Từ thời nhà Trần (1125-1399), Tuệ Tĩnh là người nêu cao khẩu hiệu "Nam dược trị Nam nhân", phổ biến y dược học một cách dễ hiểu, dễ làm để nhân dân tự chữa bệnh bằng các phương pháp: Xông, cứu, uống Thuốc... Các vị Thuốc nam dễ kiếm, tiện ứng dụng trong việc phòng bệnh, chữa bệnh bằng y học cổ truyền và đã được Bộ Y tế truyền thông trong giáo dục chăm sóc sức khỏe cho người dân tại cộng đồng.
Với người cao tuổi thận trọng trong việc dùng Thuốc tân dược thì có thể áp dụng những vị Thuốc nam và một số bài Thuốc nam thông dụng dưới đây.
Công dụng: Chữa cảm mạo phong nhiệt, cảm cúm, ngạt mũi, nhức đầu, đau mắt đỏ, thúc đẩy sởi mọc, ngực sườn đầy tức.
- Lá bạc hà: 6g
- Lá kinh giới: 6g
- Lá tía tô: 6g
- Hương nhu: 6g
- Cam thảo nam: 6g
- Cỏ mần trầu: 6g
- Hành hoa: 6g Gừng tươi: 3 lát
Tất cả thái nhỏ hãm với 300 ml nước sôi trong 15 phút, uống lúc đang nóng.
Lá bạc hà 8g thái nhỏ hãm với 300 ml nước sôi, cách 2 giờ uống 1 lần.
Bí xanh tươi nấu canh, nấu cháo ăn hoặc dùng 100g rửa sạch, ép lấy nước thêm vài hạt muối, đường trắng đủ ngọt, uống.
Bí xanh 200g luộc nhừ với 1000 ml nước uống trong ngày.
- Hạt cải củ (La bạc tử) sao thơm: 10g
- Hạt tía tô (Tô tử) sao thơm: 10g
- Hạt cải canh (Giới tử) sao thơm: 4g
Tất cả sao thơm tán nhỏ cho vào túi vải thêm 500ml nước sắc chia 3 lần uống trong ngày.
Củ cải khô (La bạc căn) 50g sắc với 500 ml nước chia uống nhiều lần trong ngày.
Hoa sao đen tác dụng cầm máu, rong kinh, thổ huyết, chảy máu cam, đại tiện ra máu.
- Kinh giới (cành, lá, hoa): 10g
- Tía tô: 10g
- Hương nhu: 10g
- Ngải cứu: 10g
- Hoắc hương: 10g
Đun sôi 5 phút với 300ml nước, chia làm 2 lần uống trong ngày, uống lúc nóng.
- Hoa kinh giới (Kinh giới tuệ): 100g
- Giấm thanh: 1000ml Hoa kinh giới tán nhỏ ngâm vào giấm thanh gạn lấy nước thấm vào miếng gạc, chà xát lên vùng ban chẩn dị ứng.
- Hoa kinh giới sao đen: 15g
- Nước: 200 ml
Sắc còn 100ml, chia uống làm 2 - 3 lần trong ngày.
- Lá, rễ lá tốt: 15g
- Củ cốt khí: 15g
- Rễ cỏ xước: 15g
- Rễ cà gai leo: 15g
Tất cả thái nhỏ sao vàng sắc với 600ml nước, còn 200ml chia làm 3 lần uống trong ngày, uống liền 7 - 10 ngày.
- Lá, rễ, thân lá lốt: 100g
- Nước: 3000ml
Đun sôi để ấm (40-45) ngâm tay và chân, ngâm đến khi nước nguội. Ngâm nhiều lần đến khi mồ hôi tay chân đỡ ra thì thôi.
Công dụng: Chữa tiểu rắt buốt, tiểu máu, sỏi tiết niệu, phù thũng, ho. Dùng ngoài lá mã đề có tác dụng làm mụn nhọt chóng vỡ, mau lành.
- Hạt mã đề: 10g
- Râu ngô: 20g
Sắc với 500ml nước, để sôi trong 30 phút, chia làm 3 lần uống trong ngày.
- Hạt mã đề: 20g
- Hạt tía tô: 10g
- Hạt cải củ: 10g
- Hạt cải canh: 4g
Tất cả sao thơm, sắc với 400ml nước. Đun sôi trong 30 phút, thêm một ít đường cho ngọt, chia làm 3 lần uống trong ngày.
Dùng ngoài lấy lá mã đề lượng vừa đủ, giã nát đắp vào nơi có mụn.
Nụ hoa sao đen chữa xuất huyết, cháy máu cam, ho ra máu, băng huyết, trĩ cháy máu, quả sao tồn tính chữa đại tiện ra máu.
- Hoa hòe sao thơm: 10g
- Hạt muồng (Thảo quyết minh) sao đen: 20g
- Cúc hoa: 5g
Hãm với nước sôi, thêm đường cho ngọt uống hàng ngày thay nước chè.
Hoa hòe sao thơm 20g hãm với nước uống hàng ngày đến khi hết chảy máu.
Công dụng: Chữa các chứng nhiệt, đau đầu, đau mắt, mờ mắt, đau nhức lưng và chân tay, uống lâu đen tóc, tăng tuổi thọ.
- Lá dâu (Tang diệp): 6g
- Bạc hà: 4g
- Cúc hoa: 6g
- Cam thảo dây: 4g
Sắc với 300 ml nước, còn lại 100 ml chia làm 3 lần uống trong ngày.
- Cúc hoa: 20g
- Hạt muồng: 50g
- Cam thảo dây: 100g
Hạt muồng, cam thảo dây (băm nhỏ) sao thơm trộn với hoa cúc hãm với nước sôi thay nước chè uống hàng ngày.
Công dụng: Hạt sen (tươi hay khô) dùng làm Thuốc kích thích tiêu hóa, thanh tâm (nhẹ tim), chữa lỵ, tiêu chảy do tỳ hư, thần kinh suy nhược, di mộng tinh, phụ nữ ra nhiều khí hư.
Tâm sen chữa các chứng: Tâm phiền tức ngực, đau nhói ở tim, khó chịu sốt nóng, mất ngủ, di mộng tinh.
Gương sen chữa: Tiểu tiện ra máu, phụ nữ đau bụng do ứ máu, rong huyết.
Ngó sen chữa các chứng: Nôn ra máu,chảy máu cam, đại tiện ra máu, lỵ, rong huyết, đái rắt, di tinh, hoạt tinh.
Cánh hoa sen làm Thuốc chữa: Cầm máu, an thần, đẹp nhan sắc. Nhị sen làm Thuốc chữa: Mất ngủ, hồi hộp, di mộng tinh.
Lá sen chữa: Phù thũng, nôn ra máu, lỵ ra máu, chảy máu cam, rong huyết.
Bài 1: Thuốc bổ tỳ, mạnh tiêu hóa, chữa trẻ em biếng ăn, chậm lớn, bổ dưỡng người lớn ốm mới khỏi, phụ nữ mới sinh
- Nhân hạt sen phơi khô: 100g
- Đậu ván trắng sao thơm: 100g
- Củ mài sao thơm: 100g
- Mầm lúa (mầm mạ) phơi khô: 30g
- Trần bì sao thơm: 12g
Tất cả tán thành bột mịn, uống ngày 2 lần, mỗi lần 10g, quấy đều vào cháo loãng, có thể cho thêm ít đường.
Nhị sen khô 6g hãm với 500ml nước sôi, uống trong ngày thay nước chè.
- Cánh hoa sen: 70g
- Ngó sen: 80g
- Hạt sen: 90g
Tất cả phơi khô trong râm mát, tán nhỏ mỗi ngày uống 2 lần (sáng, tối, mỗi lần 5g với 30 ml rượu trắng 30 độ), hâm nóng.
- Gương sen: 5 cái
- Củ gấu (Hương phụ): 80g
Sao cháy tồn tính, tán nhỏ ngày uống 10-20g chia làm 2 - 3 lần.
Vỏ quả (Trần bì) dùng chữa tức ngực, đầy bụng không tiêu, nôn mửa, tiêu chảy, ho lâu năm có nhiều đờm (vỏ quả quít để gác bếp càng lâu năm càng tốt).
Hạt quít xanh dùng làm Thuốc kích thích tiêu hóa, chữa nôn mửa (do khí dịch), vú sưng đau.
- Vỏ quít sao thơm: 12g
- Vỏ bưởi sao thơm: 12g
- Gừng tươi: 3 lát
Sắc với 200 ml nước, lấy 100ml chia 2 lần uống trong ngày. Uống lúc nóng.
(Nguồn: BV Đại học Y Hà Nội)
Tiếp theo
Sau tiêm vắc-xin Covid-19, người cao tuổi cần chú ý gì trong ăn uống để nhanh chóng phục hồi sức khỏe?
Chủ đề liên quan:
bài thuốc nam chữa bệnh cho người cao tuổi