Theo Đông y, cây ta (còn gọi là Tích tuyết thảo, Lôi công thảo, Liên tiền thảo...) là loài rau dại "sau hè" nhưng nhiều dưỡng chất thực vật quý, tốt cho sức khỏe nên dân gian hay dùng làm rau ăn, và các thầy Thu*c coi là tiên dược trời ban, là vàng trên mặt đất. Nhưng do ít vận dụng vào cuộc sống nên bà con không biết giá trị và cách dùng.
Dược liệu bản địa (cây Thu*c nam) trong đó có rau má rất quý, tươi mới và có sẵn tại địa phương. Rau má có 2 loại chính: Rau má ta cây nhỏ, lá tròn nhỏ. Rau má lai lá như lá sen tròn, ưa ẩm ướt hơn và tác dụng kém hơn rau má ta. Cả hai loại nhìn qua là phân biệt được, và đều có sức sống mãnh liệt.
- Trị tất cả các bệnh về sưng, đau nhức mỏi, thoái hóa, bong gân trật khớp, gãy xương, thoát vị.... bằng cách dùng lá tươi đắp ngoài.
Ngoài ra các bác sĩ thường dùng rau má ta giã nát để đắp bó gãy xương (giúp liền xương nhanh), đắp vào vùng cột sống/ khớp xương bị thoái hóa - thoát vị (giúp nhanh phục hồi, giảm đau), đắp vào vùng da cơ bị chấn thương, bầm giập, sưng đau, tụ máu (giúp nhanh khỏi, giảm đau nhanh).
Tác dụng quan trọng nhất mà ít sách, tài liệu nhắc đến là giúp liền sẹo, phục hồi da - thay vì dùng nghệ bôi sẹo.
Rau má vị Thu*c mát, vị ngọt, hơi đắng, tính bình, không độc được nhiều người nghiên cứu, nhưng kết quả chưa thống nhất. Ngoài công dụng đặc trưng là giải nhiệt, làm mát cho cơ thể, thì tác dụng dược lý là có tác dụng tiêu viêm, hoạt huyết, tiêu ứ tiêu thũng, sinh cơ liền da liền xương, giải độc, thông tiểu, chữa thổ huyết, tả lỵ, khí hư, bạch đới, lợi sữa, cảm mạo phong nhiệt, viêm đường tiết niệu, viêm ruột, chảy máu cam, khí hư...
Y học hiện đại dùng rau má làm Thu*c viên nén để chữa giãn tĩnh mạch, nặng chân; làm Thu*c tiêm chữa các vết bỏng, chấn thương, vết phẫu thuật, các tổn thương ở da và niêm mạc (tai, mũi, họng)…
Trong dân gian rau má được dùng rất phổ biến, có quanh năm, bà con hay nấu canh, ăn sống, lẩu, gỏi, làm nước ép uống giải khát, hoặc là phơi khô sắc làm nước uống. Tác dụng của rau má tùy cơ địa mỗi người, nhưng những người sau nên dùng rau má:
Rau má là thảo dược nên khi dùng chữa bệnh cần có ý kiến bác sĩ về liều lượng, cách dùng. Ảnh minh họa.
Vì rau má vị mát, tính hàn lại nhuận tràng nên ăn quá nhiều rau má có thể gặp phản ứng phụ như giảm khả năng thụ thai, tăng nguy cơ sẩy thai, tổn thương gan, gây buồn ngủ (nếu dùng cùng Thu*c phẫu thuật)... Vì vậy một số người không nên dùng rau má. Cụ thể:
- Người đang dùng Thu*c an thần nếu dùng cùng rau má (cũng có tác dụng an thần) sẽ tăng cảm giác buồn ngủ;
Không nên lạm dụng rau má, hay ăn sống quá nhiều vì có thể bị lạnh bụng, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, ngộ độc (do Thu*c bảo vệ thực vật, nhiễm ký sinh trùng…). Rau má là thảo dược, nên khi dùng rau má chữa bệnh cần có ý kiến bác sĩ về cách chế biến, liều lượng dùng.
Có thể trồng rau má trong chậu cảnh để ban công, sân vườn vừa đẹp nhà lại hợp phong thủy. Ảnh minh họa.
Lưu ý là tuy rau má khá lành tính, rất tốt để thanh nhiệt giải độc ngày hè nhưng ăn quá nhiều, hoặc dùng lâu dài có thể gây mệt, nhức đầu, chóng mặt... bởi nó có khả năng hạ huyết áp, không tốt cho máu và gan. Vì vậy người dân không nên cứ thấy tốt, bổ dưỡng mà ăn uống quá nhiều.
Người dân có thể tự trồng rau má trong chậu cảnh để ở ban công, sân vườn, vừa đẹp nhà lại vừa hợp phong thủy (nhất là người tuổi Thìn, Tị). Bởi theo phong thủy, cây rau má có màu xanh, lá tròn (giống đồng tiền), dễ trồng và sức sống mãnh liệt nên rất vuợng khí, có khả năng chiêu tài hút lộc, lại thành dược liệu sẵn trong nhà để dùng khi cần. Trên bàn làm việc có chậu rau má giúp tạo không khí trong lành, tinh thần sảng khoái hơn, đem lại tài lộc, may mắn hơn.
Cắt nhỏ rau má cho vào máy xay cùng chút nước sôi (để nguội). Xay nhuyễn thì lọc lấy nước, bỏ bã. Tiếp tục cho nước rau má vào máy cùng sữa đặc và sữa tươi xay nhuyễn 1 – 2 phút thì đổ hỗn hợp nước ra ly và thưởng thức. Nếu ướp lạnh nước sinh tố rau má, hoặc cho thêm đường, nước đá mát lạnh sẽ ngon hơn nhiều.
Chủ đề liên quan:
Bác sĩ Hoàng Kỳ Bệnh viện Y học cổ truyền Hà nội chảy máu cam mặt nạ rau má rau má rau má làm đẹp rau má ngày hè rau má trị bệnh sinh tố rau má