Men gan là một chất men có nhiều trong tế bào gan gọi là alanine aminotransferases (viết tắt là ALT).
Men gan cao có nguy hiểm không?Khi tế bào gan bị tổn thương, các men gan sẽ tràn vào trong máu và xét nghiệm máu sẽ thấy men gan trong máu tăng. Nồng độ men gan trong máu khác nhau sẽ phản ảnh tình trạng tế bào gan bị tổn thương khác nhau.Thông thường khi tế bào gan ch*t đi do quá trình lão hóa thì men gan sẽ được phóng thích vào máu và ở nồng độ dưới 40UI/L. Do đó men gan bình thường có các chỉ số sau: AST: 20 - 40 UI/L, ALT: 20 - 40 UI/L, GGT: 20 - 40UI/L, phosphatas kiềm: 30 - 110 UI/L. Khi nồng độ men gan tăng cao hơn giới hạn cho phép thì gọi là men gan cao.
tăng men gan ảnh hưởng đến chuyển hóa của gan rõ nhất là những bệnh nhân viêm gan tối cấp dẫn đến suy chức năng gan và có thể Tu vong. Viêm gan tối cấp nghĩa là vì một lý do gì đó gan tổn thương trên diện rộng, tổn thương ồ ạt dẫn đến men gan rất cao. Các phần gan lành không còn đủ đảm bảo đáp ứng chức năng của cơ thể nữa sẽ gây ra suy chức năng gan và tỉ lệ Tu vong cao.
Nguyên nhân nào khiến men gan tăng?Có nhiều nguyên nhân gây tăng men, trong đó có 2 nhóm chính là: Viêm gan do yếu tố bên ngoài như nhiễm độc (rượu, Thu*c… ) và tổn thương gan do yếu tố virut, đặc biệt là viêm gan virut B, C và viêm gan.Khi tế bào gan bị tổn thương, sẽ gây
tăng men gan. Nồng độ men gan trong máu khác nhau sẽ phản ảnh tình trạng tế bào gan bị tổn thương khác nhau.
Trong bệnh viêm gan cấp tính do nhiễm khuẩn, nhiễm độc có đặc điểm là cả hai men này đều tăng cao. Men gan thường tăng sớm, trước khi xuất hiện vàng da, niêm mạc. Trong bệnh viêm gan virut, giai đoạn viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan thì các men gan tăng ít, kín đáo làm người bệnh dễ chủ quan.Men gan là một loại enzym, nó không chỉ nằm ở gan mà còn có ở cơ, tim. Do đó, ngoài hai nguyên nhân chính trên, thì khi cơ bị tổn thương (dập nát) hoặc tim bị tổn thương (nhồi máu cơ tim) cũng sẽ gây men gan tăng.Một nguyên nhân nữa cũng gây
tăng men gan đó là bệnh tự miễn. Trong bệnh lý này, hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công cơ quan chính mình như là một yếu tố ngoại lai, gây ra phản ứng viêm và hủy hoại tế bào (bệnh viêm khớp dạng thấp, nhược cơ, viêm tuyến giáp, viêm gan, luput ban đỏ…. ). Với viêm gan tự miễn thì các tế bào lympho tấn công tế bào gan và gây tổn thương.
Điều trị như thế nào?Một điều đáng lưu ý là, khi tổn thương gan ở giai đoạn nặng thì mới có các triệu chứng ồ ạt, còn nếu ở giai đoạn sớm thì chỉ các triệu chứng thoảng qua và người bệnh thường không nhận thấy. Men gan tăng do rất nhiều nguyên nhân. Mặc dù có trường hợp có dấu hiệu của
tăng men gan là đã có tổn thương gan, nhưng có trường hợp chỉ số men gan rất cao cũng không phải là điều quá lo sợ. Bác sĩ sẽ phải tìm nguyên nhân gây
tăng men gan để điều trị gốc rễ và giúp hạ men gan. Chẳng hạn với bệnh viêm gan virut A khiến men gan tăng cao và triệu chứng lâm sàng rất rầm rộ, nhưng khi điều trị được căn nguyên thì bệnh nhân hoàn toàn khỏi bệnh và ổn định men gan. Nếu men gan tăng liên quan đến nhiễm độc thì loại bỏ độc tố (ngừng uống rượu, ngừng uống Thu*c…). Liên quan đến virut viêm gan b, C… thì phải điều trị bệnh này dưới sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa. Đối với bệnh nhân bị viêm gan mạn, thậm chí là xơ gan thì phải được bác sĩ chuyên khoa giám sát để phát hiện biến chứng và dự phòng biến chứng.
BS. Lê Anh Tiến