"Vắc-xin tốt nhất, hiệu quả nhất và vững bền nhất chống lại mọi dịch bệnh đó chính là sức đề kháng (hệ miễn dịch) của chúng ta. Khi mọi người nắm được những việc cần làm để không những duy trì mà còn tăng cường sức đề kháng này của cơ thể mình thì không chỉ các loại vi rút, vi khuẩn mà thậm chí các tế bào ung thư hoặc những biến cố sức khoẻ khác cũng rất ít có cơ hội xảy đến", bác sĩ Trần Quốc Khánh, bệnh viện Việt Đức Hà Nội chia sẻ.
Vì vậy, để có 1 hệ miễn dịch "siêu cường", bác sĩ Khánh khuyên chúng ta cần lưu ý thực hiện những việc sau đây:
Căng thẳng lâu dài thúc đẩy tình trạng viêm cũng như mất cân bằng chức năng tế bào miễn dịch. Đặc biệt, căng thẳng tâm lý kéo dài có thể làm ức chế phản ứng miễn dịch ở trẻ em vì vậy, kiểm soát cảm xúc và giữ tâm thái luôn bình thản, mỉm cười là chìa khóa cho một hệ miễn dịch khoẻ mạnh.
Những hoạt động giúp kiểm soát căng thẳng bao gồm thiền, tập thể dục, viết nhật ký, yoga và các thực hành chánh niệm khác. Ngoài ra, khi thấy mình đang ở tình trạng nghiêm trọng, hãy đến gặp nhà tâm lý trị liệu, có thể trực tiếp hay gián tiếp để tư vấn và điều trị kịp thời.
Cơ thể thiếu nước có thể gây đau đầu, cản trở hoạt động thể chất, khả năng tập trung, tâm trạng, tiêu hóa cũng như chức năng tim và thận của chúng ta làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Cách đơn giản để theo dõi tình trạng thiếu nước đó chính là tạo thói quen uống nước sau một quãng thời gian nhất định và đừng quên quan sát màu sắc nước tiểu, hãy đảm bảo nó luôn có màu vàng nhạt và không có mùi khai. Cần lưu ý là người lớn tuổi bắt đầu mất cảm giác thèm uống vì cơ thể họ không báo hiệu cơn khát đầy đủ. Vì vậy, người lớn tuổi cần uống nước thường xuyên hơn ngay cả khi không cảm thấy khát.
Dinh dưỡng chính là nền tảng cho một cơ thể khoẻ mạnh, ở đó sử dụng thực phẩm đúng & cân bằng là nguyên tắc xuyên suốt.
Hãy thường xuyên sử dụng thực vật như trái cây, rau củ, quả hạch, hạt, các loại đậu và những gia vị tốt như gừng, tỏi, hành, nghệ, ớt đỏ, tiêu đen... Chúng rất giàu chất dinh dưỡng và cả chất chống oxy hóa giúp cơ thể chống lại các mầm bệnh.
Chất chống oxy hóa trong những thực phẩm này giúp giảm viêm bằng cách chống lại các hợp chất không ổn định được gọi là các gốc tự do, có thể gây viêm khi chúng tích tụ trong cơ thể chúng ta ở mức độ cao. Trong khi đó, chất xơ trong thực vật cung cấp hệ vi sinh vật đường ruột lành mạnh. Và khi hệ vi sinh vật đường ruột mạnh mẽ sẽ cải thiện khả năng miễn dịch, giúp ngăn chặn các mầm bệnh có hại xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa. Hơn nữa, trái cây và rau quả rất giàu chất dinh dưỡng như vitamin C, E, kẽm, selen, sắt, Axit folic...giúp cơ thể giảm thời gian bị cảm lạnh thông thường cũng như tăng cường sức đề kháng
Bổ sung chất béo lành mạnh mỗi ngày. Chúng có trong dầu ô liu, các loại hạt, cá hồi, cá trích, các loại cá da dầu... giúp tăng cường phản ứng miễn dịch và ngăn ngừa tình trạng viêm mạn tính của cơ thể.
Ăn nhiều thực phẩm lên men hoặc bổ sung probiotic: Thực phẩm lên men rất giàu vi khuẩn có lợi được gọi là men vi sinh, chúng sinh sống trong đường tiêu hóa của chúng ta. Những thực phẩm này bao gồm sữa chua, dưa cải bắp, kim chi, kefir và natto.
Hạn chế ăn đồ ngọt cũng như những thực phẩm công nghiệp, fast food: Chúng ta dung nạp nhiều đường, sử dụng những thực phẩm đã qua chế biến bảo quản (Xúc xích, thịt nguội, các loại nước ngọt, đồ ăn nhanh..) sẽ góp phần đáng kể vào việc thừa cân béo phì cũng như gây nên tình trạng mất cân bằng dưỡng chất (Thừa muối, thừa chất béo bão hoà, thừa đường tinh luyện, thiếu vitamin-khoáng chất và chất xơ).
Các nghiên cứu chỉ ra rằng ngay cả một buổi tập thể dục vừa phải cũng có thể tăng cường hiệu quả của vắc-xin ở những người có hệ miễn dịch bị tổn thương. Hơn nữa, tập thể dục có thể làm giảm tình trạng viêm và giúp các tế bào miễn dịch chúng ta tái tạo thường xuyên. Hầu hết mọi người nên tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần với những môn như đi bộ, chạy bộ, gym, đạp xe, bơi, yoga, bóng bàn, bóng đá...
Ngủ đủ giấc có liên quan chặt chẽ với khả năng miễn dịch. Ngoài ra, chúng ta có thể ngủ nhiều hơn khi bị ốm để cho phép hệ thống miễn dịch chống lại bệnh tật tốt hơn. Người lớn nên đặt mục tiêu ngủ từ 7 giờ trở lên mỗi đêm, trong khi thanh thiếu niên cần 8–10 giờ và trẻ nhỏ hơn và trẻ sơ sinh lên đến 14 giờ.
Lối sống phản khoa học sẽ giết ch*t chúng ta sớm hơn rất nhiều so với chúng ta nghĩ. Hút Thu*c lá, uống nhiều bia rượu, thức quá khuya, nhịn ăn sáng, sử dụng chất kích thích, không thể thao, để béo bụng, ngồi điều hoà quá nhiều…đều là những tác nhân âm thầm huỷ hoại sức đề kháng của chính cơ thể chúng ta. Nếu anh chị đang vướng vào một hay nhiều những vấn đề trên.
Mỗi cá nhân và gia đình mình hãy tự xây dựng những thói quen sống hợp vệ sinh mỗi ngày kể cả khi có dịch hay dịch đã đi qua như: Rửa tay thường xuyên (Trước khi ăn, trước khi đưa tay lên mặt mũi mắt...và sau khi đi vệ sinh, sau khi đi ra ngoài về, sau khi bắt tay nhiều người hay thanh toán tiền, sau khi chăm sóc người ốm, sau khi cho sức vật ăn, sau khi hắt hơi xì mũi..), hạn chế tụ tập tiếp xúc nơi có mật độ người cao đặc biệt trong môi trường điều hoà như trung tâm mua sắm, tiệm tóc, bệnh viện, nhà hàng…, tẩy giun sán định kỳ cho cả nhà 6 tháng/1 lần, súc họng nhỏ mắt nhỏ mũi trước đi ngủ và sau khi ngủ dậy, không dùng chung bát đũa nước chấm, không ăn tiết canh hay các loại thịt chưa nấu chín kỹ, đeo khẩu trang khi ra ngoài nếu thấy mình sốt hay mệt mỏi, không khạc nhổ bừa bãi.
Theo bác sĩ Khánh, hằng năm trên thế giới ghi nhận khoảng 600.000 người lớn Tu vong vì những bệnh có thể phòng ngừa được bằng vắc xin và hầu hết xảy đến ở các nước kém phát triển hoặc đang phát triển như Việt Nam.
Với người lớn, chúng ta cần tiêm phòng những vắc-xin: Cúm (tiêm hằng năm), uốn ván, ho gà, bạch hầu, viêm gan A, viêm gan B, thuỷ đậu, sởi-quai bị-Rubella, phế cầu, HPV.
Với trẻ em, ngoài thực hiện tiêm chủng theo lịch tiêm chủng mở rộng thì chúng ta cũng cần cho trẻ tiêm chủng dịch vụ để bảo vệ trẻ tốt hơn như tiêm vắc-xin phòng bệnh HPV, cúm, thuỷ đậu, viêm gan A, tiêu chảy,MMR…
Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH) Hoa Kỳ, không có bằng chứng nào hỗ trợ việc sử dụng bất kỳ chất bổ sung nào để ngăn ngừa hoặc điều trị COVID-19. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các chất bổ sung có thể tăng cường phản ứng miễn dịch chung cho cơ thể chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta nên mua các chất bổ sung đã được kiểm nghiệm độc lập bởi ba tổ chức: Dược điển Hoa Kỳ-United States Pharmacopeia (USP), Trung tâm hợp tác về an toàn thực phẩm và nước uống của WHO-National Santination Foudation International (NSF) và ConsumerLab.
Cơ thể chúng ta dù có khoẻ mạnh đến đâu, theo thời gian cũng sẽ có lúc-có bộ phận “hỏng hóc”, có vấn đề và đó chính là thời điểm sức đề kháng của chúng ta bị sụt giảm, tổn thương. Mỗi người cần chủ động tạo thói quen đi kiểm tra sức khoẻ định kỳ hằng năm để kịp thời sửa chữa và phục hồi hệ miễn dịch mạnh mẽ trở lại sớm nhất có thể.
Khi chúng ta già đi, khả năng đáp ứng miễn dịch bị suy giảm kèm theo những bệnh lý mạn tính xuất hiện nhiều hơn và dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp, cúm, vi rút COVID-19 và đặc biệt là viêm phổi là nguyên nhân gây Tu vong hàng đầu ở những người trên 65 tuổi trên toàn thế giới. Một số nhà khoa học quan sát thấy rằng tuyến ức teo theo tuổi tác đã làm giảm khả năng sản xuất tế bào T, một tế bào miễn dịch giúp chống lại nhiễm trùng. Mặt khác, chính việc giảm khả năng sản xuất các tế bào gốc tạo ra các tế bào miễn dịch từ tuỷ xương cũng góp phần làm người già tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Thực tế, các nghiên cứu về vắc xin cúm đã chỉ ra rằng đối với những người trên 65 tuổi, vắc xin này kém hiệu quả hơn so với những người trẻ tuổi, tuy vậy việc tiêm phòng cúm và phế cầu (S.Pneumoniae) đã làm giảm đáng kể tỷ lệ ốm đau và Tu vong ở người lớn tuổi so với việc chúng ta không tiêm phòng. Ngoài ra, dường như có mối liên hệ giữa dinh dưỡng và sự suy giảm miễn dịch ở người cao tuổi. Một dạng suy dinh dưỡng phổ biến ngay cả ở các nước giàu có gọi là "suy dinh dưỡng vi chất dinh dưỡng: thiếu một số vitamin và khoáng vi lượng cần thiết” hay xảy ra ở người cao tuổi do họ thường ăn ít cũng như ít đa dạng trong chế độ ăn hằng ngày.
Linh Nhữ
Chủ đề liên quan: