Bệnh cường giáp là gì, có nguy hiểm không?

Nằm ở phía trước cổ, tuyến giáp là một tuyến hình bướm. Tuyến giáp đóng một vai trò quan trọng trong nhiều chức năng chính của cơ thể bạn như điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, kiểm soát nhịp tim và sự trao đổi chất của bạn.

Khi tuyến giáp hoạt động bình thường, cơ thể ở trạng thái cân bằng và tất cả các hệ thống khác hoạt động bình thường. Nếu tuyến giáp ngừng hoạt động như ý muốn, ví dụ như tạo ra quá nhiều hoặc quá ít hormone tuyến giáp, thì nó có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của bạn. Cường giáp là một tình trạng tuyến giáp mà chúng ta cần phải lưu tâm.

1. Cường giáp là gì?

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp tạo ra và giải phóng nhiều hormone cho cơ thể hơn mức cần thiết. Đây còn được gọi là tuyến giáp hoạt động quá mức. Các hormone chính do tuyến giáp tạo ra bao gồm triiodothyronine (T3) và thyroxine (T4), các hormone giáp có vai trò quan trọng trong quá trình tăng trưởng, chuyển hóa và phát triển của cơ thể. Vì vậy, bất cứ vấn đề nào xảy ra với hoạt động của tuyến giáp đều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của toàn bộ cơ thể. Khi bạn bị cường giáp, các kích thích tố phụ có thể tăng tốc độ trao đổi chất của cơ thể, khiến quá trình biến đổi thức ăn bạn đưa vào cơ thể thành năng lượng giúp cơ thể hoạt động diễn ra với tốc độ cao. Điều này có thể khiến bạn cảm thấy tim đập nhanh hơn, lo lắng và hồi hộp, đồng thời thèm ăn hơn.

Cường giáp là một tình trạng cần được điều trị y tế.

2. Ai là đối tượng dễ mắc bệnh cường giáp nhất?

Cả nam và nữ đều có thể bị cường giáp. Tuy nhiên, nó phổ biến hơn ở phụ nữ. Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh cường giáp của bạn có thể bao gồm:

- Có tiền sử gia đình mắc bệnh tuyến giáp.

- Từng mắc các bệnh bao gồm các bệnh như thiếu máu, tiểu đường loại 1 và suy tuyến thượng thận nguyên phát (bệnh Addison).

- Ăn quá nhiều i-ốt (một khoáng chất mà cơ thể sử dụng để tạo ra hormone tuyến giáp).

- Những người trên 60 tuổi.

- Đang mang thai hoặc mới sinh con.

3. Nguyên nhân nào gây ra bệnh cường giáp?

Các nguyên nhân chủ yếu gây bệnh cường tuyến giáp bao gồm:

- Bệnh Graves: (hay còn gọi là Bệnh basedow) là một rối loạn hệ thống miễn dịch dẫn đến sản xuất hormone tuyến giáp quá mức. Bệnh Graves là một tình trạng di truyền, nếu một thành viên trong gia đình bạn mắc bệnh Graves, thì có khả năng những người khác trong gia đình cũng mắc bệnh này. Bệnh này phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới. Bệnh Graves là nguyên nhân phổ biến nhất của cường giáp, chiếm khoảng 85% các trường hợp.

- Nhân tuyến giáp: Nhân giáp là một khối u hoặc sự phát triển của các tế bào trong tuyến giáp. Các nhân tuyến giáp phổ biến và thường lành tính, chỉ có 1 tỷ lệ rất nhỏ chứa tế bào ung thư.Tuy nhiên, một hoặc nhiều nhân tuyến giáp có thể hoạt động quá mức và sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp. Điều này thường xuất hiện ở những người lớn tuổi.

- Viêm tuyến giáp: Đây là một thuật ngữ chung đề cập đến tình trạng sưng (viêm) tuyến giáp. Tình trạng viêm này có thể do nhiễm trùng hoặc hệ thống miễn dịch có vấn đề. Khi tuyến giáp bị viêm, nó có thể bị rò rỉ hormone, dẫn đến lượng hormone cao hơn mức cơ thể cần. Viêm tuyến giáp có thể xảy ra sau khi sinh em bé (viêm tuyến giáp sau sinh) hoặc do dùng các loại thuốc như interferon và amiodarone (một loại thuốc tim).

- Tiêu thụ quá nhiều i-ốt: Tuyến giáp sử dụng i-ốt để tạo ra hormone tuyến giáp. Tiêu thụ quá nhiều i-ốt (thông qua chế độ ăn uống hoặc một số loại thuốc chứa i-ốt) có thể khiến tuyến giáp sản xuất nhiều hormone tuyến giáp hơn. Nhận chất cản quang có i-ốt tiêm tĩnh mạch (“thuốc nhuộm” i-ốt) cũng có thể gây ra cường giáp.

4. Các triệu chứng của cường giáp là gì?

Có nhiều triệu chứng của cường giáp và chúng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của bạn. Các triệu chứng của cường giáp có thể bao gồm:

- Nhịp tim nhanh (đánh trống ngực)

- Cảm thấy run, hồi hộp

- Giảm cân

- Thèm ăn

- Tiêu chảy và đi tiêu thường xuyên hơn: 5-10 lần/ngày

- Da mỏng

- Thay đổi kinh nguyệt.

- Không chịu được nóng và đổ mồ hôi nhiều

- Gặp các vấn đề về giấc ngủ

- Sưng và to cổ do tuyến giáp phì đại (bướu cổ).

- Rụng tóc và thay đổi kết cấu tóc .

- Bệnh Graves còn có thêm biểu hiện ở mắt: chói mắt, chảy nước mắt, cảm giác nóng rát mắt, lồi mắt.

- Yếu cơ.

Nếu bạn bị sụt cân không rõ nguyên nhân, tim đập nhanh, đổ mồ hôi bất thường, sưng ở cổ hoặc các dấu hiệu và triệu chứng khác liên quan đến cường giáp, hãy đến gặp bác sĩ để điều trị kịp thời, tránh biến chứng.

5. Cường giáp có nguy hiểm không?

Những người có tuyến giáp hoạt động quá mức ở giai đoạn nặng phải đối mặt với vô số vấn đề, thậm chí có những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng. Một số hệ thống của cơ thể, từ hệ thống mạch máu (tim) đến hệ thống xương (xương) đều có thể bị ảnh hưởng nếu bạn có tuyến giáp hoạt động quá mức. Các biến chứng có thể bao gồm:

Ảnh hưởng đến tim

Khi bị cường giáp, bạn có thể cảm thấy tim đập rất nhanh. Nhịp tim nhanh này là một triệu chứng của tình trạng do quá trình trao đổi chất nhanh của bạn gây ra. Cơ thể hoạt động nhanh hơn bình thường khi bạn bị cường giáp, khiến bạn có cảm giác tim đập loạn nhịp. Nhịp tim không đều có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác nhau, bao gồm cả suy tim, rung tâm nhĩ và đột quỵ.

Ảnh hưởng đến xương

Xương là cấu trúc hỗ trợ cho cơ thể của bạn. Khi bạn không kiểm soát được mức độ cao của hormone tuyến giáp, xương trở nên giòn hơn. Điều này có thể dẫn đến loãng xương.

Ảnh hường đến mắt và da

Cường giáp có thể do một tình trạng y tế gọi là bệnh Graves gây ra. Bệnh này có thể ảnh hưởng đến cả mắt và da của bạn. Nó có thể khiến bạn gặp một số vấn đề về mắt, bao gồm: mắt lồi, giảm thị lực, nhạy cảm với ánh sáng, đỏ và sưng mắt.

Bệnh Graves cũng có thể khiến da bạn đỏ và sưng tấy. Điều này đặc biệt đáng chú ý ở bàn chân và ống chân.

Nhiễm độc tuyến giáp

Cường giáp cũng làm tăng nguy cơ bị nhiễm độc tuyến giáp, một tình trạng có thể gây sốt cao, mạch nhanh và thậm chí là mê sảng. Khi gặp phải tình trạng này, bạn hãy đến bệnh viện ngay để được chăm sóc kịp thời.

Các biến chứng khi mang thai

Nếu bạn bị cường giáp trong khi mang thai và tình trạng này không được kiểm soát tốt, nó có thể làm tăng nguy cơ: tiền sản giật, sẩy thai, chuyển dạ và sinh non (trước tuần thứ 37 của thai kỳ), con sinh ra nhẹ cân.

6. Điều trị cường giáp

Bác sĩ sẽ quyết định phương pháp điều trị dựa trên tuổi tác, sức khỏe tổng thể, loại cường giáp và mức độ nghiêm trọng của bệnh nhân. Các tùy chọn của bạn có thể bao gồm:

- Thuốc kháng giáp: Methimazole (Tapazole) và propylthiouracil (PTU) ngăn chặn tuyến giáp tạo ra quá nhiều hormone. Các tác dụng phụ bao gồm các phản ứng dị ứng như phát ban hoặc ngứa. Trong một số trường hợp, nhưng những loại thuốc này cũng có thể khiến cơ thể tạo ra ít tế bào bạch cầu hơn, điều này khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng. Bên cạnh đó, những loại thuốc này có thể làm hỏng gan, vì vậy hãy liên hệ với bác sĩ ngay nếu bạn có các triệu chứng như vàng da hoặc mắt, mệt mỏi hoặc đau bụng.

- Thuốc chẹn beta: Những loại thuốc này không điều trị nồng độ hormone tuyến giáp nhưng có thể giúp giảm các triệu chứng như lo lắng, run hoặc tim đập nhanh.

- Phóng xạ i-ốt: Bạn nuốt một lượng nhỏ i-ốt phóng xạ. Các tế bào tuyến giáp hoạt động quá mức sẽ hấp thụ nó và tiêu diệt chúng. Điều này làm cho tuyến giáp của bạn co lại và mức độ hormone tuyến giáp của bạn giảm xuống. Bạn có thể cần phải điều trị nhiều lần. Nó cũng có thể gây ra suy giáp. Tuy nhiên, suy giáp dễ điều trị hơn cường giáp, bạn chỉ cần dùng thuốc bổ sung hormone mỗi ngày một lần.

- Phẫu thuật: Nếu thuốc không phải là lựa chọn tốt cho bạn, bác sĩ có thể phải thực hiện phẫu thuật loại bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp. Bạn có thể cần dùng thuốc kháng giáp trước khi phẫu thuật để ngăn ngừa các biến chứng. Sau đó, bạn có thể bị suy giáp và cần bổ sung hormone.

7. Bị cường giáp nên ăn gì, kiêng gì?

Thực phẩm nên ăn nếu bạn bị cường giáp

Thực phẩm ít i-ốt: I-ốt khoáng chất đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra các hormone tuyến giáp. Chế độ ăn ít i-ốt giúp giảm hormone tuyến giáp. Thêm những thực phẩm này vào chế độ ăn hàng ngày của bạn: muối không iốt, cà phê hoặc trà (không có sữa hoặc kem làm từ sữa hoặc đậu nành), lòng trắng trứng, trái cây tươi hoặc đóng hộp, các loại hạt không ướp muối và bơ hạt, bánh mì tự làm hoặc bánh mì không muối, bơ sữa và trứng, bỏng ngô với muối không iốt, yến mạch, khoai tây, mật ong, các loại rau họ cải

Vitamin và các khoáng chất: Một số chất dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe tuyến giáp và cân bằng sản xuất hormone tuyến giáp.

- Sắt

Sắt rất quan trọng đối với nhiều chức năng quan trọng của cơ thể, bao gồm cả sức khỏe tuyến giáp. Khoáng chất này cần thiết cho các tế bào máu để mang oxy đến mọi tế bào trong cơ thể của bạn. Mức độ sắt thấp có thể dẫn đến cường giáp. Bổ sung nhiều sắt trong chế độ ăn uống của bạn với các loại thực phẩm như: đậu, các loại rau lá xanh, đậu lăng, quả hạch, thịt gia cầm, thịt đỏ, các loại hạt, các loại ngũ cốc

- Selen

Thực phẩm giàu selen có thể giúp cân bằng lượng hormone tuyến giáp và bảo vệ tuyến giáp của bạn khỏi bệnh tật. Selen giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào và giữ cho tuyến giáp cũng như các mô khác của bạn khỏe mạnh.

Các nguồn thực phẩm giàu selen bao gồm: Quả hạch brazil, hạt chia, nấm, trà, thịt, chẳng hạn như thịt bò và thịt cừu, gạo, cám yến mạch, gia cầm, hạt hướng dương

- Kẽm

Kẽm giúp cơ thể sử dụng thức ăn để cung cấp năng lượng. Khoáng chất này cũng giúp giữ cho hệ thống miễn dịch và tuyến giáp của bạn khỏe mạnh. Các nguồn thực phẩm cung cấp kẽm bao gồm: thịt bò, đậu xanh, bột ca cao, hạt điều, nấm, hạt bí ngô, thịt cừu.

- Canxi và vitamin D

Cường giáp khiến xương yếu và giòn. Khối lượng xương có thể được phục hồi khi điều trị. Vitamin D và canxi cần thiết để xây dựng xương khỏe mạnh.

Thực phẩm giàu canxi bao gồm: rau bina, đậu trắng, cải xoăn, đậu bắp, nước cam, sữa hạnh nhân, ngũ cốc tăng cường canxi

Vitamin D được tìm thấy trong các loại thực phẩm ít i-ốt sau: nước cam tăng cường vitamin D, ngũ cốc tăng cường vitamin D, gan bò, nấm, cá béo

- Chất béo lành mạnh

Chất béo từ thực phẩm nguyên chất và phần lớn chưa qua chế biến có thể giúp giảm viêm. Điều này giúp bảo vệ sức khỏe tuyến giáp và cân bằng hormone tuyến giáp. Chất béo lành mạnh có trong: dầu hạt lanh, dầu ô liu, dầu bơ, dầu dừa, dầu hướng dương, dầu cây rum, trái bơ, các loại hạt và hạt không ướp muối

- Gia vị

Một số loại gia vị và thảo mộc có đặc tính chống viêm giúp bảo vệ và cân bằng chức năng tuyến giáp. Thêm hương vị và một lượng chất chống oxy hóa vào bữa ăn hàng ngày của bạn với: nghệ, ớt xanh, tiêu đen.

Thực phẩm nên tránh nếu bạn bị cường giáp

- I-ốt

Ăn quá nhiều thực phẩm giàu i-ốt hoặc tăng cường i-ốt có thể dẫn đến cường giáp hoặc làm bệnh nặng hơn trong một số trường hợp. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), một thìa cà phê muối i-ốt chứa 304 microgam (mcg). Hải sản có nhiều iốt nhất. Chỉ 1 gam rong biển chứa 23,2 mcg, tương đương 0,02 miligam (mg) i-ốt.

Theo NIH, liều lượng i-ốt được khuyến nghị hàng ngày là khoảng 150 mcg (0,15 mg). Tránh các loại hải sản và phụ gia hải sản sau: cá, rong biển, tôm, cua

Ngoài ra, bệnh nhân cũng nên tránh các loại thực phẩm khác có nhiều iốt như: sữa và bơ, phô mai, lòng đỏ trứng, muối i-ốt, nước i-ốt, một số chất tạo màu thực phẩm

Một số loại thuốc cũng chứa i-ốt, bao gồm: amiodarone (Nexterone), xi-rô ho, thảo dược hoặc chất bổ sung vitamin

- Gluten

Ở một số người, gluten có thể gây hại cho tuyến giáp bằng cách gây viêm. Ngay cả khi bạn không bị dị ứng hoặc không dung nạp gluten, việc hạn chế hoặc hạn chế gluten có thể có lợi.

Kiểm tra nhãn thực phẩm để biết các thành phần có chứa gluten như: lúa mì, lúa mạch, men bia, mạch nha, lúa mạch đen, triticale

- Đậu nành

Mặc dù đậu nành không chứa i-ốt, nhưng nó đã được chứng minh là có thể can thiệp vào một số phương pháp điều trị bệnh cường giáp ở động vật. Tránh hoặc hạn chế các loại thực phẩm làm từ đậu nành như: sữa đậu nành, xì dầu, đậu hũ

- Caffeine

Thực phẩm và đồ uống có chứa caffeine, chẳng hạn như cà phê, trà, soda và sô cô la, có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của cường giáp và dẫn đến tăng lo lắng, căng thẳng, khó chịu và nhịp tim nhanh.

Nếu caffeine có ảnh hưởng đến bạn, tránh hoặc hạn chế lượng tiêu thụ của bạn có thể là một lựa chọn tốt. Hãy thử thay thế đồ uống có chứa caffein bằng trà thảo mộc tự nhiên.

Thanh Thanh

Theo Người đưa tin