Những năm trở lại đây, việc luộc bánh chưng bằng pin đã tràn lan, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dùng. Bình thường để luộc chín một mẻ bánh mất khoảng thời gian từ 10 đến 12 tiếng, nhưng với một cục pin cho vào nồi bánh thì chỉ khoảng 2 tiếng là bánh đã chín. Trong môi trường kiềm, tinh bột hấp thụ nước tốt hơn nên bánh mau chín hơn.
Trong pin có những kim loại nặng như: chì, thủy ngân, cadmium và thạch tín... đều là những chất kịch độc, nguy hiểm cho não, thận, tim mạch và khả năng sinh sản của con người. Nhiễm độc chì sẽ gây vô sinh, sảy thai, tăng huyết áp thậm chí là làm giảm chỉ số IQ của trẻ em.
Theo Ths.Bs Nguyễn Văn Tiến, Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, những nguy cơ tiềm tàng lại không được nhiều người chú ý tới, đó là các kim loại nặng có trong pin: Chì (PB), Thủy ngân (Hg), Cadmium (Cd) và Asen hay còn gọi là thạch tín (Á),… đều là những chất cực độc, nguy hiểm cho não, thận, tim mạch và khả năng sinh sản của con người.
Bác sĩ Tiến cho biết, bí quyết nhỏ giúp mọi người tránh chọn phải bánh chưng luộc có pin là cần chú ý tới màu sắc của bánh khi mua. Thời gian luộc bánh chưng thường là 8 – 9 giờ mới chín, do đó lớp lá bên ngoài thường ngả màu, hơi vàng hay xanh nâu. Bánh chưng luộc có pin mất ít thời gian hơn, vỏ ngoài sẽ có màu xanh mướt, ánh tím.
Dưới đây là một số cách phân biệt bánh chưng luộc pin:
Các bạn không nên chọn bánh chưng có màu xanh mướt vì đó là bánh luộc bằng pin, pin sẽ thải ra hợp chất giúp màu xanh của lá dong được xanh hơn. Bởi vậy, trước khi mua, các bạn nên quan sát kĩ màu sắc bánh, bánh luộc bằng phương pháp truyền thống sau 8 - 10 tiếng đun nấu, lá bánh thường ngả sang màu vàng sẫm, hoặc xanh vàng.
Bánh chưng được luộc bằng phương pháp truyền thống có vỏ bánh màu xanh nhạt hoặc hơi vàng, nếp đục. Với bánh luộc bằng pin, vỏ bánh màu xanh rờn, nếp trong, nhìn bắt mắt hơn.
Nhân bánh chưng luộc bằng pin không được dền, không dẻo, không có mùi thơm như bánh chưng luộc truyền thống do bị ép chín nhanh.
Để tránh mua phải bánh chưng luộc bằng pin, bạn nên chọn mua ở những cửa hàng uy tín, có thương hiệu. Nếu có điều kiện nên tự gói bánh chưng tại nhà, vừa tạo không khí tết cho gia đình vừa đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Theo kinh nghiệm dân gian, bánh chưng ngon khi cầm có độ chắc tay vừa phải không quá cứng nhưng cũng không quá mềm thường được gọi là bánh rền. Khi cắt bánh các lớp nếp, nhân thịt và đỗ kết dính lại với nhau không bị vụn và không rơi rớt.
Nếu khí trời mát mẻ, các bạn bảo quản bánh chưng bằng cách bọc lại bánh bằng màng bọc thực phẩm, khi nào ăn thì lấy ra.
Nếu trời oi bức, mọi người nên bảo quản bánh trong ngăn mát tủ lạnh để tránh bị mốc hay lên men chua, vân bọc bằng màng bọc để tránh nếp bị khô, ăn đến đầu thì cắt đến đó. Các bạn nên hấp hoặc rán lại bánh trước khi ăn.
Nên tìm mua bánh chưng ở những nơi uy tính hoặc nếu có thời gian, các bạn hãy tự làm bánh chưng tại nhà, vừa có thể vui vẻ quây quần bên gia đình, vừa đảm bảo an toàn cho món ăn truyền thống ngày Tết.