Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Ngọc Tâm (sinh năm 1983, quê Thái Nguyên) là nhà sáng lập kiêm CEO (Giám đốc điều hành), CTO (Giám đốc kỹ thuật) của 2 startup tại Mỹ là Now Vitals và Earable. Riêng dự án Earable về tai nghe không dây thông minh từng nhận được 10 tỉ đồng của VinTech Fund.
Anh Vũ Ngọc Tâm có bảng thành tích dài với nhiều giải thưởng như NSF CAREER, hai lần nhận Google Faculty Research Award, 6 giải thưởng xuất sắc nhất tại ACM MobiCom và Sensys, hai đề cử xuất sắc nhất tại SenSys 2017 và 2018, 2 giải nghiên cứu nổi bật của ACM SigMobile năm 2016 và 2017.
Tính đến thời điểm viết bài, Mỹ vẫn đang là ổ dịch COVID-19 lớn nhất thế giới với 4.248.327 ca bệnh, trong đó có 148.490 người ch*t và 2.028.074 trường hợp hồi phục. Số ca nhiễm COVID-19 ở Mỹ tăng nhanh mỗi ngày khiến rất nhiều người Việt lo sợ và có nguyện vọng xin về nước tránh dịch.
Sau khi trở về từ Washington D.C (Mỹ), anh Vũ Ngọc Tâm vừa trải qua 2 tuần cách ly khỏe mạnh, an toàn trong khách sạn ở Hà Nội. Mới đây, anh Vũ Ngọc Tâm có bài viết chia sẻ những kinh nghiệm thiết thực với những người Việt ở Mỹ đang có nguyện vọng hồi hương.
Sau 2 tuần ăn sung sướng và mặc bình thường trong khách sạn cách ly ở Hà Nội, mình đã được tái hoà nhập cộng đồng.
Khi vừa về đến Việt Nam, inbox mình tràn ngập các câu hỏi về chuyến bay: “Đăng kí thế nào?”, “Thủ tục có khó không?”, “Chuyến bay có trơn tru và an toàn không?”; “Cách ly ở đâu?”, “Nóng thế này thì mỡ chảy đi đâu, có ảnh hưởng đến công việc không?”…
Hôm nay, mình chia sẻ chi tiết về trải nghiệm này, hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích đối với hàng trăm ngàn người Việt đang có nguyện vọng trở về nước (chỉ riêng Mỹ đã có hơn 15.000 đơn xin về) hoặc có người thân đang mắc kẹt trong mùa COVID-19 tại nước ngoài. Bài viết gồm 3 phần chính:
1. Trước khi về (đăng ký, thanh toán tiền vé, hành lý, chuẩn bị đồ... ).
2. Trên chuyến bay, những chuyện chưa kể.
3. Cách ly không tập trung (một thân một mình trong phòng cách ly).
<1> Cân nhắc kỹ xem có nên về không, vì nếu về rồi nhiều khả năng sẽ khó quay lại, đặc biệt là đối với các bạn sinh viên, những ai đang chờ thẻ xanh hoặc visa H1B (thị thực tại Hoa Kỳ theo Đạo luật Di trú và Quốc tịch - PV).
Nếu đã quyết định về, bạn có thể tìm link đăng ký trên website của Lãnh sự quán Việt Nam tại nơi mình đang sinh sống, học tập và làm việc.
Dưới đây là lời khuyên của những chuyên viên ngoại giao tại Lãnh sự quán xét duyệt hồ sơ gửi cho mình sau khi được hỏi:
1. Đăng ký theo đúng nơi phụ trách khu vực của mình. Ví dụ như Colorado, nơi mình đang sinh sống thuộc khu vực lãnh sự của Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco, nếu đăng ký theo đường link của Đại sứ quán tại Washington D.C hay New York, Texas sẽ không được xem xét. Phần lớn mắc lỗi đăng ký không đúng theo khu vực.
2. Không đăng ký nhiều lần. Đây là một trong những lý do chính cho những nhầm lẫn và phản hồi chậm của Lãnh sự quán. Lãnh sự quán sử dụng một cơ sở dữ liệu để quản lý tất cả yêu cầu nên đăng ký nhiều lần là hoàn toàn không cần thiết.
3. Khi đăng ký, cần nêu đầy đủ, rõ ràng lý do muốn/cần về Việt Nam gấp trong thời điểm hiện tại. Do số lượng đăng ký quá đông, hơn 15.000 người, đa số đều có đầy đủ các yếu tố thuộc nhóm các đối tượng ưu tiên như trẻ em, người lớn tuổi, sinh viên hết hạn, người có hoàn cảnh khó khăn, nên nếu lý do muốn về Việt Nam của bạn chỉ là để tránh dịch/nghỉ hè... thì sẽ không có cơ hội được ưu tiên cao.
4. Có thể email tới Đại sứ quán hoặc Lãnh sự quán phụ trách thêm các giấy tờ, văn bản để chứng minh tình hình khó khăn của mình (visa hết hạn, thông báo không có chỗ ở, mất việc, giấy khám sức khoẻ...) để bộ phận xử lý lưu ý thêm tới trường hợp của mình.
5. Cẩn thận với các thông tin không chính xác trên mạng xã hội (ví dụ như các email giả mạo các cơ quan đại diện thông báo bạn được chọn tham dự chuyến bay và đề nghị nộp tiền vào tài khoản cá nhân; đề nghị chi thêm tiền để giúp có chỗ trên chuyến bay...).
Cần liên hệ với Đại sứ quán hoặc Tổng Lãnh sự quán ngay để xác minh khi nhận các thông tin trên.
6. Khi nhận được thông báo tham dự chuyến bay, cần nhanh chóng hoàn thành việc mua vé theo hướng dẫn.
Ở xa thì nên đặt vé nội địa đến sớm 1 - 2 ngày, tránh nhỡ chuyến do các chuyến bay nội địa hay bị huỷ hoặc trễ.
7. Đảm bảo sức khỏe để tham dự chuyến bay đường dài, nhất là với người lớn tuổi, người có sức khoẻ yếu. Thông tin trên form đăng kí càng đầy đủ chính xác thì khả năng hồ sơ của bạn được chấp thuận sẽ càng cao.
<2> Chuẩn bị sẵn sàng, kiểm tra email thường xuyên và nhờ người thân ở Việt Nam hỗ trợ
Sau khi bạn đệ trình đơn đăng ký, Lãnh sự quán sẽ lọc hồ sơ và gửi email phản hồi. Thời gian Lãnh sự quán phản hồi lại còn tùy thuộc vào lượng hồ sơ nộp về, mức độ khẩn cấp của mục đích về Việt Nam và dựa trên các giấy tờ liên quan bạn nộp như mình đã nêu ở trên.
Bạn chỉ có vỏn vẹn 10 tiếng kể từ khi nhận được email chấp thuận của Lãnh sự quán để xác nhận thông tin tham gia chuyến bay, gửi thông tin passport của mình và hoàn thành thanh toán vé máy bay thôi. (58 triệu đồng/vé cho chuyến bay của mình).
Nếu không kịp thanh toán trong thời gian này, bạn sẽ bị mất chỗ (giống như mình trong chuyến bay hồi tháng 6). Vì khác biệt trong múi giờ làm việc và chủ quan, mình đã không kịp xác nhận và thanh toán trước thời hạn ở trên. Thế là mình đã bị mất chỗ và phải chờ mãi 1 tháng sau mới có chuyến tiếp theo.
Hotline được cung cấp trong email là số điện thoại tại Việt Nam. Địa chỉ phòng vé cũng là ở Việt Nam nên có người nhà ở trong nước giúp xử lý là một lợi thế. Người nhà chỉ cần đến địa chỉ của đơn vị phát hành vé để thanh toán trực tiếp hoặc chuyển khoản sau khi nhận thông tin thanh toán nếu ở xa. Mình khuyên các bạn thanh toán trực tiếp để tránh các trường hợp chuyển tiền ngoài giờ làm việc hoặc khác ngân hàng lại không kịp trở tay.
Số lượng người đăng ký về Việt Nam rất nhiều, thậm chí nhiều người còn nộp tiền, chuyển khoản trước cả khi nhận được email chấp thuận của Lãnh sự quán. Do đây là chuyến bay đặc biệt nên chi phí sẽ đắt hơn các chuyến bay bình thường. Thế nên điểm mình muốn nhấn mạnh: Thời gian rất là gấp, bạn phải thật sẵn sàng, chuẩn bị mọi thứ đầy đủ, luôn để ý email bất kể ngày đêm và nhờ người thân ở Việt Nam hỗ trợ nếu có thể.
<3> Hãy luôn chủ động cho các sự cố ngoài ý muốn
Phải làm sao khi trong tâm trạng hân hoan, háo hức vì cuối cùng cũng đặt được vé về nhưng sau khi nhận được vé thì mình phát hiện: Vé của mình bị sai tên? Như mình nói ở trên, số lượng người đăng kí cực kì đông. Để tổ chức những chuyến bay đặc biệt như thế này phải bao gồm rất nhiều bên liên quan, từ Bộ Ngoại giao, Lãnh sự quán tại nước sở tại đến hãng hàng không, rồi công ty dịch vụ du lịch tại Việt Nam. Vì thế, sai sót là việc không thể tránh khỏi.
Khi nhận được vé và phát hiện sai tên, mình đã liên hệ trực tiếp đơn vị phát hành vé để đề nghị được hỗ trợ. Vé của mình được thay đổi tên ngay chỉ trong 10 phút cùng thái độ niềm nở và nhiệt tình. Vì thế, bạn hãy kiểm tra vé thật cẩn thận và luôn trong tâm thế chủ động khi có trường hợp tương tự. Chuyện gì rồi cũng có cách giải quyết!
<4> Chuẩn bị
Khi vé máy bay đã đúng tên, vừa mới bình tâm hơn một chút, mình lại phải cuống cuồng hoàn tất các công việc đang dang dở ở Mỹ: Nào là bán nhà, dọn nhà, di chuyển văn phòng công ty, chuẩn bị hành lý,...
Bạn có thể tưởng tượng cảm giác của mình khi ngồi xâu chuỗi lại quá quá trình: Đăng ký, được chấp thuận, mua vé hụt, tiếp tục chờ thêm một tháng để có chuyến tiếp theo rồi đăng ký lại, mua được vé rồi lại bị sai tên, vắt chân lên cổ chuẩn bị nhiều việc cùng một lúc… như thể bạn đang ngồi trên tàu lượn siêu tốc vậy. Song nghĩ lại, đây cũng là trải nghiệm khá thú vị và mình chỉ muốn nhắn nhủ các bạn rằng càng chuẩn bị kỹ càng và đặt mình trong tâm thế sẵn sàng thì sẽ càng chủ động.
Chuyến bay của mình đi từ Washington D.C. Mình phải bay từ Colorado đến điểm tập trung trước 1 ngày. Lúc bay đến điểm tập trung, mình phải tự trang bị khẩu trang, bộ quần áo bảo hộ, nước rửa tay và chuẩn bị chỗ ở gần điểm tập trung.
Mình chuẩn bị tới 45 kg hành lý và đến nơi mới phát hiện chuyến bay chỉ được mang tối đa có 23 kg hành lý thôi (lại một pha bất cẩn không thể tin được của mình), nên mình phải trực tiếp liên hệ với anh trưởng đại diện của Vietnam Airlines để tìm sự hỗ trợ. Cũng nhờ việc này, mình lại có thêm một người bạn mới và phần nào hiểu được những nỗ lực, vất vả không tưởng của phi hành đoàn khi tổ chức chuyến bay này.
Vì đây là charter flight (chuyến bay thuê bao dành riêng cho du khách của một hãng lữ hành - PV) nên không được vào khu vực sân bay thương mại thông thường, mà phải đáp ở khu lẻ loi trơ trọi ở giữa sân.
Khi máy bay đã đáp, tổ bay vẫn phải ngồi trên máy bay để canh máy bay từ 12 giờ khuya cho đến tận trưa hôm sau. Còn khu an ninh bây giờ được lôi ra giữa sân, giữa trời trưa nắng chói chang, không một con virus nào có thể sống sót.
Để hậu tạ người bạn mới giúp mình xử lý hành lý quá cân, mình cũng tranh thủ mang cho anh túi đá để chườm mát và cái bánh mì để ăn nhẹ trên đường làm thủ tục vào máy bay, nhưng trời nóng đến mức mình đi xe buýt vào đến giữa sân là đá đã tan hết, còn mỗi cái bánh mì như vừa được đút lò.
Khu an ninh được dựng ngoài trời, máy móc thiết bị rất hạn chế, mọi thứ đều phải làm thủ công. Do không đủ nhân sự nên đội bay cũng phải hỗ trợ lo hết phần thủ tục cho hành khách để mình không phải tự làm thủ tục như bay thông thường.
Thế là trong cái nắng nóng như thiêu như đốt ấy, đội bay phải lo cả kiểm tra an ninh, hướng dẫn tận tình, phát đồ bảo hộ cho hơn 300 con người (ai nấy đều bịt mặt kín mít như ninja) nhưng vẫn giữ thái độ ân cần, niềm nở, chu đáo không chê vào đâu được.
Vất vả như vậy nhưng các bạn vẫn luôn nhiệt tình, luôn tươi cười với khách, đặc biệt chăm chút, hỏi thăm các bé nhỏ trên máy bay, hỏi các bé có ổn không, khăn sữa, ăn uống thế nào. Đây là một tín hiệu đáng mừng làm mình phải trầm trồ ngưỡng mộ và cũng không kém phần tự hào về dịch vụ hàng không Việt Nam. Rất cám ơn những nỗ lực của các bạn để kiều bào xa quê như mình được trở về trong an tâm và an toàn.
Chuyến bay của mình từ Washington D.C đến Alaska mất 6 tiếng, dừng 1 tiếng rồi bay thẳng về Việt Nam mất thêm 10 tiếng. Tổng cộng thời gian bay chỉ có 17 tiếng để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
Để tổ chức được một chuyến bay với lộ trình mới và đường bay đặc biệt như vậy không hề đơn giản, hãng hàng không đã phải làm việc với rất nhiều bên và thực hiện rất nhiều thủ tục giấy phép phức tạp. Vietnam Airlines đã tuân thủ nghiêm ngặt những quy chuẩn về hàng không cũng như quy trình nhanh - gọn và hợp lý khiến mọi lo lắng của mình hoàn toàn biến mất.
Một số lưu ý, kinh nghiệm cho các bạn trên chuyến bay:
1. Vì chuyến bay phải chở theo rất nhiều đồ bảo hộ nên không có nhiều đồ ăn ngon cho hành khách trong suốt chuyến bay. Các bạn nên tự chuẩn bị đồ ăn và chọn những món gọn nhẹ, dễ ăn nhất, có thể tháo khẩu trang và ăn được liền như bánh mì, burger…
2. Hạn chế uống nước vì khoang máy bay bé, phòng nghỉ bé, thông khí kém, khả năng lây nhiễm sẽ cao, nên thay vì uống nước, có thể bổ sung nước bằng các loại hoa quả bổ sung điện giải để tránh mất nước và hạn chế việc đi vệ sinh.
3. Đừng quên chuẩn bị thêm khẩu trang, mặt nạ vì trong khoang, hành khách ngồi khá gần nhau. Nhớ mang thêm cả gối ngủ không lại vẹo cả cổ nhé! Vì chuyến bay dài nên ngủ nhiều thì cũng đỡ đi vệ sinh, đỡ nói chuyện, tiếp xúc nhiều người. Ngoài ra, các bạn nên sạc đầy các thiết bị điện tử vì các ổ cắm điện trên máy bay không hoạt động.
Chuyến bay diễn ra mượt mà hơn mình nghĩ rất nhiều.
Lúc hạ cánh tới Việt Nam, mình tiếp tục ấn tượng vì đoàn bay cũng hỗ trợ chu đáo làm hết cho mình các thủ tục nhập cảnh. Mình đến Hà Nội đã là nửa đêm, vừa lấy hành lý xong là được lên thẳng một mình một chiếc xe cứu thương, có một nhân viên y tế chạy vào đón mình, xịt khử trùng toàn bộ người và hành lý, sau đó mình được “hộ tống” thẳng về khách sạn cách ly.
Do mình trở về dưới dạng chuyên gia có thư mời của Bộ X và Bộ Y nên để tránh ảnh hưởng tới chất lượng và tiến độ công việc, mình được đăng ký dịch vụ cách ly tại khách sạn chỉ định bởi Ủy ban Nhân dân thành phố.
Mỗi ngày sẽ có người đến mang đồ ăn cho mình 3 lần và đo thân nhiệt 2 lần đều đặn. Thật ra, 2 tuần cách ly ở đây cũng chỉ là muỗi so với chuỗi ngày tự cách cách ly trước đó bên Mỹ. Mình còn thấy sướng hơn hẳn khi được người nhà, bạn bè gửi biết bao nhiêu đồ ăn vào mà công việc không hề bị ảnh hưởng.
Được chăm nuôi béo tốt nhưng vẫn bị giam lỏng trong phòng riêng, ngày nào cũng ăn rất nhiều mà không tập thể dục được sẽ ảnh hưởng sức khỏe. Cái khó ló cái khôn, mọi đồ đạc từ balo, vali hành lý, bàn ghế, ngay cả tivi, tủ lạnh cũng được mình trưng dụng làm dụng cụ tập gym đúng kiểu cây nhà lá vườn, có gì tập nấy.
Điều mình tâm đắc nhất chính là cách ly không làm ảnh hưởng đến hiệu suất công việc. Mình vẫn có nhiều thời gian để đọc sách, họp với nhóm, đối tác và khách hàng. Lại có thêm thời gian tập trung nghiên cứu, viết thêm được vài trang, chuẩn bị tài liệu và lên lịch gặp mọi người, sẵn sàng hết để khi vừa được ra trại là chiến đấu thôi. Bạn nhớ đăng kí Internet 3G, 4G để cho công việc, gọi video được trơn tru, mượt mà.