ThS.BS Đồng Phú Khiêm - Phó Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đưa ra lời khuyên như vậy trước một số hiểu lầm về giá trị test nhanh SARS-COV-2 (gây bệnh Covid-19) đang làm ở Hà Nội.
Bác sĩ cho biết, hiện nay nhiều người đi từ Đà Nẵng về được làm test nhanh cho kết quả âm tính và đã hiểu là mình không bị bệnh, do đó không thực hiện cách ly nữa. Tuy nhiên điều này là không đúng.
BS Khiêm phân tích, để phát hiện một người có bị nhiễm virus SARS-COV2 hay không hiện nay có hai nhóm các xét nghiệm: Các xét nghiệm trực tiếp và các xét nghiệm gián tiếp.
Nhân viên y tế tiến hành xét nghiệm nhanh Covid-19 tại Hà Nội.
Các xét nghiệm trực tiếp là các xét nghiệm nhằm tìm kiếm sự hiện diện của các thành phần của cấu tạo của virus ở trong cơ thể. Hiện nay xét nghiệm phổ biến nhất là xét nghiệm tìm kiếm các đoạn gen của virus bằng kỹ thuật PCR, ngoài ra còn có xét nghiệm nuôi cấy phân lập virus.
Ưu điểm của xét nghiệm này có thể phát hiện người nhiễm virus ở những giai đoạn rất sớm kể từ khi người bệnh chưa biểu hiện bệnh, vì vậy đây là xét nghiệm rất có giá trị được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo là xét nghiệm dùng để chẩn đoán một người có đang bị nhiễm bệnh hay không.
Tuy nhiên, nhược điểm của xét nghiệm này là đòi hỏi phải có phòng xét nghiệm được trang bị đủ phương tiện cần thiết, nhân viên được đào tạo chuyên sâu, và xét nghiệm này thường tốn kém và mất nhiều thời gian.
Vì vậy để thực hiện xét nghiệm này cho tất cả đối tượng nghi nhiễm là điều không hề dễ dàng và cần có thời gian. Trên thế giới có nhiều hãng đang tìm cách nghiên cứu các xét nghiệm test nhanh tìm kiếm các cấu trúc của virus SARS-COV2 giúp chẩn đoán nhanh, nhưng cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ xét nghiệm test nhanh nào được công nhân và áp dụng trong chẩn đoán Covid-19.
Các xét nghiệm gián tiếp là các xét nghiệm nhằm tìm kiếm các dấu vết của virus để lại trong cơ thể nhiễm. Cụ thể trong trường hợp bệnh Covid-19 là làm các xét nghiệm tìm kháng thể mà cơ thể sinh ra khi bị nhiễm virus SARS-COV2 (đây là xét nghiệm mà thành phố Hà Nội đang thực hiện hiện nay).
Có điều hết sức lưu ý là người nhiễm virus SARS-COV2 không phải ai cũng sinh ra kháng thể, và kháng thể cũng không phải được tạo ra ngay sau khi người bị nhiễm virus SARS-COV2.
Chuyên gia này cũng dẫn chứng thêm về kết quả của các nghiên cứu về Covid-19 đã được thực hiện trên thế giới: Chỉ có 23% người nhiễm virus SARS-CoV-2 có kháng thể IgM sau 1 tuần bị nhiễm; 58% người bị nhiễm sau 2 tuần mới có kháng thể; 75% người bị nhiễm sau 3 tuần mới có kháng thể.
Bởi vậy, xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể dương tính chỉ thể hiện rằng người đó đã từng bị nhiễm virus SARS-CoV-2 trong quá khứ, chứ không thể khẳng định người đó có đang bị bệnh, có khả năng lây bệnh hay không.
Ngược lại, xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể âm tính không có nghĩa là người đó đã thực sự an toàn. (Nếu một người bị nhiễm virus này ở giai đoạn đầu khi chưa có kháng thể, xét nghiệm chắc chắn cho kết quả âm tính. Tuy nhiên, người này vẫn có thể lây bệnh cho người khác).
BS Đồng Phú Khiêm nhận định rằng, việc làm xét nghiệm nhanh tìm kháng thể chỉ có giá trị xác định tỷ lệ người từng nhiễm virus SARS-CoV-2, giúp đánh giá quy mô dịch bệnh trong cộng đồng, giúp các nhà hoạch định chính sách có các biện pháp tổ chức chống dịch phù hợp.
"Xét nghiệm test nhanh âm tính vẫn phải thực hiện cách ly, bởi test nhanh âm tính không có nghĩa là mình không bị nhiễm SARS-COV-2 .Vì vậy bạn cần nghiêm túc khai báo y tế và thực hiện cách ly ngay cả khi đã được xét nghiệm máu có kết quả âm tính”, chuyên gia Hồi sức tích cực nhấn mạnh.
Chí Tâm