Trước đó, nhà máy Cơ khí Cẩm Phả (tiền thân của Công ty CP Công nghiệp Ô tô – Vinacomin) chỉ là một xưởng cơ khí nhỏ của Mỏ than Bắc kỳ, sau giải phóng vùng Mỏ (năm 1955) xưởng cơ khí chủ yếu làm nhiệm vụ sửa chữa các loại thiết bị phục vụ cho các mỏ khai thác than.
Những năm Pháp thuộc, nơi đây là một trong những ngọn lửa đi đầu trong các cuộc đình công, bãi công của hàng vạn thợ mỏ, phản đối chủ mỏ thực dân Pháp đàn áp bóc lột người thợ mỏ. Phong trào phát triển lớn mạnh, góp phần thắp lên ngọn lửa truyền thống “Kỷ luật và đồng tâm”.
Thời kỳ chiến tranh chống Mỹ cứu nước, nhiều cán bộ công nhân nhà máy đã gác tay búa, tay kìm, trực tiếp lên đường vào miền Nam chiến đấu giải phóng quê hương. Nhiều công nhân thợ mỏ đã ngã xuống, hoặc để lại một phần máu thịt trên chiến trường, góp phần cho cuộc sống tươi đẹp hôm nay. Những người ở lại Nhà máy đã nối tiếp nhau lập lên nhiều thành tích trong các phong trào: “Mỗi người làm việc bằng 2”, “Sản xuất tốt, chiến đấu giỏi”..., rất đáng tự hào.
Năm 1965 Nhà máy sơ tán lên Hang Km5 (nay thuộc phường Cẩm Thạch), hơn 83.000 ngày công lao động phá núi, đào hang, đắp công sự, di chuyển hàng nghìn tấn thiết bị máy móc vào hang, hình thành lên một Nhà máy với thế trận “Vừa sản xuất vừa chiến đấu” tại khu núi Đá Chồng.
Bất chấp sự đánh phá ác liệt ngày đêm của máy bay giặc, trong muôn vàn khó khăn gian khổ những người thợ cơ khí vẫn luôn lạc quan tin tưởng, hăng hái thi đua lao động sản xuất giỏi với khẩu hiệu “Chắc tay búa, vững tay súng” để bảo vệ vùng mỏ, vùng trời miền Đông Bắc thân yêu của Tổ Quốc.
Ngày 11/6/1972, Đội pháo cao xạ của Nhà máy đã xuất sắc bắn hạ máy bay F4, Nhà máy trở thành “Pháo đài thép chống Mỹ” ở vùng mỏ. Sau này, đã có nhiều đoàn đại biểu trong nước, nhiều nhà báo quốc tế đến thăm khu sơ tán và đưa tin về một nhà máy “Pháo đài thép” của ngành Than.
Chuyển sang thời kỳ xây dựng đất nước, Nhà máy đã nhanh chóng củng cố sản xuất, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, phong trào lao động giỏi, lao động sáng tạo, hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch sản xuất được giao, phục vụ kịp thời cho sản xuất than ở vùng mỏ.
Năm 2003, Công ty CP Cơ khí ô tô đầu tư dự án “Sản xuất, lắp ráp xe tải nặng và xe chuyên dùng”. Từ đó, đã sản xuất lắp ráp và cung cấp cho thị trường trong nước được hàng nghìn xe ô tô Kraz, Kamaz, Scania, UD-Trucks và nhiều xe chuyên dùng các loại; sửa chữa lớn hàng nghìn xe ô tô tải siêu nặng hiện đại các loại như CAT, HD, BEAZ, VOLVO, HM máy xúc, máy gạt các loại có tải trọng từ 35 tấn đến trên 90 tấn; chế tạo và phục hồi mỗi năm hàng nghìn tấn thiết bị phụ tùng phục vụ cho các Công ty khai thác than.
Nhằm nâng cao năng lực sản xuất, chất lượng dịch vụ, hạ giá thành sản phẩm; những năm gần đây, Công ty tập trung đầu tư, mua sắm máy móc, thiết bị tiên tiến, hiện đại như: Các loại máy tiện CNC, dây chuyền sản xuất con lăn băng tải tự động (công suất 60.000 con lăn/năm)…
Hiện tại, Công ty đã sản xuất, chế tạo, phục hồi được nhiều chủng loại chi tiết phụ tùng phục vụ cho sửa chữa xe ô tô, máy mỏ, các thiết bị vì chống phục vụ cho khai thác hầm lò. Nhiều sản phẩm do Công ty sản xuất chế tạo đã được khẳng định về chất lượng và mang tính chiến lược cốt lõi đã thay thế một phần các loại vật tư thiết bị mà các mỏ hiện đang đang phải nhập ngoại.
Sản phẩm của Công ty nay đã đáp ứng tốt nhu cầu sản xuất của các đơn vị trong và ngoài ngành với thương hiệu và uy tín ngày càng lan tỏa rộng rãi và đang từng bước khẳng định là một trong những đơn vị cơ khí hàng đầu của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam.
Một dấu mốc quan trọng là năm 2008, Công ty chính thức chuyển sang hoạt động theo mô hình Công ty cổ phần đúng vào thời kỳ suy thoái kinh tế thế giới. Giai đoạn này, Công ty đã phải “gồng mình” vượt qua khó khăn để hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch Tập đoàn giao năm sau cao hơn năm trước, đảm bảo các mục tiêu về doanh thu, lợi nhuận, việc làm và thu nhập cho người lao động.
Đi đôi với đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, Công ty luôn quan tâm nguồn nhân lực; không ngừng tuyển chọn, bồi dưỡng, đào tạo nâng cao chất lượng lao động. Từ chỗ chỉ có 2 đại học, 18 trung cấp (năm 1960); đến nay đã có đội nhân lực hùng mạnh với 27 thạc sỹ kỹ thuật; 109 đại học và 43 cao đẳng, trung cấp, thuộc đủ các ngành nghề, đáp ứng mọi yêu cầu, nhiệm vụ chung.
Công tác chăm lo đời sống vật chất, tinh thần người lao động cũng được quan tâm chu đáo, luôn đảm bảo đủ việc làm và thu nhập ổn định. Riêng năm 2019, doanh thu đạt 404 tỷ đồng, lợi nhuận trên 4,3 tỷ đồng, nộp ngân sách gần 5 tỷ đồng, thu nhập bình quân của 368 người lao động mỗi tháng là trên 11,3 triệu đồng (gấp gần 3 lần bình quân năm 2010).
Có thể nói, 60 năm là chặng đường đầy khó khăn thử thách, đầy gian truân vất vả và có cả sự hy sinh anh dũng…, để đến hôm nay, những người thợ cơ khí ngành than ngồi ôn lại truyền thống vẻ vang và có quyền tự hào về lớp lớp các thế hệ cha anh đã luôn nỗ lực, kiên cường với truyền thống “Kỷ luật - Đồng tâm” tô đậm lên thương hiệu “Cơ khí ô tô – Vinacomin” ngày càng phát triển.
Công ty Cổ phần Cơ khí Ô tô – Vinacomin đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, các cấp các ngành tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý: Cờ thưởng thi đua luân lưu khá nhất ngành than của Bác Hồ (năm 1965 -1980); Huân chương kháng chiến hạng nhất năm 1972; Huân chương Chiến công hạng nhì năm 1972 (cho đại đội tự vệ); 4 Huân chương Lao động hạng ba; 3 Huân chương Lao động hạng nhì; Cờ thi đua đơn của Chính phủ (năm 2004); Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân (năm 2005).
Nhiều tập thể, cá nhân được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến, Huân Chương lao động; Cờ, Bằng khen, Giấy khen của Bộ LĐTB&XH của Tập đoàn TKV, Công đoàn Than, của Đảng ủy Than Quảng Ninh và các cấp bộ ngành, địa phương.