoái hóa khớp gối, tốc độ hủy hoại sụn, xương diễn ra nhanh hơn so với tốc độ phục hồi, tái tạo khiến cho ổ khớp bị tổn thương và suy yếu.
Biểu hiện đầu tiên của bệnh lý này là tình trạng thay đổi hình thái, phân tử, sinh hóa và cơ sinh học của mô sụn. Theo thời gian, sụn bị nhuyễn hóa, hình thành vết nứt, mòn sụn khớp và gây xơ hóa các mô xương nằm bên dưới sụn. Nếu không kịp thời điều trị, gai xương sẽ phát triển ở những mô sụn bị bào mòn gây biến dạng khớp và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động.
Thống kê cho thấy, thoái hóa khớp gối thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới (chiếm khoảng 80% trường hợp). Khác với các bệnh xương khớp cấp tính, thoái hóa khớp có tiến triển chậm, âm thầm nên đa phần bệnh nhân đều không phát hiện bệnh trong giai đoạn sớm. Ở nước ta, thoái hóa khớp gối chiếm đến 56.5% các trường hợp bị thoái hóa khớp.
Thoái hóa khớp gối đặc trưng bởi cơn đau xuất hiện ở ổ khớp có tính chất cơ học
Chính vì diễn tiến âm thầm nên thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi gần như không phát sinh triệu chứng lâm sàng ở giai đoạn đầu. Khi mô sụn bắt đầu bị nứt rách và bào mòn, bệnh nhân có thể gặp phải một số triệu chứng như:
Trên thực tế, một số bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối có thể không phát sinh bất cứ triệu chứng lâm sàng nào. Tuy nhiên khi thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng, các biểu hiện thoái hóa ở ổ khớp sẽ biểu hiện rõ qua hình ảnh của X-Quang và MRI.
Tương tự như các bệnh xương khớp do thoái hóa khác, thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi có thể xảy ra do ảnh hưởng của tuổi tác (thoái hóa khớp nguyên phát) và các nguyên nhân khác (thoái hóa khớp thứ phát).
Tuổi táo cao được xem là nguyên nhân chính dẫn đến các bệnh lý xương khớp do thoái hóa. Thống kê cho thấy, nguyên nhân này chiếm hơn 80% trường hợp bị thoái hóa khớp gối. Khi tuổi tác tăng cao, khả năng tái tạo và tổng hợp của mô sụn giảm dần, dẫn đến tình trạng sụn khớp bị bào mòn, tổn thương và nứt rách. Đây cũng chính là nguyên nhân lý giải vì sao các bệnh xương khớp mãn tính chủ yếu ảnh hưởng đến người trung niên và cao tuổi.
Ảnh hưởng của quá trình lão hóa chính là nguyên nhân phổ biến gây ra bệnh thoái hóa khớp gối ở người già
Đặc điểm của thoái hóa khớp gối nguyên phát là khởi phát muộn (thường sau 60 tuổi), ảnh hưởng đến một hoặc nhiều khớp và tiến triển tương đối chậm. Chính vì vậy, thoái hóa khớp gối ở người già chủ yếu xảy ra do ảnh hưởng của quá trình lão hóa.
Mặc dù tuổi tác cao là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng thoái hóa mô sụn nhưng tốc độ thoái hóa có thể diễn ra nhanh hơn nếu có một số yếu tố nguy cơ như mãn kinh, tiểu đường, mắc các bệnh hệ thống, thừa cân – béo phì,…
Thoái hóa khớp gối thứ phát đề cập đến tất cả các nguyên nhân có khả năng gây thoái hóa mô sụn – trừ yếu tố tuổi tác. Các nguyên nhân thường gặp, bao gồm:
Khác với thoái hóa khớp gối nguyên phát, thoái hóa khớp gối thứ phát có thể gặp ở mọi lứa tuổi và có thể tiến triển nhanh (ít trường hợp). Ở người cao tuổi, các yếu tố này có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa sụn khiến ổ khớp bị tổn thương nặng và ảnh hưởng không nhỏ đến chức năng vận động.
Thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi là tình trạng khá phổ biến. Bệnh có tiến triển chậm, âm thầm và hầu như không đe dọa trực tiếp đến tính mạng như các bệnh lý nội khoa. Tuy nhiên, thoái hóa khớp gối là bệnh lý không thể điều trị hoàn toàn. Bệnh tiến triển dần theo thời gian và có thể chuyển biến nặng nếu không can thiệp kịp thời.
Thoái hóa khớp gối có tiến triển nặng dần theo thời gian và có thể gây biến dạng khớp
Trong một số trường hợp, người cao tuổi có thể phải đối mặt với một số biến chứng nặng nề như:
Ngoài những biến chứng trên, bệnh thoái hóa khớp gối ở người già còn ảnh hưởng đến sinh hoạt, chất lượng giấc ngủ và hiệu suất lao động. Ở một số trường hợp, cơn đau khởi phát thường xuyên còn hình thành tâm lý căng thẳng và lo âu quá mức.
Có thể thấy, mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng thoái hóa khớp gối ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Do đó ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường, bệnh nhân nên tìm gặp bác sĩ để được chẩn đoán và can thiệp điều trị kịp thời.
Thoái hóa khớp gối được chẩn đoán theo tiêu chuẩn ACR của Hội thấp khớp học Mỹ. Bệnh được chẩn đoán khi đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn sau:
Thoái hóa khớp gối ở người già được chẩn đoán qua thăm khám lâm sàng và một số xét nghiệm cận lâm sàng như:
Thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi được chẩn đoán thông qua thăm khám lâm sàng, X-Quang, MRI,…
Như đã đề cập, thoái hóa khớp gối là bệnh xương khớp mãn tính, tiến triển âm thầm và không thể điều trị hoàn toàn. Hiện nay, mục tiêu của việc điều trị là giảm đau trong các đợt tiến triển, ngăn ngừa biến dạng khớp, phục hồi chức năng vận động và nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Đối với người cao tuổi, cần chú ý tránh các tác dụng không mong muốn của thuốc. Bởi chức năng gan thận của nhóm đối tượng này thường kém hơn so với người ở độ tuổi trung niên. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương khớp và khả năng đáp ứng của từng bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị sau:
Sử dụng thuốc là biện pháp điều trị chính đối với thoái hóa khớp gối ở người già. Thuốc được chia thành 2 nhóm, bao gồm thuốc điều trị triệu chứng tác dụng nhanh và thuốc điều trị triệu chứng tác dụng chậm.
Sử dụng thuốc là một trong những phương pháp điều trị chính đối với bệnh thoái hóa khớp gối
– Các loại thuốc điều trị triệu chứng tác dụng nhanh:
Nhóm thuốc này thường chỉ được sử dụng khi khớp phát sinh cơn đau, ổ khớp sưng đỏ, nóng rát, tê cứng,… Các loại thuốc được sử dụng phổ biến, gồm có:
– Thuốc điều trị triệu chứng tác dụng chậm:
Thuốc điều trị triệu chứng tác dụng chậm thường được chỉ định sớm (thường là ngay sau khi chẩn đoán) và được khuyến cáo dùng trong thời gian dài. Ở đợt cấp, thuốc được dùng kết hợp với các loại thuốc điều trị triệu chứng nhanh để kiểm soát cơn đau và các triệu chứng đi kèm.
Các loại thuốc được sử dụng phổ biến, bao gồm:
Hiện nay ngoài tân dược, nhiều bệnh nhân lựa chọn điều trị bằng các bài thuốc Đông Y. Tuy nhiên, thuốc Đông y cho hiệu quả khá chậm và tác dụng phụ thuộc nhiều vào cơ địa. Do đó, bệnh nhân nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và chỉ định loại thuốc phù hợp. Tuyệt đối không tự ý điều trị bằng các bài thuốc từ thảo dược chưa được kiểm chứng về mức độ an toàn và tính hiệu quả.
Bên cạnh việc dùng thuốc, bệnh nhân nên thực hiện phối hợp với một số biện pháp vật lý trị liệu để kiểm soát cơn đau, hỗ trợ phục hồi và tái tạo mô sụn bị thoái hóa. Ngoài ra, phương pháp này còn giúp cải thiện khả năng vận động và ngăn ngừa tình trạng biến dạng khớp.
Các biện pháp vật lý trị liệu được áp dụng trong điều trị thoái hóa khớp gối, bao gồm:
Vật lý trị liệu được xem là phương pháp tối ưu đối với người cao tuổi vì hoàn toàn không gây ra tác dụng phụ, có thể áp dụng lâu dài và ít bị phụ thuộc như dùng thuốc. Ngoài tác dụng giảm các triệu chứng lâm sàng, phương pháp này còn giúp phục hồi chức năng vận động và ngăn ngừa tình trạng biến dạng khớp.
Hiện nay ngoài sử dụng thuốc và vật lý trị liệu, bệnh nhân bị thoái hóa khớp gối cũng có thể can thiệp phương pháp tiêm huyết tương giàu tiểu cầu (PRP). Phương pháp này sử dụng máu được lấy ở đường tĩnh mạch, sau đó đem quay ly tâm để tách chiết lấy tế bào tiểu cầu và tiêm trực tiếp vào ổ khớp. Tế bào tiểu cầu có tác dụng thúc đẩy quá trình phục hồi mô sụn, xương dưới sụn, từ đó giúp cải thiện cấu trúc khớp gối và tăng khả năng vận động.
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu có tác dụng phục hồi và tái tạo tổn thương ở mô sụn bị thoái hóa
Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể lấy tế bào gốc từ mô mỡ tự thân hoặc tế bào gốc từ tủy xương tự thân để tiêm vào ổ khớp. Các phương pháp này đều có hiệu quả trong việc phục hồi mô sụn bị xơ hóa, nứt rách và làm chậm quá trình lão hóa của ổ khớp.
Trên thực tế, khả năng phục hồi sụn khớp ở người cao tuổi thường kém hơn so với người ở độ tuổi trung niên. Do đó ở một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị can thiệp ngoại khoa nếu điều trị nội khoa không mang lại kết quả sau 6 tháng. Ngoài ra, điều trị ngoại khoa cũng được cân nhắc khi khớp hình thành gai xương, biến dạng nghiêm trọng và mô sụn bị bào mòn hoàn toàn.
Điều trị ngoại khoa được cân nhắc trong trường hợp ổ khớp bị biến dạng và tổn thương nặng
Tùy thuộc vào mức độ tổn thương của khớp, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:
Thoái hóa khớp gối ở người già là hệ quả do ảnh hưởng của quá trình lão hóa cùng với một số yếu tố tác động khác. Mặc dù không đe dọa đến sức khỏe nhưng bệnh lý này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống.
Tập thể dục là biện pháp phòng ngừa thoái hóa khớp gối ở người già hiệu quả nhất
Do đó, người từ 50 tuổi trở lên nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh. Các biện pháp phòng ngừa thoái hóa khớp gối ở người già, bao gồm:
Thoái hóa khớp gối là bệnh lý thường gặp ở người già (trên 60 tuổi). Bệnh không thể điều trị hoàn toàn và có tiến triển nặng dần theo thời gian. Chính vì vậy, người cao tuổi nên chủ động phòng ngừa bệnh và tìm gặp bác sĩ ngay khi khớp gối xuất hiện cơn đau, khớp tê cứng và giảm khả năng vận động.
CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM:
Chủ đề liên quan: