Bất chấp sự phản đối của Hoa Kỳ, một nhà ngoại giao Trung Quốc đã được bầu làm thẩm phán Tòa án Quốc tế về Luật Biển (ITLOS) để xét xử và giải quyết các tranh chấp trên biển vào thời điểm Trung Quốc đối mặt với căng thẳng gia tăng với các nước láng giềng trên Biển Đông.
Duan Jielong, đại sứ của Trung Quốc tại Hungary, nằm trong số 6 thẩm phán được bầu tại cuộc họp lần thứ 30 của các quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) tại trụ sở Liên hợp quốc ở New York.
Duan sẽ là quan chức Trung Quốc thứ tư phục vụ với tư cách là thành viên của Itlos. Nhiệm kỳ chín năm của ông Duan bắt đầu từ ngày 1 tháng 10.
Tòa án, được thành lập dưới tên UNCLOS, là một tổ chức liên chính phủ có trụ sở tại Hamburg, Đức, để giải quyết các tranh chấp hàng hải quốc tế. Nó có 21 ghế và cuộc bầu cử tại cuộc họp thứ 30 là để thay thế bảy trong số các thẩm phán.
Có 168 quốc gia thành viên Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển. Duan nhận được 149 phiếu bầu.
Mỹ không phải là một bên ký kết Hiệp ước nhưng đã bày tỏ sự phản đối gay gắt đối với ứng cử viên Trung Quốc trước cuộc bầu cử, cho rằng Trung Quốc coi thường luật pháp quốc tế ở Biển Đông. Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo nói rằng yêu sách của Trung Quốc đối với vùng biển tranh chấp là trái pháp luật.
David Stilwell, trợ lý ngoại trưởng Hoa Kỳ về các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương, cho biết: “Việc bầu một quan chức của CHND Trung Quốc vào cơ quan này giống như việc thuê một người phóng hỏa để giúp điều hành sở cứu hỏa.”
Hôm thứ Ba, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Zhao Lijian cho biết Trung Quốc luôn ủng hộ Itlos và việc bầu chọn Duan có nghĩa là sự đóng góp của Trung Quốc đã được công nhận.
“Điều nay một lần nữa đã chứng minh rằng nỗ lực của một số quốc gia nhằm trấn áp ứng cử viên Trung Quốc bằng chương trình nghị sự của riêng họ là không được lòng dân và không có kết quả,” Zhao nói. “Tôi tin rằng các thẩm phán được bầu sẽ làm nhiệm vụ của họ một cách chính đáng và đóng góp cho tòa án, cũng như thực hiện giải quyết hòa bình các tranh chấp hàng hải”.
Trung Quốc đã bị Philippines đưa ra Tòa án Trọng tài Thường trực, một cơ quan trọng tài quốc tế khác có trụ sở tại The Hague vào năm 2013 liên quan đến một loạt các vấn đề tranh chấp.ở Biển Đông.
Bắc Kinh từ chối quyền tài phán của PCA đối với vụ việc, từ chối tham gia các phiên điều trần và bác bỏ phán quyết của PCA được đưa ra vào năm 2016. PCA phán quyết rằng yêu sách đường chín đoạn của Trung Quốc là không hợp lệ.
Cuộc họp hôm thứ Hai cũng đã bầu ra các thẩm phán từ Malta, Ý, Chile, Cameroon và Ukraine. Một cuộc bỏ phiếu bổ sung sẽ được tổ chức để quyết định chiếc ghế cuối cùng giữa các ứng cử viên từ Jamaica và Brazil.
Itlos là một trong nhiều phương tiện để giải quyết tranh chấp. Trong 24 năm hoạt động, tòa án đã tiếp nhận 28 vụ việc, bao gồm các vụ việc liên quan đến việc thả tàu thuyền và thủy thủ đoàn, quyền tài phán của quốc gia ven biển trong các khu vực hàng hải, tự do hàng hải, truy đuổi nóng, môi trường biển, và bảo tồn nguồn cá.
Kể từ khi được thành lập vào năm 1996, luôn có một thẩm phán Trung Quốc đứng ra xét xử. Những người tiền nhiệm của Duan bao gồm Zhao Lihai (từ 1996 đến 2000), Xu Guangjian (2001-2007) và Gao Zhiguo (2008-2020).
Duan có bằng thạc sĩ luật và học tại trường luật của Đại học Columbia. Trước đây, ông từng là đại sứ Trung Quốc tại Singapore và làm việc tại Vụ Hiệp ước và Luật pháp của Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong suốt những năm 2000, khi chính phủ Trung Quốc đạt được Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông với ASEAN.