Phóng sinh bắt nguồn từ kinh phật đại thừa, thịnh hành ở trung hoa, tây tạng, truyền sang nhật bản và các nước láng giềng triều tiên, việt nam. hoạt động phóng sinh dựa trên tinh thần từ bi và bình đẳng giữa chúng sinh, và quan niệm nhân quả của sinh tử luân hồi. nếu vừa giữ giới sát, lại vừa phóng sinh thì công đức gấp bội. những tỷ dụ kinh nghiệm cảm ứng về phóng sinh, sách sử nói đến rất nhiều.
Phóng sinh tức là nhìn thấy các loại chúng sinh có mạng sống đang bị bắt nhốt, giam cầm, sắp sửa bị giết hại, kinh hoàng lúng túng, mạng sống trong phút giây nguy ngập, liền phát lòng từ bi tìm cách cứu chuộc. Như vậy tức là hành vi giải thoát, phóng thích, cứu lấy mạng sống.
Luận đại trí độ dạy rằng: “trong tất cả các tội ác, tội sát sinh là nặng nhất. trong tất cả các công đức, không giết hại là công đức lớn nhất.” tại sao phải phóng sinh? nói một cách đơn giản, phóng sinh tức là cứu chuộc mạng sống. chúng ta đã tạo sát nghiệp nặng nề từ nhiều đời nhiều kiếp đến nay. kinh hoa nghiêm dạy rằng: “nếu ác nghiệp này có hình tướng thì cho đến cùng tận hư không cũng không dung chứa hết.” chúng ta ngay trong kiếp này tạo nghiệp giết hại chúng sinh quả thật đã không thể tính đếm được, huống chi là đã tạo trong nhiều đời nhiều kiếp!
Nên biết chân lý: “có nợ phải trả, có tội phải báo.” xét lại tự thân mình đã tạo biết bao nghiệp giết hại, chẳng tránh khỏi phải khủng hoảng, xấu hổ, thật không đất dung chứa! sao có thể không tự mình kịp thời sám hối, cố gắng phóng sinh, hầu mong đền trả nợ nần trong muôn một! việc phóng sinh có thể trưởng dưỡng tấm lòng từ bi của mình. nên khởi lòng bi mẫn phóng sinh, xem sinh mạng của loài vật như sinh mạng của chính mình. được vậy thì sẽ chẳng cuồng vọng, điên đảo nữa; sẽ chẳng tạo nghiệp giết hại nữa; sẽ chẳng thiếu món nợ sát sinh nữa; nên chẳng phải luân hồi thọ báo nữa.
Kinh dược sư lưu ly bổn nguyện công đức dạy rằng: “cứu thả các sinh mạng được tiêu trừ bệnh tật, thoát khỏi các T*i n*n.” người phóng sinh tu phước, cứu giúp muôn loài thoát khỏi khổ ách thì bản thân không gặp các T*i n*n.
Ý nghĩa của việc giải phóng loài vật cũng giống như việc phóng thích những tội phạm bị giam trong lao ngục lâu ngày và có cơ hội tốt để họ tìm thấy lại được sự tự do. mặt khác, phóng sinh còn nói lên một khía cạnh tinh thần của lòng từ bi bao la không phân biệt giữa người và vật. phóng sinh là việc làm thể hiện lòng từ bi mong muốn đem an lạc hạnh phúc đến cho tất cả chúng sanh.
Phóng sinh là ví dụ điển hình về giáo pháp căn bản của phật giáo là từ bi đối với tất cả chúng sanh. vào những dịp tết, rằm tháng giêng, rằm tháng bảy hay những dịp cầu nguyện cho bản thân hay gia quyến, người ta hay tổ chức phóng sinh chim, cá. phóng sinh là một việc làm thể hiện lòng từ bi bình đẳng, mục đích phóng sinh là để đánh thức tâm bồ đề của chúng sinh (con vật) trước khi phóng sinh. phóng sinh là cơ hội để con vật có điều kiện quy y tam bảo và sám hối nghiệp chướng, việc làm tốt trong đạo phật, thể hiện lòng đại từ đại bi nên trong nghi thức phóng sinh có lễ quy y, sám hối cho con vật trước khi phóng sinh.
Nhiều người mong muốn làm việc phóng sinh nhưng không biết phải chọn nghi thức nào nhanh gọn và mang lại hiệu quả đúng.
Nay xin góp nhặt từng trong lời dạy của chư Tổ sư soạn thành nghi thức ngắn gọn có thể áp dụng mọi lúc mọi nơi, trong mọi trường hợp, nghi thức này có thể học thuộc để cá nhân tiện bề thực hành.
Trước hết người phóng sinh nên chắp tay trang nghiêm, mắt nhìn vào những chúng sinh đang bị đau khổ đó mà quán tưởng như là người mẹ thân yêu hay người thân nhất của mình đang gặp nạn, mình đang hết sức giải cứu cho họ.
Nếu bạn muốn phóng sinh, không cần phải mua các loài vật thể thả ra môi trường, bạn hoàn toàn có thể phóng sinh bất cứ lúc nào. phóng sinh là ở trong tâm chứ không phải là hình thức. mỗi ngày bạn hãy phóng sinh thiết thực bằng cách thiết thực là tập thói quen ăn chay nhiều hơn.
thấy con kiến, con muỗi, con bướm rớt xuống nước thì giải phóng hoặc giải thoát cho chúng. bất cứ một sinh linh nhỏ bé nào có thể cứu chúng thì hãy làm đủ mọi cách để cứu chúng, đừng nói chi là Ph* thai.
Hãy cố gắng
Bằng động lực ấy, dùng 3 nghiệp thân, miệng và ý trì Chú Đại Bi (nếu thuộc và có thời gian) hoặc niệm danh hiệu NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT (3 lần) sau đó đọc bài kệ Sám hối:
Chúng con đã tạo bao ác nghiệp
Đều vị ba độc tham, sân, si
Từ thân, miệng, ý phát sinh ra
Tất cả nay cầu xin sám hối
Sau khi niệm như vậy 3 lần, rồi lại vì chúng sinh mà niệm 3 lần bài Quy y Tam Bảo
Con xin quay về nương tựa Phật
Con xin quay về nương tựa Pháp
Con xin quay về nương tựa Tăng
Quay về nương tựa Phật, con không đọa vào Địa ngục
Quay về nương tựa Pháp, con không đọa vào Ngạ quỷ
Quay về nương tựa Tăng, con không đọa vào Súc sinh
Chúng con đã về nương tựa Phật
Chúng con đã về nương tựa Pháp
Chúng con đã về nương tựa Tăng
Sau đó niệm Chú Vãng Sinh (3 lần, nếu thuộc) hoặc niệm danh hiệu Phật A DI ĐÀ (NAM MÔ A DI ĐÀ PHẬT ) cho đến khi thả hết.
Sau khi thả xong, người phóng sinh chấp tay đọc bài Kinh Bát nhã (nếu thuộc, nếu không nhớ thì có thể bỏ qua) rồi Hồi hướng như sau:
Vì mục tiêu thành tựu Phật quả, lợi lạc cho tất cả chúng sinh. Con xin đem công đức lành này hồi hướng về Đạo Vô Thượng Chính Đẳng Chính Giác. Nguyện con và tất cả chúng sinh đều vãng sinh Cực Lạc, sớm thành Phật đạo vì lợi ích cho tất cả hữu tình.
Sau đó, đọc tiếp bài:
Chúng sinh vô biên thệ nguyện độ
Phiền não vô tận thệ nguyện đoạn
Pháp môn vô lượng thệ nguyện học
Phật đạo vô thượng thệ nguyện thành
Trong trường hợp các loại chúng sinh không thể sống lâu, hãy nhẹ nhàng thả chúng rồi thành tâm đọc nghi thức như trên.
LỜI HỒI HƯỚNG PHÓNG SINH
Thú rừng về lại với rừng
Chim trời về lại với trời bao la
Thuỷ vật về với nguồn xa
Côn trùng, bò sát về hang hiền hoà.
Con nguyện đem công đức này dâng lên mười phương tam bảo. xin nguyện hồi hướng công đức này đến tất cả chúng sinh, tổ tiên, thân quyến. nguyện cho tất cả thoát khỏi nghiệp bệnh tật, tù túng, bế tắc, thành tựu được những ước nguyện thiện lành của mình và đời đời kiếp kiếp sinh về nơi đâu đều gặp được chánh pháp cao quý mà tu tập, mãi mãi khởi lên lòng tôn kính phật vô biên, mãi mãi khởi lên lòng yêu thương lẫn nhau vô hạn, mãi mãi giữ gìn được lòng khiêm cung và đức hạnh. nguyện cho tất cả tạo nên vô số phúc lành hơn chính con làm được để số phận đổi thay, để tâm hồn cao thượng và tiến xa mãi trên đạo lộ tu tập xa xôi.
Nguyện công đức bé nhỏ này của con dâng lên muôn loài, nguyện cho tất cả chúng sinh thoát thân cầm thú, nguyện cho thế giới bớt nghiệp đao binh, bi đát. Nguyện công đức này góp phần giữ gìn hệ sinh thái và môi trường của trái đất để ngàn năm sau loài người dựng xây nên nền hoà bình và đạo đức bền vững. Nguyện cho tất cả chúng sinh thoát khỏi khổ đau, chiến thắng chính mình, tỉnh giấc vô minh, đắc thành Chánh Giác.
Nam Mô Đại Từ Đại Bi Quán Thế Âm Bồ Tát ( 3 lần )
Phóng sinh là việc thiện lành để tích tụ công đức hoàn thiện tư lương trên con đường giác ngộ giải thoát. Phóng sinh có nhiều cách, không nên câu nệ quá nhiều vào hình thức, ngày giờ, số lượng nhiều hay ít… điều cốt yếu là ở tại tâm. Người làm việc phóng sinh với động lực được thúc đẩy bởi Tâm Bồ Đề thể hiện qua Lòng từ bi không điều kiện và Tuệ giác không phân biệt, khi ấy công đức phóng sinh hay bất cứ việc thiện nào cũng điều mang lại kết quả viên mãn. Cần nhất là áp dụng lời Phật dạy, từ bi luôn đồng hành cùng trí tuệ, phải khế lý khế cơ, không nên mù quáng hay vì ích kỷ cá nhân, tham cầu phúc báu thế tục mà uổng phí công việc thiện lành. Lại nữa, người phóng sinh nên trau dồi thiện nghiệp, phóng sinh cho chúng sinh cũng chính là giải phóng những cấu bẩn, khổ đau của chính mình. Hãy nổ lực tiến tu và áp dụng giá trị đích thực của việc phóng sinh vào trong cuộc sống hằng ngày, khéo léo sử dụng phương tiện để khuyến hóa và chuyển tải thông điệp của tình thương và sự hiểu biết chân chính đến với mọi người.
Chú ý: Khi thực hiện nghi thức phóng sinh các bạn cần tâm thành, làm nhanh gọn tránh để chim, cá…phải chờ quá lâu gây mệt mỏi tổn hại đến sinh khí dẫn đến mất đi một phần sức khỏe nhé, cho nên các bạn hãy chuẩn bị chu đáo trước khi hành lễ nhé, khấn phóng sinh sao cho đầy đủ và ý nghĩa nhất, để tạo thêm phước lành.