Để sử dụng Aspirin an toàn

Hơn 100 năm qua Aspirin được biết đến như một loại thuốc giảm đau đầu tiên trong nền y học thế giới. Theo kết quả nghiên cứu của Cục Quản lý An toàn Thuốc và Thực phẩm Mỹ, chỉ riêng người dân Mỹ đã tiêu thụ hết hơn 20 triệu viên thuốc Aspirin mỗi năm.

Từ thập niên 70, loại thuốc này đã được sử dụng rộng rãi đối với những bệnh nhân mắc chứng bệnh tim mạch hoặc những người có nguy cơ mắc bệnh này. Tuy nhiên, sử dụng Aspirin thế nào cho đúng lại là điều không phải ai cũng tỏ tường.

Những tác dụng điển hình của Aspirin

Aspirin có tác dụng bảo vệ chúng ta khỏi nguy cơ bị “tấn công” bởi chứng bệnh tim mạch và chứng thiếu máu cục bộ do tắc nghẽn những mạch máu lưu thông tới não.

Một nghiên cứu năm 2002 đã chỉ ra rằng, thuốc Aspirin có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc chứng bệnh tim mạch đến 32% và giảm nguy cơ bị bệnh tim mạch, đột quỵ cũng như đột tử “tấn công” đến 15%.

Dựa trên kết quả nghiên cứu trên các chuyên gia thuộc Hiệp hội Tim mạch Mỹ đã khuyến cáo rằng, cả nam giới và nữ giới, những người mắc chứng bệnh mạch vành nên thường xuyên sử dụng Aspirin sẽ giúp kiểm soát được tình trạng bệnh tật, hạn chế nguy cơ biến chứng thành bệnh tim mạch. Tuy nhiên, nên dùng loại Aspirin nào và liều lượng ra sao thì cần phải được sự chỉ định của bác sĩ.

Một vài nghiên cứu đã cho kết quả rằng việc bổ sung vào cơ thể một lượng Aspirin nhỏ (khoảng 81mg) sẽ giúp bạn phòng tránh bệnh tim mạch cũng như đột quỵ hiệu quả. Thêm vào đó, nếu sử dụng một lượng Aspirin nhiều hơn 325mg mỗi ngày sẽ khiến ích lợi của thuốc trở về con số 0.

Xét về phương diện hóa học thì Aspirin có vai trò khống chế loại enzyme mang tên cyclooxygenase (thương gọi là COX). Khi loại enzyme bị khống chế thì cơ thể sẽ sản sinh ra ít prostaglandin-phòng ngừa chứng tắc nghẹt mạch máu.

Ngoài ra, Aspirin còn có lợi với người bị chứng động mạch vành hoặc chứng xơ vữa động mạch. Những người dễ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch như hút thuốc lá, thiếu vân động, có hàm lượng cholesterol cao, tiểu đường hoặc cao huyết áp cũng có thể hỏi ý kiến bác sĩ để sử dụng Aspirin giúp giảm thiểu nguy cơ mắc chứng bệnh tim mạch.

Aspirin còn có tác dụng làm giảm sự bài tiết prostaglandin và làm giảm ngưỡng kích thích của các cơ quan cảm nhận đau, do đó nó có tác dụng chống viêm, giảm đau trước những tác nhân như bỏng, chấn thương, virus... Đặc biệt, Aspirin được sử dụng trong các chứng viêm cấp và mạn như viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, thoái hóa khớp...

Với tác dụng chống ngưng tập tiểu cầu và giãn mạch nên Aspirin được sử dụng để điều trị dự phòng một số bệnh ở các đối tượng:

- Nam giới trên 40 tuổi hoặc phụ nữ sau mãn kinh.

- Những bệnh nhân chuẩn bị trải qua cuộc phẫu thuật.

- Những người có hàm lượng homocysteine cao.

Aspirin không phải “thần dược”

Các nhà nghiên cứu thuộc Viện Nghiên cứu Sức khỏe Mỹ đã đưa ra kết luận rằng: dùng Aspirin ít nhất 2 lần/ tuần sẽ làm tăng nguy cơ suy giảm khả năng nghe ở nam giới lên đến 12%. Những người dưới 50 tuổi thì nguy cơ này là 33%.

Kết quả này cho thấy, tuy có phản ứng tốt với một số bệnh nhưng Aspirin vẫn gây ra những phản ứng phụ bất lợi cho người dùng. Vì vậy, để Aspirin phát huy tối đa tác dụng và hạn chế bớt phần rủi ro, người bệnh chỉ nên áp dụng liệu pháp điều trị bằng Aspirin dưới sự giám sát kỹ càng về liều dùng, cách dùng và loại Aspirin của các chuyên gia y tế.

Những đối tượng dưới đây nên cẩn trọng khi dùng Aspirin vì có thể sẽ gây nên những tác dụng phụ:

- Phụ nữ mang thai, nhất là trong giai đoạn ba tháng đầu hoặc 3 tháng cuối của thai kỳ. Vì nếu dùng Aspirin trong khoảng thời gian kéo dài sẽ gây nên những rắc rối với thai nhi và rắc rối trong quá trình chuyển dạ.

Thuốc Aspirrin có thể gây ức chế co bóp tử cung, gây trì hoãn chuyển dạ, ức chế cyclooxygenase và sự sản sinh prostaglandin có thể dẫn đến đóng sớm ống động mạch của thai nhi, có nguy cơ gây tăng huyết áp động mạch phổi và suy hô hấp sơ sinh, nguy cơ chảy máu tăng ở cả mẹ và thai nhi do đó không được chỉ định trong ba tháng cuối.

- Trẻ nhỏ bị mắc chứng thủy đậu hoặc cúm cần thận trọng khi dùng Aspirin.

- Những người uống nhiều hơn 3 ly rượu mỗi ngày nên hạn chế dùng Aspirin, vì gây suy giảm chức năng gan, tăng nguy cơ chảy máu. Đặc biệt, việc dùng Aspirin với người nghiện rượu là điều tối kỵ.

- Những người mắc bệnh về ruột mãn tính.

- Với những người mắc chứng bệnh hen phế quản, suy giảm chức năng gan thận thì cần hỏi kỹ ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc điều trị.

- Bệnh nhân dễ có nguy cơ bị chảy máu, giảm tiểu cầu, sốt xuất huyết, loét dạ dày, không nên dùng thuốc.

Có nên ngưng dùng Aspirin trước ca phẫu thuật?

Nếu tự ý ngưng dùng Aspirin trước ca phẫu thuật mà không có chỉ định của bác sĩ sẽ gây nên những tác dụng “phản chủ” với sức khỏe.

Kết quả từ một cuộc nghiên cứu được thực hiện với sự tham gia của 600 bệnh nhân mắc đột quỵ và có tiền sử bị bệnh tim mạch đã chỉ ra rằng: Trong số những người tham gia nghiên cứu này sẽ dễ có nguy cơ bị chảy máu, khó cầm máu hoặc tăng gấp ba lần nguy cơ bị đột quỵ sau một tháng phẫu thuật nếu như ngưng sử dụng Aspirin so với những người vẫn tiếp tục dùng Aspirin.

Khổng Thu Hà